مشاهده صفهای شلوغ در مقابل نانوایی‌های مشهد، با وجود گسترش و تعدد واحدهای نانوایی، این سوال را به ذهن می‌آورد که آیا این وضعیت ناشی از افزایش تقاضا برای نان است و یا آرد کافی توزیع نمی‌شود تا نان به حد کفایت پخت شود.
به گزارش جماران، ایرنا نوشت: نانوایی های مشهد همواره یکی از صنوف پرتقاضا و پرچالش این شهر بوده اند و نانوایان در سنوات گذشته بارها و بارها تقاضاهای مختلفی از جمله افزایش نرخ نان و یا افزایش سهمیه آرد را مطرح کرده اند، اما هیچگاه نیز از وضعیت خود ابراز رضایت نداشته اند.
دولت نیز طرحهای مختلفی برای ساماندهی وضعیت نانوایی ها ارایه کرده است، یک سال بخشی از نانوایی ها آزادپز شدند تا آرد را به نرخ آزاد خریده و نان را براساس قیمت تمام شده آن بفروشند، بعدها دولت آرد نانوایی های آزادپز را سهمیه بندی کرد تا جلو خروج غیرقانونی آرد از شبکه را بگیرد، لذا نانوایی ها به ۲ بخش یارانه ای و نیمه یارانه ای تقسیم شدند و فراخور وضعیت خود آرد قیمت گذاری شده را از دولت دریافت کردند.
سپس طرح برکت به منظور افزایش نظارت بر توزیع آرد و نان در مشهد با محوریت فرمانداری و همکاری دستگاه‌های نظارتی در این شهر به اجرا درآمد که البته برکاتی نیز داشت و آرد توزیع مناسبی در بین نانوایی ها داشت، اما ظاهر امر نشان می دهد که نانوایان مشهدی همچنان دچار مشکل هستند، گران فروشی نانوایی ها در صدر تخلفات این قشر قرار گرفته و صفهای تشکیل شده در برابر نانوایی ها روز به روز طولانی تر شده و نانوایان نیز از کمبود کارگر و نرخ پایین نان گلایه دارند.
ناهماهنگی بین عرضه و تقاضا
رییس اتحادیه صنف نانوایان مشهد در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا مبنی بر علت ازدحام جمعیت و شلوغی صفهای نان گفت: این موضوع چند دلیل دارد، نخست اینکه در چند هفته گذشته مشهد با افزایش شمار زائران و گردشگران مواجه شده و این موضوع صفهای مقابل نانوایی را شلوغ تر کرده است.
مصطفی کشتگر افزود: نانوایی های واقع در قوس اطراف حرم مطهر رضوی به شدت شلوغ شده است و این ازدحام به جایی رسید که فرماندار مشهد دستور داد تا متولیان در طرحی ضربتی برای نانوایی های اطراف حرم مطهر رضوی سهمیه آرد فوق العاده اختصاص دهند.
وی بیان کرد: دلیل دیگر شلوغی نانوایی ها این است که به دلیل گرانی اغلب کالاها، مردم برای تامین نیاز غذایی خود، خرید نان را افزایش داده اند تا بتوانند آن را جایگزین برخی اقلام کنند که دیگر توان خریدش را ندارند، لذا تقاضا برای خرید نان زیاد شده است.
رییس اتحادیه صنف نانوایان مشهد گفت: دلیل دیگر تقاضای کاذب برای خرید نان را می توان گرانی نهاده های دامی برای دامداران و مرغداران دانست، روستاییانی که دام دارند به شهر آمده و نان تازه و یا خشک را از نانوایی ها می خرند، بعضا برای هر نان خشک ۷۵۰۰ تومان پرداخت می کنند.
وی اضافه کرد: اجرای طرح برکت نیز باعث کسر سهمیه آرد برخی از نانوایی ها شده است و این موضوع، سبب کاهش پخت نان در یک محله و تشکیل صفهای طولانی در مقابل نانوایی را به همراه داشته است.
کشتگر اظهار داشت: اجرای طرح منع تردد بعد از ساعت ۱۰ شب نیز علت دیگری برای ازدحام جمعیت در مقابل نانوایی ها است به طوری که پیشتر نانوایی تا پاسی از شب پخت داشتند اما با اجرای منع تردد، نانواها زودتر اقدام به تعطیلی مغازه خود می کنند و لذا مردم متقاضی نان در همان ساعات پایانی کار به سمت نانوایی ها هجوم آورده و ازدحام ایجاد می کنند.
رییس اتحادیه صنف نانوایان مشهد گفت: دلیل دیگر ازدحام جمعیت در مقابل نانوایی ها را می توان تصمیم به اختصاص سهمیه آرد به نانوایی ها آزادپز دانست، قبلا نانوایی های آزادپز آرد خود را به نرخ آزاد از بازار می خریدند و به همان اندازه نان تولید و عرضه می کردند اما با اختصاص آرد نیمه یارانه ای به آنها، فقط به اندازه آردی که به آنها اختصاص یافته، نان پخت می کنند و این موضوع میزان عرضه نان را کاهش داده است.
کشتگر، دیگر دلیل ازدحام مردم در مقابل نانوایی ها را عدم تغییر نرخ مصوب نان و افزایش هزینه های تولید آن دانست و گفت: از فروردین سال گذشته تقاضای اصلاح نرخ نان مطرح بوده اما هنوز به سرانجام نرسیده است، کارگران تخصصی این صنف با دستمزد ۸۰ هزار تومانی کار نمی کنند، خیلی از کارگران این صنف را ترک کرده اند، از سوی دیگر قیمت مواد اولیه نان به شدت افزایش یافته به طوری که فقط کیسه خمیرمایه ۵۰۰ هزار تومان شده است، این موضوع قیمت تمام شده تولید را افزایش داده و نانوا را ناگزیر به کاهش تولید یا نیمه تعطیل کردن مغازه اش می کند.
رییس اتحادیه صنف نانوایان مشهد افزود: نمی توان کمبود آرد را دلیل ازدحام جمعیت در مقابل نانوایی ها دانست بلکه موضوع اصلی عدم هماهنگی بین عرضه و تقاضای نان به دلایل مختلف است.
کمبود آرد نداریم
متولیان حوزه تامین آرد می گویند که آرد برای صنف نانوایان به اندازه کافی وجود دارد و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد، چنانکه مدیرعامل شرکت غله و خدمات بازرگانی خراسان رضوی در پاسخ به سوال ایرنا که آیا نانوایان مشهدی با کمبود آرد مواجهند؟ به صراحت گفت: هیچ کمبود آردی در شبکه نداریم و نانوایی ها هیچ مشکلی برای تامین آرد مورد نیاز خود ندارند.
حمیدرضا نوری پاسخگویی به سوال از میزان خرید گندم و آرد تحویلی را به چند روز آینده با ارایه آمار مشروح و مفصل موکول کرد.
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوال ایرنا مبنی بر اینکه آیا کمبود آردی برای نانوایان وجود دارد، گفت: اینکه روستایی بیاید نان اضافه بخرد و نانوا را در پاسخگویی به نیاز و تامین آرد دچار مشکل کند، چندان نمی تواند صحیح باشد.
حسن حسینی افزود: روستاییان از سهمیه آرد برخوردار هستند، دولت به هر روستایی که سه خانوار و بیشتر جمعیت دارد، آرد به نرخ دولتی تحویل می دهد و هم اینک همه روستاهای خراسان رضوی از نعمت آرد دولتی برخوردار هستند.
وی بیان کرد: مشکل اصلی این است که در سطح خراسان رضوی ماهانه ۲۰ هزار تن گندم در قالب آرد کیلویی ۹۰۰ تومان بین نانوایان نیمه یارانه ای یا آزادپز توزیع می شود، از سوی دیگر دولت گندم را از کشاورز به نرخ هر کیلو ۵ هزار تومان خریداری می کند در حالی که هر کیلو گندم با هزینه حمل و نقل و سایر هزینه های جانبی ۶ هزار و ۵۰۰ تومان تمام می شود.
آرد دولتی از شبکه خارج می‌شود
وی اظهار داشت: در این حوزه هم کارخانه های آردبر و هم نانوایان تخلف می کنند. حواله آرد ۹۰۰ تومانی برای نانوایی آزادپز تبدیل به کیسه آرد ۲۱۰ هزار تومانی شده و سر از واحد صنعتی درمی آورد، یعنی آرد دولتی از شبکه خارج می شود.
رییس انجمن صنفی کارخانجات آرد استانهای خراسان گفت: بخشهای صنف و صنعت خراسان رضوی ماهانه ۱۵ هزار تن گندم نیاز دارند اما سهمیه ای که شرکت غله به این بخشها اختصاص داده تنها ۲ هزار و ۳۰۰ تن است، این به معنای خالی ماندن ۱۳ هزار تن ظرفیت جذب گندم توسط صنوف و کارخانه های آردبر استان است.
حسینی اظهار داشت: چند نرخی بودن گندم بلای جان کشور شده و فسادزا است، به طوری که اکنون گندم با نرخ های کیلویی ۶۶۵ تومان، ۹۰۰ تومان و ۲ هزار و ۷۰۰ تومانی در بازار وجود دارد و در مقابل دولت گندم را از کشاورز و بخش خصوصی هر کیلو ۵ هزار تومان خریداری می کند که این تناقض فسادزا است.
وی بیان کرد: در مساله آرد، نانوا و کارخانه دار و روستایی مقصر نیستند، بلکه مقصر رویه های اشتباه در نرخ‌گذاری گندم و توزیع آرد است که باید اصلاح شود.
دامها نان‌خور شده‌اند
گویا دامداران به دلیل کاهش بارندگی، خشکسالی و گرانی علوفه، برای سیر کردن شکم دامهایشان به نانوایی ها هجوم آورده‌اند، مسوول سازمان صمت استان یکی از دلایل کاهش نان و شلوغی نانوایی ها را ایجاد تقاضای کاذب از سوی دامداران عنوان می کند.
سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در گفتگو با خبرنگار ایرنا، موضوع آرد را در شرایط کنونی حساسیت‌زا خواند و گفت: از سال ۱۳۹۸ تاکنون قیمت مصوب نان و آرد افزایشی نداشته و این در حالی است که مصرف کنندگان جدید از جمله دامداران به حوزه نان اضافه شده اند.
جواد خزایی افزود: دامداران به دلیل خشکسالی و کمبود علوفه، به سمت خرید نان و دادن آن به دام رو آورده اند و این موضوع تامین نان برای مصرف کنندگان قبلی را دچار مشکل کرده است.
وی بیان کرد: دامداران که قبلا هر کیلو علوفه را ۲ تا ۳ هزار تومان خریداری می کردند، اکنون با افزایش قیمت علوفه به کیلویی ۶ تا ۷ هزار تومان، می بینند که خرید نان صرفه اقتصادی بیشتری دارد لذا چندین نفر از دامداران در صفهای نانوایی ایستاده و هر کیلو نان را سه هزار تومان خریداری کرده و به دام خود می دهند.
وی اظهار داشت: گزارشهایی به ما رسیده است که میزان خرید نان توسط دامداران در روستاها زیاد شده است، لذا تقاضای نان از روستاها به شهرها کشیده شده و این موضوع کمبود جدی نان در سطح شهری مانند مشهد را رقم زده است.
سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: از سوی دیگر اختلاف شدید بین نرخ آرد یارانه ای با نرخ آرد آزاد در بازار فسادزا است، به طوری که هر کیسه آرد یارانه ای ۳۵ هزار تومان و هر کیسه آرد نیمه یارانه ای ۶۰ هزار تومان به دست نانوا می رسد، در حالی که هر کیسه آرد تا ۲۴۰ هزار تومان در بازار فروش می رود.
وی اظهار امیدواری کرد که با اصلاح نرخ آرد و نان، به عنوان یکی از مولفه های موثر در ساماندهی وضعیت نان، بتوان از کم فروشی و فروش غیرواقعی و تقاضای کاذب جلوگیری کرد.
