ایده مرکز رشد سال 1959 میلادی در نیویورک متولد شد. وقتی 'ژوزف مانسکو' تاجر آمریکایی و مالک ساختمانی 10 هزار مترمربعی در این شهر متوجه شد هیچکس توان پرداخت اجاره بهای ساختمانش را ندارد و تصمیم گرفت این ساختمان بزرگ را به جای یک مستاجر به 30 صنعتگر واگذار کند.
ساختمان مانسکو که هم اکنون به نام 'مرکز صنعتی باتاویا' شناخته می شود هنوز هم فعال است و حدود هزار نفر در آن کار می کنند. روش واگذاری این ساختمان به مدلی برای مراکز رشد فناوری در سراسر جهان تبدیل شده است.
در ایران نیز ادبیات مراکز رشد بیشتر با ظهور پارکهای علم و فناوری عجین شده اما با تلاش برای رسیدن به نسل سوم دانشگاهها که 'دانشگاههای کارآفرین' محسوب می شوند این ادبیات به دانشگاهها نیز رسوخ کرد و تاسیس مراکز رشد واحدهای فناور در دانشگاههای کشور ناشی از همین تاثیر و تاثر است.
رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: مرکز رشد یا انکوباتور از مصدر'to incubate' بر مفهوم رشد کردن و تکوین یافتن دلالت دارد.
سیدحسین موسوی افزود: در ادبیات کار آفرینی مراکز رشد در زمره زیرساختهای فنی قرار می گیرند و چارچوبهایی هستند که برای پرورش یا ایجاد کسب و کارهای کوچک تاسیس می شوند.
وی ادامه داد: مراکز رشد فضاهای اداری، فنی و آزمایشگاهی همراه با خدمات حمایتی با حداقل هزینه را برای شرکتهای نوپا فراهم و شبکه سازی و برخی خدمات جانبی در زمینه های فنی، مدیریتی، حقوقی را تامین می کنند. مدت استقرار موسسات در این مرکز معمولا بین سه تا پنج سال است.
رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد گفت: مرکز رشد فناوری دانشگاه فردوسی با در اختیار داشتن چهار ساختمان به مساحت هزار و 609 مترمربع در حال بهره برداری و هزار مترمربع در حال آماه سازی از سال 1386 با اخذ مجوز مرکز رشد از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طی انعقاد تفاهمنامه هایی با پارک علم و فناوری خراسان رضوی شروع به فعالیت کرد.
وی افزود: این مرکز با ارائه خدمات حمایتی از ایجاد و توسعه حرفه های جدید توسط کارآفرینان در قالب واحدهای نوپای صاحب ایده در زمینه های مختلف که منتهی به فناوری دانش بنیان گردد پشتیبانی می کند.
در تارنمای الکترونیکی مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد اهداف کلی این مرکز 'افزایش کارایی و اثربخشی تحقیقات کاربردی در دانشگاه فردوسی مشهد، افزایش سهم واحدهای فناور دانشگاه در ایجاد ارزش افزوده و فعالیتهای اقتصادی، توسعه و تعمیق ارتباط واحدهای صنعتی و اجرایی با دانشگاه فردوسی و ارتقا توان رقابتی و پاسخگویی دانشگاه بر اساس تقاضا محوری' عنوان شده است.
همچنین در این تارنما برنامه ریزی جهت ایجاد مراکز رشد تخصصی متناسب با مزیتهای نسبی منطقه و تنوع بخشی به منابع مالی دانشگاه فردوسی مشهد از طریق فعالیتهای دانش محور و فناورانه عنوان شده است.
رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد گفت: اخذ مجوز و راه اندازی مرکز رشد علوم انسانی در دانشگاه فردوسی متناسب با ظرفیتهای دانشگاه و استان در این حوزه و با عنایت به نیازهای منطقه ای صورت گرفته است.
موسوی افزود: این مرکز در زمینه فناوریهای نرم و با محوریت فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و متمرکز بر ذهن کار خود را دنبال می کند.
تنوع بخشی به منابع مالی دانشگاه فردوسی مشهد از طریق فعالیتهای دانش محور و فناورانه از اهداف دیگر راه اندازی مرکز رشد عنوان شده است. هر چند که رئیس این مرکز گفت: هم اینک با هدف تقویت واحدهای فناور و شرکتهای دانش بنیان، دانشگاه فردوسی برنامه ای برای کسب درآمد از این شرکت ها تدوین نکرده است.
وی افزود: حتی این واحدها در پرداخت هزینه مربوط به دریافت خدمات خود از جمله خدمات اسکان، مشاوره، اینترنت و اتوماسیون اداری و سایر خدمات از یارانه دانشگاه در قالب تخفیف استفاده می کنند. بدیهی است دانشگاه با تدوین راهکارها و تعریف دستورالعملهای مربوطه از جمله اخذ هزینه های بالاسری می تواند برخی از منابع مورد نیاز خود را از این مجموعه تأمین کند.
رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: هم اینک 119 واحد فناور و شرکت فعال در مرکز رشد این دانشگاه فعالیت دارند. از این تعداد 85 واحد فناور و شرکت فعال در مرکز رشد واحدهای فناور و 34 واحد فناور در مرکز رشد علوم انسانی دانشگاه فردوسی حضور دارند.
وی گفت:به منظور بهره برداری از تعداد زیاد دانش آموختگان در رشته های علوم انسانی، پاسخگویی به تقاضای فزاینده موجود و ظرفیتهای کارآفرینی دانش آموختگان دانشگاه در رشته های مورد نظر و همچنین در راستای تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی دانشگاه فردوسی در جهت تولید و توسعه فناوریهای نرم یکی از شروط پذیرش در این مرکز حضور دانش آموختگان، دانشجویان یا اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد(51 درصد سهام و اعضا) است.
موسوی افزود: طبق آمار موجود در مرکز رشد علوم انسانی از 30 واحد فناور مستقر در سال 1395 تعداد 11 واحد فناور توسط اعضای هیات علمی تشکیل شده و 21 عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی به عنوان اعضای گروه کاری در این 30 واحد فناور مشغول فعالیت بوده اند.
وی ادامه داد: در مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه فردوسی نیز 23 شرکت دانش بنیان فعالیت می کنند که در گروه موسس و اعضای تیم کاری آنها از استادان دانشگاه بهره می برند.
مهندس بهزاد قیومی انارکی که از سال 1387 مجموعه ای را در قالب یک تیم تحقیقاتی در این مرکز راه اندازی کرده است به خبرنگار ایرنا گفت: بیشتر اعضای تیم تحقیقاتی ما استادان و اعضای هیات علمی دانشگاهند و بقیه هم همه دارای تحصیلات تکمیلی هستند.
وی که شرکتش را در سال 1391 تاسیس کرده و هنوز هم در مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه حضور دارد افزود: شرکت ما در زمینه های طراحی سامانه های هوشمند پردازش تصویری فعال است و هم از لحاظ میزان قرارداد و هم از لحاظ فناوری جزو شرکتهای برتر دانشگاه است.
این فعال عرصه شرکتهای دانش بنیان ادامه داد: مجموعه ما به نسبت قوی است و از لحاظ مالی مشکل خاصی ندارد ولی امکانات برای شرکتهای نوپا و ضعیف شاید کم باشد هر چند که ما هم در برخی جاها امکاناتی نیاز داریم که در اختیارمان نیست.
وی گفت: شرکت ما الان فقط از فضایی که مرکز رشد در اختیارش قرار داده استفاده می کند اما مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه فردوسی مشهد مدیر خیلی خوبی دارد که فرد بسیار مثبتی است و هر چه در توانش باشد در اختیار شرکتها می گذارد. البته دست وی خیلی پر نیست و امکانات خیلی زیاد ندارد.
قیومی افزود: بعضی وقتها خود شرکتها هم آنگونه که باید از امکانات استفاده و عمل نکرده اند اما باید منصفانه در نظر داشت که تامین این همه خدمات برای بیش از 100 شرکت کار دشواری است.
وی ادامه داد: اگر بودجه های مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه فردوسی مشهد بیشتر باشد اتفاقات خوبی رقم خواهد خورد. با توجه به حضور چهار پنج ساله ام در مرکز رشد دانشگاه فردوسی می توانم ادعا کنم که اگر حمایتهای مالی از مراکز رشد بیشتر باشد شاید نیاز به واردات کشور تا 70 درصد کم شود.
او گفت: یکی از مشکلات ما این است که شرکتهایمان به عنوان تولیدکننده نمی توانند به مصرف کننده متصل شوند و ارتباط بگیرند وگر نه خیلی از مشکلات حل می شود.
این فعال عرصه شرکتهای دانش بنیان افزود: کارفرمایان هم باید به مراکز رشد دانشگاهها به خصوص دانشگاههای بزرگی چون دانشگاه فردوسی مشهد اعتماد بیشتری بکنند و به صرف یک پیمانکار معمولی به آنها نگاه نکنند.
با این حال یکی از دانشجویانی که از سال 1388 تا سال 1391 در مرکز رشد دانشگاه فردوسی مشهد فعالیت داشته حضور استادان دانشگاه را به عنوان موسس یا عضو تیم کاری واحدهای فناور مراکز رشد مفید ندانست و گفت: استادان دانشگاه با حقوقهای بالایی که دارند در مرکز رشد شرکت می زنند و این مرکز هم وام بدون بهره یا با شرایط فوق العاده آسان به آنها می دهد.
لیلا جدی که کارشناس ارشد بیوتکنولوژی است در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این وضعیت برای استادان دانشگاه که حقوقهای میلیونی می گیرند و دانشگاه هم همه جوره با آنها کنار و راه می آید خوب است اما برای دانشجویان بی سرمایه و پشتوانه مالی خوب نیست.
وی ادامه داد: برای مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه بازگشت سرمایه مهمتر است و به عبارت دیگر بازرگانی برایشان اهمیت بیشتری دارد تا کار و فعالیت دانشجویان لذا به استادان دانشگاه وام می دهند چون از بازگشت پولشان مطمئن هستند.
او گفت: در مرکز رشد دانشگاه به واحدهای فناور از طریق صندوق پژوهش پارک علم و فناوری وام با بهره 20 و 30 درصد می دهند که دوره خواب این تسهیلات فوق العاده کم است. بطور مثال در کار من که کشت بافت بود یک گیاه را که بکارید شش ماه طول می کشد تا بار بدهد در حالی که دوره خواب وام هم شش ماه بود و بلافاصله اقساط سنگین برای بازپرداخت شروع شد که شرکت من حتی به تولید محصول هم نرسید.
وی افزود: از طرف دیگر برای پرداخت وام در این مرکز ضامنهای آنچنانی می خواهند در حالی که دانشجوی نوعی اگر ضامن داشت خودش وام می گرفت و کار می کرد و نیاز نبود که به مرکز رشد مراجعه کند. در این شرایط تنها شرکتهایی که به خدمات و سرمایه نیاز نداشتند وضعیت خوبی داشتند یعنی کلاس برگزار می کردند و پول می گرفتند ولی آنهایی که می خواستند تولید کنند با مشکل مواجه بودند.
وی ادامه داد: مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه فردوسی مشهد در فاصله سالهای 88 تا 91 اصلا خدمات آزمایشگاهی نداشت لذا خود من 100 میلیون ریال وام از این مرکز گرفتم و آزمایشگاه راه اندازی و تجهیز کردم.
او گفت: انتقاد من از شکل و میزان حمایت مرکز رشد به معنای انتقاد از همه استادان دانشگاه تلقی نشود. بطور مثال یکی از استادان در یکی از جلسات این مرکز با دفاع از ایده شرکت ما اعلام کرد که این کار برای اولین بار در شرق کشور انجام می شود و از مسئولان مرکز رشد خواست که به شکل بلاعوض از ما حمایت کنند ولی فایده ای نداشت.
گزارشگر: کامیار اسماعیل پور **انتشاردهنده: حسین کریم زاده
1922/1858
انتهای پیام ساختمان مانسکو که هم اکنون به نام 'مرکز صنعتی باتاویا' شناخته می شود هنوز هم فعال است و حدود هزار نفر در آن کار می کنند. روش واگذاری این ساختمان به مدلی برای مراکز رشد فناوری در سراسر جهان تبدیل شده است.
در ایران نیز ادبیات مراکز رشد بیشتر با ظهور پارکهای علم و فناوری عجین شده اما با تلاش برای رسیدن به نسل سوم دانشگاهها که 'دانشگاههای کارآفرین' محسوب می شوند این ادبیات به دانشگاهها نیز رسوخ کرد و تاسیس مراکز رشد واحدهای فناور در دانشگاههای کشور ناشی از همین تاثیر و تاثر است.
رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: مرکز رشد یا انکوباتور از مصدر'to incubate' بر مفهوم رشد کردن و تکوین یافتن دلالت دارد.
سیدحسین موسوی افزود: در ادبیات کار آفرینی مراکز رشد در زمره زیرساختهای فنی قرار می گیرند و چارچوبهایی هستند که برای پرورش یا ایجاد کسب و کارهای کوچک تاسیس می شوند.
وی ادامه داد: مراکز رشد فضاهای اداری، فنی و آزمایشگاهی همراه با خدمات حمایتی با حداقل هزینه را برای شرکتهای نوپا فراهم و شبکه سازی و برخی خدمات جانبی در زمینه های فنی، مدیریتی، حقوقی را تامین می کنند. مدت استقرار موسسات در این مرکز معمولا بین سه تا پنج سال است.
رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد گفت: مرکز رشد فناوری دانشگاه فردوسی با در اختیار داشتن چهار ساختمان به مساحت هزار و 609 مترمربع در حال بهره برداری و هزار مترمربع در حال آماه سازی از سال 1386 با اخذ مجوز مرکز رشد از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طی انعقاد تفاهمنامه هایی با پارک علم و فناوری خراسان رضوی شروع به فعالیت کرد.
وی افزود: این مرکز با ارائه خدمات حمایتی از ایجاد و توسعه حرفه های جدید توسط کارآفرینان در قالب واحدهای نوپای صاحب ایده در زمینه های مختلف که منتهی به فناوری دانش بنیان گردد پشتیبانی می کند.
در تارنمای الکترونیکی مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد اهداف کلی این مرکز 'افزایش کارایی و اثربخشی تحقیقات کاربردی در دانشگاه فردوسی مشهد، افزایش سهم واحدهای فناور دانشگاه در ایجاد ارزش افزوده و فعالیتهای اقتصادی، توسعه و تعمیق ارتباط واحدهای صنعتی و اجرایی با دانشگاه فردوسی و ارتقا توان رقابتی و پاسخگویی دانشگاه بر اساس تقاضا محوری' عنوان شده است.
همچنین در این تارنما برنامه ریزی جهت ایجاد مراکز رشد تخصصی متناسب با مزیتهای نسبی منطقه و تنوع بخشی به منابع مالی دانشگاه فردوسی مشهد از طریق فعالیتهای دانش محور و فناورانه عنوان شده است.
رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد گفت: اخذ مجوز و راه اندازی مرکز رشد علوم انسانی در دانشگاه فردوسی متناسب با ظرفیتهای دانشگاه و استان در این حوزه و با عنایت به نیازهای منطقه ای صورت گرفته است.
موسوی افزود: این مرکز در زمینه فناوریهای نرم و با محوریت فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و متمرکز بر ذهن کار خود را دنبال می کند.
تنوع بخشی به منابع مالی دانشگاه فردوسی مشهد از طریق فعالیتهای دانش محور و فناورانه از اهداف دیگر راه اندازی مرکز رشد عنوان شده است. هر چند که رئیس این مرکز گفت: هم اینک با هدف تقویت واحدهای فناور و شرکتهای دانش بنیان، دانشگاه فردوسی برنامه ای برای کسب درآمد از این شرکت ها تدوین نکرده است.
وی افزود: حتی این واحدها در پرداخت هزینه مربوط به دریافت خدمات خود از جمله خدمات اسکان، مشاوره، اینترنت و اتوماسیون اداری و سایر خدمات از یارانه دانشگاه در قالب تخفیف استفاده می کنند. بدیهی است دانشگاه با تدوین راهکارها و تعریف دستورالعملهای مربوطه از جمله اخذ هزینه های بالاسری می تواند برخی از منابع مورد نیاز خود را از این مجموعه تأمین کند.
رئیس مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: هم اینک 119 واحد فناور و شرکت فعال در مرکز رشد این دانشگاه فعالیت دارند. از این تعداد 85 واحد فناور و شرکت فعال در مرکز رشد واحدهای فناور و 34 واحد فناور در مرکز رشد علوم انسانی دانشگاه فردوسی حضور دارند.
وی گفت:به منظور بهره برداری از تعداد زیاد دانش آموختگان در رشته های علوم انسانی، پاسخگویی به تقاضای فزاینده موجود و ظرفیتهای کارآفرینی دانش آموختگان دانشگاه در رشته های مورد نظر و همچنین در راستای تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی دانشگاه فردوسی در جهت تولید و توسعه فناوریهای نرم یکی از شروط پذیرش در این مرکز حضور دانش آموختگان، دانشجویان یا اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد(51 درصد سهام و اعضا) است.
موسوی افزود: طبق آمار موجود در مرکز رشد علوم انسانی از 30 واحد فناور مستقر در سال 1395 تعداد 11 واحد فناور توسط اعضای هیات علمی تشکیل شده و 21 عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی به عنوان اعضای گروه کاری در این 30 واحد فناور مشغول فعالیت بوده اند.
وی ادامه داد: در مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه فردوسی نیز 23 شرکت دانش بنیان فعالیت می کنند که در گروه موسس و اعضای تیم کاری آنها از استادان دانشگاه بهره می برند.
مهندس بهزاد قیومی انارکی که از سال 1387 مجموعه ای را در قالب یک تیم تحقیقاتی در این مرکز راه اندازی کرده است به خبرنگار ایرنا گفت: بیشتر اعضای تیم تحقیقاتی ما استادان و اعضای هیات علمی دانشگاهند و بقیه هم همه دارای تحصیلات تکمیلی هستند.
وی که شرکتش را در سال 1391 تاسیس کرده و هنوز هم در مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه حضور دارد افزود: شرکت ما در زمینه های طراحی سامانه های هوشمند پردازش تصویری فعال است و هم از لحاظ میزان قرارداد و هم از لحاظ فناوری جزو شرکتهای برتر دانشگاه است.
این فعال عرصه شرکتهای دانش بنیان ادامه داد: مجموعه ما به نسبت قوی است و از لحاظ مالی مشکل خاصی ندارد ولی امکانات برای شرکتهای نوپا و ضعیف شاید کم باشد هر چند که ما هم در برخی جاها امکاناتی نیاز داریم که در اختیارمان نیست.
وی گفت: شرکت ما الان فقط از فضایی که مرکز رشد در اختیارش قرار داده استفاده می کند اما مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه فردوسی مشهد مدیر خیلی خوبی دارد که فرد بسیار مثبتی است و هر چه در توانش باشد در اختیار شرکتها می گذارد. البته دست وی خیلی پر نیست و امکانات خیلی زیاد ندارد.
قیومی افزود: بعضی وقتها خود شرکتها هم آنگونه که باید از امکانات استفاده و عمل نکرده اند اما باید منصفانه در نظر داشت که تامین این همه خدمات برای بیش از 100 شرکت کار دشواری است.
وی ادامه داد: اگر بودجه های مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه فردوسی مشهد بیشتر باشد اتفاقات خوبی رقم خواهد خورد. با توجه به حضور چهار پنج ساله ام در مرکز رشد دانشگاه فردوسی می توانم ادعا کنم که اگر حمایتهای مالی از مراکز رشد بیشتر باشد شاید نیاز به واردات کشور تا 70 درصد کم شود.
او گفت: یکی از مشکلات ما این است که شرکتهایمان به عنوان تولیدکننده نمی توانند به مصرف کننده متصل شوند و ارتباط بگیرند وگر نه خیلی از مشکلات حل می شود.
این فعال عرصه شرکتهای دانش بنیان افزود: کارفرمایان هم باید به مراکز رشد دانشگاهها به خصوص دانشگاههای بزرگی چون دانشگاه فردوسی مشهد اعتماد بیشتری بکنند و به صرف یک پیمانکار معمولی به آنها نگاه نکنند.
با این حال یکی از دانشجویانی که از سال 1388 تا سال 1391 در مرکز رشد دانشگاه فردوسی مشهد فعالیت داشته حضور استادان دانشگاه را به عنوان موسس یا عضو تیم کاری واحدهای فناور مراکز رشد مفید ندانست و گفت: استادان دانشگاه با حقوقهای بالایی که دارند در مرکز رشد شرکت می زنند و این مرکز هم وام بدون بهره یا با شرایط فوق العاده آسان به آنها می دهد.
لیلا جدی که کارشناس ارشد بیوتکنولوژی است در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این وضعیت برای استادان دانشگاه که حقوقهای میلیونی می گیرند و دانشگاه هم همه جوره با آنها کنار و راه می آید خوب است اما برای دانشجویان بی سرمایه و پشتوانه مالی خوب نیست.
وی ادامه داد: برای مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه بازگشت سرمایه مهمتر است و به عبارت دیگر بازرگانی برایشان اهمیت بیشتری دارد تا کار و فعالیت دانشجویان لذا به استادان دانشگاه وام می دهند چون از بازگشت پولشان مطمئن هستند.
او گفت: در مرکز رشد دانشگاه به واحدهای فناور از طریق صندوق پژوهش پارک علم و فناوری وام با بهره 20 و 30 درصد می دهند که دوره خواب این تسهیلات فوق العاده کم است. بطور مثال در کار من که کشت بافت بود یک گیاه را که بکارید شش ماه طول می کشد تا بار بدهد در حالی که دوره خواب وام هم شش ماه بود و بلافاصله اقساط سنگین برای بازپرداخت شروع شد که شرکت من حتی به تولید محصول هم نرسید.
وی افزود: از طرف دیگر برای پرداخت وام در این مرکز ضامنهای آنچنانی می خواهند در حالی که دانشجوی نوعی اگر ضامن داشت خودش وام می گرفت و کار می کرد و نیاز نبود که به مرکز رشد مراجعه کند. در این شرایط تنها شرکتهایی که به خدمات و سرمایه نیاز نداشتند وضعیت خوبی داشتند یعنی کلاس برگزار می کردند و پول می گرفتند ولی آنهایی که می خواستند تولید کنند با مشکل مواجه بودند.
وی ادامه داد: مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه فردوسی مشهد در فاصله سالهای 88 تا 91 اصلا خدمات آزمایشگاهی نداشت لذا خود من 100 میلیون ریال وام از این مرکز گرفتم و آزمایشگاه راه اندازی و تجهیز کردم.
او گفت: انتقاد من از شکل و میزان حمایت مرکز رشد به معنای انتقاد از همه استادان دانشگاه تلقی نشود. بطور مثال یکی از استادان در یکی از جلسات این مرکز با دفاع از ایده شرکت ما اعلام کرد که این کار برای اولین بار در شرق کشور انجام می شود و از مسئولان مرکز رشد خواست که به شکل بلاعوض از ما حمایت کنند ولی فایده ای نداشت.
گزارشگر: کامیار اسماعیل پور **انتشاردهنده: حسین کریم زاده
1922/1858
کپی شد
