وقایع هر ملت، پیام آور تجربیات و درس های گرانبهای گذشتگان است که با بهای گزاف به دست آمده تا سرنوشت یک ملت یا پیروان یک دین را رقم بزند، یکی از این وقایع، رویداد خونین و عبرت آموز کربلاست که با خون 72 تن انسان پاک و در راس آن امام سوم شیعیان همراه است.
1400 سال این واقعه زنده نگهداشته شده و الهام بخش بسیاری از نهضت های حق علیه باطل بوده و برگزاری مراسم عزاداری و سوگواری برای این واقعه یادآوری جانفشانی کسانی است که برای روشن نگهداشتن چراغ حق، مرارت ها کشیدند.
عزاداری شیعیان در روزهای تاسوعا و عاشورا سنت دیرین است که از گذشته های دور با آدابی همراه بوده تا مردم را به درک مفهوم عمقی این واقعه سوق دهد اما گاهی بزرگ نمایی رویدادها، بدعت ها و حرکات نامتعارف مانند قمه زدن و آسیب رساندن به بدن که شیعیان را خرافه پرست جلوه داده و موجب وهن مذهب می شود، مردم را از ماهیت اصلی برگزاری مراسم سوگواری دور کرده است.
از سوی دیگر، مجالس عزاداری که به منظور بزرگداشت شهدای کربلا همه ساله در سراسر جهان برگزار می شود، آثار و برکات بسیار از جمله پیوند قلبی با ائمه معصومین (ع)، ایجاد وحدت بین صفوف پیروان حضرت اباعبدالله، آشنا شدن مردم با سبک و سیره ائمه (ع)، امر به معروف و نهی از منکر دارد که ورود خرافات و حرکات نامتعارف، برگزاری این مراسم را از اهداف اصلی خود دور می کند.
مدیر کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: مداحی، منبر و مجلس روضه خوانی یا مدیحه سرایی برای اهل بیت (ع) رشته نوری است که انسان را به سوی کمال پیش می برد و در جدال با نور همیشه تاریکی و ظلمت وجود داشته است.
حجت الاسلام احمد لطفیان افزود: ظلمت برای اینکه حقانیت خود را ثابت کند، گاهی لباس نور می پوشد و یک تجلی نور از خود نشان می دهد، اما حکایت نور در مقابل ظلمت با لباس نور، حکایت آب و سراب است و آنچه ما را از حقیقت سیراب می کند، آب حیات است نه سراب.
وی اظهار کرد: آسیب ها در حوزه مراسم عزاداری برای اهل بیت (ع) به 2 بخش آسیب های شکلی و آسیب های محتوایی تقسیم می شود که در طول تاریخ هر 2 نوع آسیب بر این مراسم مترتب بوده است.
وی گفت: برخی آسیبها آگاهانه و مدیریت شده از سوی دشمنان است اما برخی آسیب ها تعمدی نبوده و از روی عشق و علاقه یا شدت عاطفه مردم به ساحت مقدس اهل بیت (ع) بوجود آمده است.
مدیر کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی افزود: اغلب انحرافات یا آسیب های شکلی که بستر عشق دارد، ناآگاهانه است اما انحرافات یا آسیب های محتوایی، آگاهانه است و ناآگاهی ما و آگاهی مدیریت و برنامه ریزی شده مغرضان باعث می شود این آسیب ها در مراسم عزاداری رواج پیدا کند.
وی اظهار کرد: در حوزه آسیب های شکلی، ورود برخی آلات عزاداری غیرمتعارف و ناهنجار، داشتن پوشش های ناهنجار، شکل آرایش برخی اماکن مذهبی، شکل ورود کسانی که می خواهند در مجلس اهل بیت (ع) ابراز عشق در قالب عزاداری کنند، بسترساز بروز آسیبهاست.
وی گفت: در بخش آسیب های محتوایی نیز دست دشمن رو می شود زیرا اندیشه دشمن کمرنگ کردن محور شهادت طلبی، ایثار، مقاومت و نوع دوستی و جاذبه های اجتماعی در مکتب اهل بیت (ع) است.
حجت الاسلام لطفیان افزود: بر این اساس دشمن تاکید دارد که ظاهر مراسم عزاداری حفظ شود اما باطن و محتوای آن کم عمق باشد تا محرکی برای جامعه نگردد و انسان را در گذشته نگه دارد و او را از درک شرایط امروز خود و جهان غافل کند.
وی اظهار کرد: برای جلوگیری از آسیب های شکلی و محتوایی در مراسم عزاداری باید با محوریت خطبا و هیات های مذهبی و شاعران و ذاکران، یک سری اقدامات در قالب روضه خوانی ها و نحوه عزاداری هیات های مذهبی و آگاه سازی مردم نسبت به ماهیت و هدف اصلی برگزاری این مراسم انجام شود.
وی گفت: مهمتر از آن در حوزه عمق بخشی به این بستر عمیق و اثرگذار دینی، باید شعر برای نوحه خوانی، قهرمان پرور، ظلم ستیز، حماسه آفرین و نفوذناپذیر باشد، منبر باید سنگر سد کردن رخنه های نفوذ در جامعه قرار گیرد و هیات مذهبی باید مرکز تعلیم فرمول جامع مدرسه اهل بیت (ع) باشد تا هم عقاید اسلامی در آن تحکیم یابد و هم احکام شریعت تعلیم و هم اخلاق اسلامی ترویج داده شود.
وی افزود: مجلس عزاداری یا شادی مورد مطلوب ائمه معصومین (ع)، مجلسی است که عقاید مردم تحکیم شود، دایره دانسته های شرعی آنان گسترش پیدا کند و فضائل اخلاقی آنان بیشتر شود.
مدیر کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: اگر هیات مذهبی را به عنوان یک موجود هویت دار، زنده و پویا قلمداد کنیم، باید این هیات جبهه امام شناسی باشد و در آن مردم نسبت به امام قبل ابراز عشق کنند و آن امام را با امام امروز تطبیق دهند و در دفاع از امام امروز سستی به خرج ندهند.
وی افزود: عزاداری هیات مذهبی یا عزاداری در مجالس روضه خوانی یک کار ریتمیک است که نیاز به نظم دارد که استفاده از آلات و حرکات در جهت تنظیم حرکت هیات اشکال ندارد اما اگر آلات یا حرکات عزاداران خارج از عرف باشد، یک بدعت است.
وی اظهار کرد: اینکه برخی طبل ها و اقلام عزاداری ساخت داخل کشور نبوده و جزو اقلام وارداتی به شمار می روند، خلاف عرف است و این مصداق یک نوع ناآگاهی است که باید هیات های مذهبی به این مساله توجه کنند.
وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب بر نوآوری در امتداد سنت گذشتگان تاکید دارند، اما در این بخش استفاده از اقلام غیرمتعارف، آهنگ های سبک و سبک های تقلیدی که مضمون آن غلو و بزرگنمایی ماجراست، صحیح نیست و استفاده از آن در محور عزاداری برای اهل بیت (ع) اشکال دارد.
حجت الاسلام لطفیان گفت: ادبیات تخدیری یکی از بدعت ها و خرافاتی است که در مجالس عزاداری برای اهل بیت (ع) وجود داشته و با روح اینگونه مجالس منافات دارد لذا باید با بهره گیری از ادبیات عاشورایی، مجالس عزاداری برای اهل بیت (ع)، جامعه را به سوی تفکر پیش ببرد نه فقط در مسیر ایجاد حس نگهدارد.
وی افزود: به کار بردن شعر یا نوحه تخدیری که انسان را از حرکت بازدارد یا انسان را وارد حس و حالی کند که نتواند از آن خارج شود و مسیر خود را تشخیص دهد، یک آسیب جدی است.

* بدعت های هیات های مذهبی / آسیب ها و راهکارها
رئیس شورای هیات های مذهبی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: طی 2 سال اخیر با اقدامات انجام گرفته، آسیب های مراسم عزاداری برای حضرت اباعبدالله الحسین (ع) بویژه در بخش مداحی و سبکهای عزاداری، کاهش یافته است.
حجت الاسلام حسن صباغیان افزود: در پی تاکید رهبر معظم انقلاب، کارگاه های آموزشی مناسب برای جهت دهی صحیح به مراسم عزاداری این هیات ها برای مسئولان هیات های مذهبی در استان برگزار شد تا مصادیق انحراف و بدعت یا غلو در این مراسم حذف شود.
وی اظهار کرد: زمانی که سند محکمی برای ابراز برخی وقایع وجود نداشته باشد، نقل یک واقعه بدون سند تبدیل به بدعت و گاهی این بدعت تبدیل به خرافه می گردد.
وی با اشاره به مصادیق انحرافات در مراسم برگزار شده از سوی هیات های مذهبی گفت: لطمه زدن به بدن، عزاداری روی خار، عزاداری روی آتش، قمه زنی، استفاده از انگشترهای تیغه دار هنگام سینه زدن، مصادیق بدعت در مراسم عزاداری هیات های مذهبی است که حرام نیز می باشند.
حجت الاسلام صباغیان افزود: استفاده از سبک های نامتعارف در آهنگ و ریتم هایی که لهوی محسوب می شود، درآوردن صداهای ناهنجار یا حرکت های سینه زنی و زنجیرزنی که تبدیل به رقص می گردد از دیگر مصادیق انحراف در مراسم عزاداری برای اهل بیت (ع) است.
وی اظهار کرد: همه انحرافات و بدعت های مزبور در مراسم عزاداری هیات های مذهبی در ایام محرم و صفر در این استان وجود داشته که با برگزاری کارگاه های آموزشی و برخی ساماندهی ها، به حداقل ممکن رسیده است.
وی گفت: عمده اقلامی که در مراسم عزاداری هیات های مذهبی استفاده می شود شامل پرچم، علامت، علم، کتل، زنجیر، طبل و سنج است که در بین آنها استفاده از اقلامی که ساختار آن از حد متعارف خارج شده باشد، انحراف محسوب شده و استفاده از آن مجاز نیست.
حجت الاسلام صباغیان افزود: برخی زنجیرها به گونه ای ساخته شده اند که به بدن آسیب می زنند، برخی طبل ها و سنج ها بسیار بزرگ با اشکال نامتعارف هستند و صدای ناهنجار دارند که استفاده از این اقلام در هیات های عزاداری مجاز نیست.
وی بیان کرد: در مورد 'علامت' که بسیار عریض بوده و حمل آن در مراسم تا حدی مشکلاتی را در پی دارد، دیدگاه های مختلف وجود دارد که برخی استفاده از آن را در هیات های مذهبی مجاز و برخی دیگر استفاده از آنها را مجاز نمی دانند، اما در مجموع قانون مدونی در این زمینه وجود ندارد.
وی گفت: نظر نماینده ولی فقیه در استان نسبت به استفاده از علامت در مراسم عزاداری در مشهد مثبت است اما از 250 هیات مذهبی در مشهد که علامت دارند، 2 یا سه هیات مذهبی مجاز هستند که از علامت استفاده کنند.
وی افزود: در استان خراسان رضوی هشت هزار و 100 هیات و مجلس عزاداری در سامانه هیات های مذهبی سازمان تبلیغات اسلامی ثبت شده که از این تعداد یکهزار و 200 هیات و مجلس مربوط به زنان است، همچنین از این تعداد چهار هزار و 100 هیات مربوط به مشهد است.

* سازماندهی مداحان برای تعمیق مراسم مذهبی
رئیس کانون مداحان و شاعران آئینی استان خراسان رضوی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: در مجموع چهار هزار و 500 مداح از این استان در سامانه طوبی سازمان تبلیغات اسلامی به ثبت رسیده اند.
حجت الاسلام قاسم داور صفت افزود: سازمان تبلیغات اسلامی برای آموزش مداحان برنامه ریزی کرده که یکی از مهمترین آموزش ها روضه های ماه های محرم و صفر است.
وی بیان کرد: در دوره های آموزشی مربوط به مداحان، روزشمار وقایع محرم و صفر بررسی و روضه های صحیح از ناصحیح تمیز داده می شود.
وی گفت: انحرافات متعدد در جامعه مداحی و نوحه خوانی برای عزاداری اهل بیت (ع) بویژه در ایام محرم و صفر بوجود آمده است که منشا عمده آنها از خارج از مرزهای کشور می باشد.
رئیس کانون مداحان و شاعران آئینی خراسان رضوی افزود: برخی مداحان تلاش می کنند در شعرخوانی و روضه خوانی خود، مظلومیت حضرت امام حسین (ع) را نشان دهند و واقعه عاشورا را آنچنان دردناک بیان می کنند تا شیون و گریه مردم بیشتر شود، بدون آنکه هدف اصلی قیام حضرت امام حسین (ع) و عبرت آموزی از این واقعه را مورد تاکید قرار دهند.
وی اظهار کرد: مداح واقعی کسی است که اهداف عاشورا را تبیین و به معرفت افزایی مردم بپردازد و اشعار بیان شده در روضه های ماه محرم باید جنبه هدایت گری داشته باشد.
وی مطالبه دستمزد زیاد از سوی برخی مداحان را از دیگر آسیب های حوزه مداحی دانست و گفت: این کانون تعیین کننده حقوق برای مداحان نیست و حقوقی نیز برای مداحی در نظر گرفته نشده است زیرا معتقدیم که طبق ارزشهای اسلامی، مداحی نرخ ندارد و باید خالصانه باشد و مداحان باید خود را خادم و نوکر حضرت امام حسین (ع) بدانند.
حجت الاسلام داور صفت افزود: پیگیری موارد خلاف عرف توسط مداحان نیز در صورت بروز شکایت انجام می شود که در این راستا سال گذشته از یک مداح در مشهد به دلیل گرفتن دستمزد زیاد شکایت شد که مورد رسیدگی قرار گرفته و دادگاه رای به جریمه نقدی وی داد.
وی اظهار کرد: مداحان خراسان رضوی در حال سطح بندی یا رتبه بندی هستند که این کار در برخی شهرستان ها مانند فریمان و سبزوار به پایان رسیده و در باقی شهرستان های استان در حال انجام است.
وی گفت: این اقدام به ساماندهی مداحان و انتخاب درست آنان از سوی مردم برای مراسم روضه خوانی منجر خواهد شد.
7489 / 6053 خبرنگار: میترا عبداللهی ** انتشار دهنده: محمد حسین علی مقدم
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.