در این میان شهرستان گناباد با وجود ظرفیتهای بسیار در بخش کشاورزی در پی تداوم یک دهه پدیده خشکسالی با مشکلات بسیاری دست به گریبان است که منجر به مهاجرت معکوس تعداد زیادی از روستاییان به نقاط شهری و حتی از این شهر به دیگر نقاط استان خراسان رضوی و کشور شده است.
معضل خشکسالی در مجموع بالغ بر 1580 میلیارد ریال خسارت به بخش کشاورزی گناباد خسارت وارده کرده و 30 درصد روستاهای گناباد به دلیل خشکسالی سالهای اخیر با تنش و کمبود آبی شدید در تابستان امسال مواجه بود و با تانکر آبرسانی شد که این خود در کاهش ماندگاری روستاییان تاثیر زیادی داشته است.
از این میان با توجه به وضعیت شهرستان گناباد از نظر وجود صنایع تبدیلی کشاورزی می توان با بهره گیری از ظرفیتهای این بخش برای توسعه و رفع محرومیت مناطق روستایی گام برداشت.
به گزارش ایرنا، بر اساس سرشماری سال 1395 جمعیت کنونی گناباد حدود 82 هزار نفر است و طبق سرشماری سال 1390 جمعیت این شهرستان 80 هزار و 738 نفر بود. به عبارت دیگر برخلاف سیرطبیعی افزایش جمعیت درکشور رشد جمعیت این شهرستان بسیار اندک است و مهاجرت معکوس بر این مساله افزوده است.
این در حالی است که گناباد با تولید سالانه پنج هزار و 100 تن محصول کشاورزی 74 هزار تن محصولات دامی یکی از قطبهای این بخش در خراسان رضوی است. شهرستان گناباد بدلیل خشکسالیهای دو دهه اخیر و کم آبی شاهد کاهش سطح زیرکشت محصولات و بیکاری تعداد زیادی از کشاورزان ودامداران بوده و قربانی بیکاری و مهاجرت شده است و بیم آن می رود در آینده نزدیک بسیاری از جمعیت مناطق شهری و روستایی آن به کلانشهرها مهاجرت کنند.
تولید بیشتر محصولات کشاورزی در گناباد با افزایش سطح زیر کشت با وجود زمینهای مرغوب زیرکشت رفته و کمبود منابع آبی بخاطر خشکسالی قابل انجام نیست و مشکلاتی مانند مدرن نبودن تجهیزات کشاورزِی،نحوه کشاورزی سنتی، روش آبیاری قدیمی با بهره وری پایین و یکپارچه نبودن زمینهای کشاورزی و همچنین خشکسالی و کاهش منابع آبی مانع افزایش تولید این بخش می شود.
سالانه بطور متوسط در کشور 12 تا 13 درصد محصولات تولیدی به ضایعات تبدیل می شود که با توجه به وجود پنج هزار و 100 تن تولیدات گیاهی و 74هزار تن محصولات دامی در شهرستان گناباد این حجم از ضایعات زیان بزرگی به اقتصاد شهرستان وارد کرده و بخش بزرگی از سرمایه کشاورزان و دامداران بطور مستقیم و آب و سرمایه های دیگر بصورت غیرمستقیم هدر می رود.
با اصلاح ساختار عملیات پس از برداشت و ترویج دانش فنی و توسعه صنایع تبدیلی کارآمد می توان ضایعات کشاورزی را کاهش داد و با صنعتی کردن کشاورزی و افزایش تولید ایجاد اشتغال نیروی انسانی را افزایش داد و مانع از مهاجرت و بیکاری در این شهرستان شد.
یک کشاورز گنابادی پیرامون همین موضوع به خبرنگار ایرنا گفت: نبود برنامه مدون برای کاشت باعث می شود بعضی از سالها بدلیل افزایش بیش از حد یک محصول قیمت آن کاهش شدیدی پیدا کرده و باعث هدر رفت محصول و ضرر مالی کشاورز شود.
مهدی سبزیان نوقابی نبود بازار مناسب در فصل برداشت محصول و نبود کارخانه و صنایع تبدیلی برای محصولات سیفی و باغی را از جمله گوجه فرنگی،خیار، انار و انگور از مشکلات کشاورزان شهرستان دانست و افزود: در زمان برداشت محصول قیمت آنقدر پایین می آید که ارزش برداشت و جمع آوری برای کشاورز ندارد.
وی گفت: به دلیل نبود امکانات انبارداری و صنایع تبدیلی مناسب کشاورزان برای جلوگیری از خراب شدن محصولات خود مجبور به فروش هرچه سریعتر آن هستند که این مساله بطور کامل به نفع دلالان است.
این دهقان از فقدان حمایتهای لازم از کشاورزان انتقاد و بیان کرد: به جز محصول گندم که خرید تضمینی دارد سایر محصولات با روش کاشت سنتی صرفه اقتصادی ندارند و تسهیلات مربوط به مکانیزاسیون و مدرن کردن آبیاری نیز بسیار سخت و به ندرت به کشاورزان پرداخت می شود.
رئیس انجمن صنفی پسته کاران گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به ظرفیتهای این شهرستان در تولید پسته و افزایش روند تولید آن و تولید سالانه سه هزار و 500 تن محصول در گناباد توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی یک ضرورت این بخش به شمار می رود.
سهراب احسان افزود: نبود کارخانه ی کمپوست کود حیوانی در شهرستان باعث شده پسته کار با قیمت بالاتر کمپوست را تهیه کند که این مساله باعث کاهش عملکرد تولید باغات پسته، افزایش هزینه تولید و در نتیجه کاهش درآمد کشاورز می شود.
وی ادامه داد: عمده تولید محصول پسته گناباد توسط کشاورزان خرده مالک انجام می شود و این افراد سرمایه لازم را برای تهیه کود و سم در زمان مناسب در اختیار ندارند و باید با هزینه بالاتری این محصول را تهیه کنند.
او گفت: این مساله موجب افزایش هزینه تولید و تولید محصول نامرغوب و ضعیف تر شدن کشاورز و ناتوانی رقابت در بازار می شود.
وی افزود: ایجاد صنایع تبدیلی علاوه بر هم افزایی باعث استفاده بیشتر از ظرفیتهای موجود و اشتغال پایدار در بخش کشاورزی می شود.
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: خشکسالی سالهای گذشته باعث روی آوردن کشاورزان و دامداران به پرورش دامهای سنگین برای تامین معیشت شده بطوری که هم اینک شاهد تولید روزانه حدود 200 تن شیر در این شهرستان هستیم.
اسماعیل حکمتیان افزود: با وجود تولید شیر در گناباد به میزان بیش از پنج برابر ظرفیت ر خلاء یک خط فراوری جامع و کامل شیر از جمله تولید شیر خشک، شیر فرادما و سایر محصولات صادراتی در این شهرستان محسوس است و این مساله باعث نبود فضای رقابتی در این بخش و ضرر دامدار و تولیدکننده شده است.
وی با انتقاد از نبود حمایتهای لازم در بخش دامداری گفت: دامداران با مشکلات متعدد از جمله فروش شیر بصورت مدتدار و انجام نشدن خرید تضمینی شیر و تامین خوراک بصورت نقدی روبرو هستند.
او افزود: برای پایدار ماندن این صنعت و حمایت از تولیدکنندگان آن باید زنجیره ی تولید صنایع تبدیلی شیر راه اندازی شود تا مشوقی برای تولید بیشتر و حمایت از دامدار و ایجاد اشتغال ورونق در بخش کشاورزی روستاها و عاملی برای کاهش مهاجرت روستاییان باشد.
مدیر جهاد کشاورزی گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به ظرفیتهای زیاد این شهرستان در تولید محصولات از جمله پسته، شیر و زعفران وجود صنایع تبدیلی از ضرورتهای بخش کشاورزی است.
علیرضا حسین زاده افزود: با وجود تولید حدود 11 تن زعفران در گناباد بخش عمده آن بصورت خام و فله از شهرستان خارج می شود که نیاز به ایجاد صنایع تبدیلی در این بخش برای جلوگیری از زیان کشاورزان در نوسانهای قیمت این محصول وجود دارد.
وی همچنین از تولید 57 هزار و 500 تن شیر در گناباد خبر داد و افزود 50 درصد این محصولات فراوری شده و 50 درصد باقیمانده بصورت خام از این شهرستان خارج می شود.
مدیر جهاد کشاورزی گناباد ادامه داد: تکمیل و راه اندازی صنایع تبدیلی شیر می تواند با فراوری بخش زیادی از شیر تولیدی شهرستان علاوه بر اشتغال مستقیم بطور غیرمستقیم اشتغال در بخش دامداری و حمایت از آنان با تضمین خرید محصولات را فراهم کند.
وی در ادامه با اشاره به سطح زیر کشت پنج هزار و 200 هکتاری و تولید 3 هزار و 380 تن پسته در گناباد گفت: ایجاد مراکز فراوری و ضبط پسته یکی از نیازهای این شهرستان است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گناباد هم به خبرنگار ایناگفت: با وجود ظرفیتهای بسیار این شهرستان در تولید سماق به دلیل نبود صنایع تبدیلی از این قابلیت به نحو مطلوب برای رونق اقتصادی و اشتغال گناباد استفاده نشده است.
مجتبی محرابی افزود: محصول سماق گناباد بطور کامل ارگانیک بوده و این شهرستان مقام نخست خراسان رضوی را در زمینه تولید محصول و سطح زیر کشت سماق دارد.
وی ادامه داد: سماق از گونه های بومی ارتفاعات جنوبی گناباد با سطح زیر کشت هزار هکتار است که با توجه به خاصیت ارگانیک و طبیعی آن و مقاومت به کم آبی و سرما و گرمای زیاد می تواند به عنوان یکی از محصولات عمده منطقه به شمار رود.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گناباد به تولید 140 تن سماق در سال جاری اشاره و بیان کرد: علاوه بر کاربردهای سماق در بخشهای صنعت، گیاهان دارویی و مواد غذایی این محصول کشاورزی در ایجاد فضای سبز و اشتغال پایدار برای روستاییان منطقه نقش آفرین است.
رئیس اداره صنعت، معدن و بازرگانی گناباد هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به ظرفیتهای خوب این شهرستان در بخش تولیدات دام و طیور اشاره و بیان کرد: شش واحد با ظرفیت سالانه 320 هزار تن محصول و اشتغال مستقیم 88 نفر در این بخش فعال است.
هادی ایزدی افزود: کشتارگاه صنعتی طیور با ظرفیت 17 هزار تن در سال و اشتغال 41 نفر در گناباد فعال است و بخش سردخانه ی آن در حال توسعه است ولی در تولید گوشت قرمز صنایع تبدیلی و کشتارگاه و سردخانه صنعتی در شهرستان وجود ندارد.
فرماندار گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: این شهرستان از ظرفیتهای بسیاری در تولید محصولات کشاورزی برخوردار است ولی به دلیل توجه ناکافی به مقوله برندسازی بسیاری از کالاهای تولیدی حتی زعفران و سماق به صورت خام به دیگر نقاط استان خراسان رضوی منتقل و با بسته بندی و برند آن منطقه صادر می شود.
محمد علی نبی پور ایجاد کارخانجات صنایع تبدیلی را باعث ایجاد ارزش افزوده برای تولیدات کشاورزی ذکر و بیان کرد: این صنایع با جلوگیری از ضایعات تولیدات کشاورزی باعث ایجاد اشتغال و تقویت صنعت کشاورزی و دامداری و جلوگیری از روند مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک خواهد شد.
شهرستان گناباد با 20 هزار هکتار زمین کشت آبی، هزار و 700 هکتار کشت دیم و 500 هزار راس دام سالانه حدود 84 هزار تن محصولات زراعی، باغی و دامی تولید می کند.
گناباد در فاصله 287 کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
7545/2095/1858**گزارشگر: فهیمه نعمتی شهری **انتشاردهنده: حسین کریم زاده
انتهای پیام معضل خشکسالی در مجموع بالغ بر 1580 میلیارد ریال خسارت به بخش کشاورزی گناباد خسارت وارده کرده و 30 درصد روستاهای گناباد به دلیل خشکسالی سالهای اخیر با تنش و کمبود آبی شدید در تابستان امسال مواجه بود و با تانکر آبرسانی شد که این خود در کاهش ماندگاری روستاییان تاثیر زیادی داشته است.
از این میان با توجه به وضعیت شهرستان گناباد از نظر وجود صنایع تبدیلی کشاورزی می توان با بهره گیری از ظرفیتهای این بخش برای توسعه و رفع محرومیت مناطق روستایی گام برداشت.
به گزارش ایرنا، بر اساس سرشماری سال 1395 جمعیت کنونی گناباد حدود 82 هزار نفر است و طبق سرشماری سال 1390 جمعیت این شهرستان 80 هزار و 738 نفر بود. به عبارت دیگر برخلاف سیرطبیعی افزایش جمعیت درکشور رشد جمعیت این شهرستان بسیار اندک است و مهاجرت معکوس بر این مساله افزوده است.
این در حالی است که گناباد با تولید سالانه پنج هزار و 100 تن محصول کشاورزی 74 هزار تن محصولات دامی یکی از قطبهای این بخش در خراسان رضوی است. شهرستان گناباد بدلیل خشکسالیهای دو دهه اخیر و کم آبی شاهد کاهش سطح زیرکشت محصولات و بیکاری تعداد زیادی از کشاورزان ودامداران بوده و قربانی بیکاری و مهاجرت شده است و بیم آن می رود در آینده نزدیک بسیاری از جمعیت مناطق شهری و روستایی آن به کلانشهرها مهاجرت کنند.
تولید بیشتر محصولات کشاورزی در گناباد با افزایش سطح زیر کشت با وجود زمینهای مرغوب زیرکشت رفته و کمبود منابع آبی بخاطر خشکسالی قابل انجام نیست و مشکلاتی مانند مدرن نبودن تجهیزات کشاورزِی،نحوه کشاورزی سنتی، روش آبیاری قدیمی با بهره وری پایین و یکپارچه نبودن زمینهای کشاورزی و همچنین خشکسالی و کاهش منابع آبی مانع افزایش تولید این بخش می شود.
سالانه بطور متوسط در کشور 12 تا 13 درصد محصولات تولیدی به ضایعات تبدیل می شود که با توجه به وجود پنج هزار و 100 تن تولیدات گیاهی و 74هزار تن محصولات دامی در شهرستان گناباد این حجم از ضایعات زیان بزرگی به اقتصاد شهرستان وارد کرده و بخش بزرگی از سرمایه کشاورزان و دامداران بطور مستقیم و آب و سرمایه های دیگر بصورت غیرمستقیم هدر می رود.
با اصلاح ساختار عملیات پس از برداشت و ترویج دانش فنی و توسعه صنایع تبدیلی کارآمد می توان ضایعات کشاورزی را کاهش داد و با صنعتی کردن کشاورزی و افزایش تولید ایجاد اشتغال نیروی انسانی را افزایش داد و مانع از مهاجرت و بیکاری در این شهرستان شد.
یک کشاورز گنابادی پیرامون همین موضوع به خبرنگار ایرنا گفت: نبود برنامه مدون برای کاشت باعث می شود بعضی از سالها بدلیل افزایش بیش از حد یک محصول قیمت آن کاهش شدیدی پیدا کرده و باعث هدر رفت محصول و ضرر مالی کشاورز شود.
مهدی سبزیان نوقابی نبود بازار مناسب در فصل برداشت محصول و نبود کارخانه و صنایع تبدیلی برای محصولات سیفی و باغی را از جمله گوجه فرنگی،خیار، انار و انگور از مشکلات کشاورزان شهرستان دانست و افزود: در زمان برداشت محصول قیمت آنقدر پایین می آید که ارزش برداشت و جمع آوری برای کشاورز ندارد.
وی گفت: به دلیل نبود امکانات انبارداری و صنایع تبدیلی مناسب کشاورزان برای جلوگیری از خراب شدن محصولات خود مجبور به فروش هرچه سریعتر آن هستند که این مساله بطور کامل به نفع دلالان است.
این دهقان از فقدان حمایتهای لازم از کشاورزان انتقاد و بیان کرد: به جز محصول گندم که خرید تضمینی دارد سایر محصولات با روش کاشت سنتی صرفه اقتصادی ندارند و تسهیلات مربوط به مکانیزاسیون و مدرن کردن آبیاری نیز بسیار سخت و به ندرت به کشاورزان پرداخت می شود.
رئیس انجمن صنفی پسته کاران گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به ظرفیتهای این شهرستان در تولید پسته و افزایش روند تولید آن و تولید سالانه سه هزار و 500 تن محصول در گناباد توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی یک ضرورت این بخش به شمار می رود.
سهراب احسان افزود: نبود کارخانه ی کمپوست کود حیوانی در شهرستان باعث شده پسته کار با قیمت بالاتر کمپوست را تهیه کند که این مساله باعث کاهش عملکرد تولید باغات پسته، افزایش هزینه تولید و در نتیجه کاهش درآمد کشاورز می شود.
وی ادامه داد: عمده تولید محصول پسته گناباد توسط کشاورزان خرده مالک انجام می شود و این افراد سرمایه لازم را برای تهیه کود و سم در زمان مناسب در اختیار ندارند و باید با هزینه بالاتری این محصول را تهیه کنند.
او گفت: این مساله موجب افزایش هزینه تولید و تولید محصول نامرغوب و ضعیف تر شدن کشاورز و ناتوانی رقابت در بازار می شود.
وی افزود: ایجاد صنایع تبدیلی علاوه بر هم افزایی باعث استفاده بیشتر از ظرفیتهای موجود و اشتغال پایدار در بخش کشاورزی می شود.
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: خشکسالی سالهای گذشته باعث روی آوردن کشاورزان و دامداران به پرورش دامهای سنگین برای تامین معیشت شده بطوری که هم اینک شاهد تولید روزانه حدود 200 تن شیر در این شهرستان هستیم.
اسماعیل حکمتیان افزود: با وجود تولید شیر در گناباد به میزان بیش از پنج برابر ظرفیت ر خلاء یک خط فراوری جامع و کامل شیر از جمله تولید شیر خشک، شیر فرادما و سایر محصولات صادراتی در این شهرستان محسوس است و این مساله باعث نبود فضای رقابتی در این بخش و ضرر دامدار و تولیدکننده شده است.
وی با انتقاد از نبود حمایتهای لازم در بخش دامداری گفت: دامداران با مشکلات متعدد از جمله فروش شیر بصورت مدتدار و انجام نشدن خرید تضمینی شیر و تامین خوراک بصورت نقدی روبرو هستند.
او افزود: برای پایدار ماندن این صنعت و حمایت از تولیدکنندگان آن باید زنجیره ی تولید صنایع تبدیلی شیر راه اندازی شود تا مشوقی برای تولید بیشتر و حمایت از دامدار و ایجاد اشتغال ورونق در بخش کشاورزی روستاها و عاملی برای کاهش مهاجرت روستاییان باشد.
مدیر جهاد کشاورزی گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به ظرفیتهای زیاد این شهرستان در تولید محصولات از جمله پسته، شیر و زعفران وجود صنایع تبدیلی از ضرورتهای بخش کشاورزی است.
علیرضا حسین زاده افزود: با وجود تولید حدود 11 تن زعفران در گناباد بخش عمده آن بصورت خام و فله از شهرستان خارج می شود که نیاز به ایجاد صنایع تبدیلی در این بخش برای جلوگیری از زیان کشاورزان در نوسانهای قیمت این محصول وجود دارد.
وی همچنین از تولید 57 هزار و 500 تن شیر در گناباد خبر داد و افزود 50 درصد این محصولات فراوری شده و 50 درصد باقیمانده بصورت خام از این شهرستان خارج می شود.
مدیر جهاد کشاورزی گناباد ادامه داد: تکمیل و راه اندازی صنایع تبدیلی شیر می تواند با فراوری بخش زیادی از شیر تولیدی شهرستان علاوه بر اشتغال مستقیم بطور غیرمستقیم اشتغال در بخش دامداری و حمایت از آنان با تضمین خرید محصولات را فراهم کند.
وی در ادامه با اشاره به سطح زیر کشت پنج هزار و 200 هکتاری و تولید 3 هزار و 380 تن پسته در گناباد گفت: ایجاد مراکز فراوری و ضبط پسته یکی از نیازهای این شهرستان است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گناباد هم به خبرنگار ایناگفت: با وجود ظرفیتهای بسیار این شهرستان در تولید سماق به دلیل نبود صنایع تبدیلی از این قابلیت به نحو مطلوب برای رونق اقتصادی و اشتغال گناباد استفاده نشده است.
مجتبی محرابی افزود: محصول سماق گناباد بطور کامل ارگانیک بوده و این شهرستان مقام نخست خراسان رضوی را در زمینه تولید محصول و سطح زیر کشت سماق دارد.
وی ادامه داد: سماق از گونه های بومی ارتفاعات جنوبی گناباد با سطح زیر کشت هزار هکتار است که با توجه به خاصیت ارگانیک و طبیعی آن و مقاومت به کم آبی و سرما و گرمای زیاد می تواند به عنوان یکی از محصولات عمده منطقه به شمار رود.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گناباد به تولید 140 تن سماق در سال جاری اشاره و بیان کرد: علاوه بر کاربردهای سماق در بخشهای صنعت، گیاهان دارویی و مواد غذایی این محصول کشاورزی در ایجاد فضای سبز و اشتغال پایدار برای روستاییان منطقه نقش آفرین است.
رئیس اداره صنعت، معدن و بازرگانی گناباد هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به ظرفیتهای خوب این شهرستان در بخش تولیدات دام و طیور اشاره و بیان کرد: شش واحد با ظرفیت سالانه 320 هزار تن محصول و اشتغال مستقیم 88 نفر در این بخش فعال است.
هادی ایزدی افزود: کشتارگاه صنعتی طیور با ظرفیت 17 هزار تن در سال و اشتغال 41 نفر در گناباد فعال است و بخش سردخانه ی آن در حال توسعه است ولی در تولید گوشت قرمز صنایع تبدیلی و کشتارگاه و سردخانه صنعتی در شهرستان وجود ندارد.
فرماندار گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: این شهرستان از ظرفیتهای بسیاری در تولید محصولات کشاورزی برخوردار است ولی به دلیل توجه ناکافی به مقوله برندسازی بسیاری از کالاهای تولیدی حتی زعفران و سماق به صورت خام به دیگر نقاط استان خراسان رضوی منتقل و با بسته بندی و برند آن منطقه صادر می شود.
محمد علی نبی پور ایجاد کارخانجات صنایع تبدیلی را باعث ایجاد ارزش افزوده برای تولیدات کشاورزی ذکر و بیان کرد: این صنایع با جلوگیری از ضایعات تولیدات کشاورزی باعث ایجاد اشتغال و تقویت صنعت کشاورزی و دامداری و جلوگیری از روند مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک خواهد شد.
شهرستان گناباد با 20 هزار هکتار زمین کشت آبی، هزار و 700 هکتار کشت دیم و 500 هزار راس دام سالانه حدود 84 هزار تن محصولات زراعی، باغی و دامی تولید می کند.
گناباد در فاصله 287 کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
7545/2095/1858**گزارشگر: فهیمه نعمتی شهری **انتشاردهنده: حسین کریم زاده
کپی شد
