شاید عموم مردم تئاتر را شغل دوم بسیاری از هنرمندان بدانند اما جوانان هنرمند بسیاری هستند که همه وقت خود را به تولید یک اثر نمایشی اختصاص می‌دهند و از محل نمایش و فروش بلیت آن ارتزاق می‌کنند.
شیوع کرونا و تاکید مسوولان بهداشتی بر اجتناب از شکل گیری اجتماعات باعث شد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور حفظ سلامت مردم همه رویدادهای فرهنگی و هنری در کشور از جمله تماشاخانه‌ها و سالن‌های تئاتر را تعطیل اعلام نماید.
این تعطیلی ۲ ماهه برای گروه‌های تئاتر خراسان رضوی که به طور میانگین ۲ تا سه اثر نمایشی را در طول سال به روی صحنه می‌آوردند و برای همه کسانی که از محل اجرای تئاتر و فروش بلیت آن ارتزاق داشتند، مهلک و شوک‌آور بود.
هرچند سوق یافتن رویدادهای فرهنگی و هنری به سوی فعالیت مجازی و سیاستگذاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تقویت این بخش تا حدی خلاء این بخش را پر کرد اما به دلیل جنس فعالیت گروه‌های تئاتر و الزام نمایش صحنه‌ای آن فضای مجازی برای اهالی تئاتر چندان ثمربخش نبوده است.
ارتزاق ۸۵ درصد از هنرمندان تئاتر از محل اجرای نمایش
رییس اداره هنرهای نمایشی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در اسفند ماه سال گذشته به دلیل شیوع کرونا مجوز نمایش ۲۳ گروه هنری در استان و همچنین فعالیت آموزشگاه‌های هنری لغو شد.
محمدرضا باباخانی افزود: خراسان رضوی جزو نخستین استان‌هایی بود که به سبب خسارت وارده ناشی از کرونا به گروه‌های نمایشی و آموزشگاه‌ها درخواست مساعدت مالی کرد زیرا ۸۵ درصد از فعالان عرصه تئاتر در این استان از این محل ارتزاق می‌کنند.
وی اظهار داشت: همچنین نامه‌ای تنظیم و به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال شد تا پرداخت حق هشت درصد بیمه‌گر که هنرمندان باید به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز کنند، از محل‌های دیگر تامین شود یا مهلت پرداخت آن افزایش یابد.
وی گفت: همچنین رایزنی با نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای کمک به هنرمندان تئاتر استان انجام گرفت که در حال رسیدن به نتیجه و کمک‌های معیشتی به این افراد است.
رییس اداره هنرهای نمایشی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی افزود: اگر قرار بر طولانی شدن مدت شیوع کرونا و درگیری کشور با این بیماری باشد، باید برای جلوگیری از متضرر شدن حوزه تئاتر استان پروتکل بهداشتی تعریف کرد تا امکان اجرای نمایش صحنه‌ای میسر شود.
اما و اگرهای بازگشایی سالن نمایش در دوران کرونایی
رییس انجمن هنرهای نمایشی استان خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: سه هزار نفر در این استان به طور مستقیم با مقوله تئاتر در ارتباط هستند که از این تعداد اسامی ۲ هزار نفر در قالب فعالیت گروه‌های تئاتر ثبت شده است.
آرش خیرآبادی با بیان اینکه از ۴۴ گروه نمایشی ثبت شده در خراسان رضوی ۲۳ گروه در مشهد مستقر است افزود: تعدادی از هنرمندان حوزه تئاتر استان عضو صندوق اعتباری هنر و بیمه هستند، اغلب این افراد شغل دوم دارند اما در مجموع اطلاعات دقیقی در مورد اینکه چه تعداد در استان به صورت مستقیم از محل تئاتر ارتزاق می‌کنند، در دسترس نیست.
وی ادامه داد: گروه زیادی از دست‌اندرکاران تئاتر در استان که اغلب جوان هستند، بیمه نبوده و تنها محل درآمد آنها از فعالیت‌های تئاتر است، این افراد حتی مشمول بیمه بیکاری نیز نمی‌شوند.
وی گفت: آموزشگاه‌های تئاتر و سالن‌های خصوصی نمایش نیز از تعطیلی رویدادهای فرهنگی و هنری در نتیجه کرونا به شدت متضرر شدند.
رییس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی افزود: وضعیت سخت افزاری حوزه تئاتر در خراسان رضوی به نحوی نیست که بتوان با رعایت پروتکل‌های بهداشتی اجرای نمایش در سالن‌ها را از سر گرفت زیرا اگر به طور مثال برای نمایشی یک میلیارد ریال هزینه شده باشد، بیشتر از سه روز نمی‌توان آن را به صحنه برد و اگر در این مدت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی رعایت شود، فقط باید نیمی از صندلی‌های سالن پر شود و این کفاف هزینه گروه را نمی‌کند.
وی اظهار داشت: با احتساب پرشدن نیمی از صندلی‌های سالن باید گروه نمایشی ۶۰ روز اجرا داشته باشد تا به درآمد برسد اما مدت زمان اجرا برای گروه‌های نمایشی بسیار اندک است.
وی پیشنهاد کرد، بسته‌های حمایت از هنرمندان تئاتر خراسان رضوی تهیه شود، فهرستی از افراد هنرمند تئاتر تهیه و به وزارتخانه ارسال شود، دولت علاوه بر اختصاص یارانه مبلغ دیگری را به عنوان کمک به هنرمندان و همچنین جبران خسارت‌های لغو اجرای نمایش‌ها اختصاص دهد.
خیرآبادی فضای مجازی را محل خوبی برای درآمدزایی هنرمندان تئاتر و گروه‌های نمایشی دانست و گفت: فضای مجازی برای بخش تئوری تئاتر و برگزاری آنلاین کلاس‌های آموزشگاه‌های هنری مناسب است اما هنوز در بین هنرمندان و هنرجویان جا باز نکرده است.
وی با اشاره به اینکه ۷۰ درصد دروس آموزشگاه‌های هنری به صورت عملی است افزود: تئاتر یک هنر جمعی و گروهی است و هنرمندان باید در کنار هم تمرین داشته باشند اما در زمان شیوع کرونا این امر خطرناک است.
پیگیری مسوولانه برای حمایت از هنرمندان تئاتر
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: طی ۲ ماه که مراکز فرهنگی و هنری سراسر کشور به دلیل شیوع کرونا تعطیل بودند، دو نامه‌نگاری با وزارتخانه انجام گرفت که یک نامه مربوط به ۲۵ اسفندماه و دیگری مربوط به ۲۲ فروردین ماه است
جعفر مروارید افزود: در جدول نخست برآورد خسارت به تفکیک مراکز فرهنگی، هنری، قرآنی و شهرستان‌ها ارسال شد که خسارت مربوط به سالن‌ها یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال برآورد شد.
وی ادامه داد: جدول دوم خسارات براساس مولفه‌هایی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین کرده بود، تنظیم شد که خسارت بخش تماشاخانه‌ها و موسسات هنرهای نمایشی استان به تعداد ۱۳ باب با ۴۰ نفر شاغل یک میلیارد و ۴۵۰ میلیون ریال و زیان وارد شده ناشی از تعطیلی مرکز (خسارت عدم النفع) ۵۴۰ میلیون ریال برآورد شد.
وی گفت: خسارت مربوط به گروه‌های نمایشی خراسان رضوی با ۲۰۰ نفر کارگردان و بازیگران پاره وقت نیز براساس جدول مربوطه، سه میلیارد و ۷۰۰ میلیون ریال و زیان وارد شده ناشی از تعطیلی کسب و کار (خسارت عدم النفع) ۵۷۰ میلیون ریال برآورد شد.
مروارید افزود: مساله کرونا، یک مشکل ملی است و تعطیلی رویدادها و مراکز فرهنگی و هنری نیز یک تصمیم ملی بود لذا نحوه پرداخت خسارات نیز در تهران تصمیم گیری می‌شود و در انتظار تصمیم مسوولان کشوری در این زمینه هستیم.
وی ادامه داد: در خصوص بیمه هنرمندان نیز نامه‌ای در ۲۱ اسفندماه از این اداره کل به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور پیشنهاداتی برای تسهیل در پرداخت حق بیمه‌گری هنرمندان ارسال شد.
وی گفت: این پیشنهادات در تهران در دست بررسی است و هنوز شیوه‌نامه‌ای در خصوص نحوه پرداخت بیمه به استان ابلاغ نشده است.
مروارید افزود: تصمیم اخیر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مبنی بر حمایت بیمه‌ای از اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه و بهره‌مندی آنان از بیمه بیکاری و ثبت نام آنان در سایت مربوطه نیز از سوی این اداره کل به افراد ذینفع در استان اعلام شد.
وی ادامه داد: در مجموع حمایت از اصحاب فرهنگ و هنر در دو بخش اختصاص بیمه بیکاری به هنرمندان و حمایت از کسانی که قادر به پرداخت حق بیمه‌گری خود نیستند، توسط این اداره کل پیگیری شده و امید است با عنایت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نتایج این پیگیری‌ها التیامی بر زخم هنرمندان باشد.
وی با اشاره به لزوم فعالیت گروه‌های تئاتر در فضای مجازی گفت: کرونا فرصت توسعه فعالیت‌های هنری و فرهنگی را در فضای مجازی فراهم کرد و طی یک ماه اخیر از گروه‌های نمایشی استان خواسته شد در سایت آپارات فیلم و تئاتر حضور پیدا کرده و هنر خود را به معرض نمایش گذارند.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی افزود: از آنجا که به نظر می‌رسد ویروس کرونا یک سال مهمان کشور باشد، در حال حاضر آموزشگاه‌های هنری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی ابلاغ شده از سوی وزارت بهداشت قادر به فعالیت هستند اما هنوز شیوه‌نامه‌ای برای فعالیت سینماها و سالن‌های نمایش نیامده است.
مروارید پیش بینی کرد با فاصله‌گذاری اجتماعی، کمتر فروختن بلیت برای رزرو صندلی سالن‌ها، رعایت پروتکل‌های بهداشتی در ورودی و خروجی سالن بتوان سالن‌های نمایش و سینما را بازگشایی کرد.
بر اساس آخرین آمار رسمی تاکنون ۸۳ هزار و ۵۰۵ نفر در ایران به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند. این بیماری تاکنون جان پنج هزار و ۲۰۹ را در کشور گرفته است.
همچنین تاکنون ۵۹ هزار و ۲۷۳ نفر از مبتلایان به کرونا در ایران بهبود یافته‌اند.
"پاندمی کرونا" تاکنون در سطح جهان ۲ میلیون و ۳۴۵ هزار و ۳۲۶ نفر را بیمار کرده و جان ۱۶۱ هزار و ۱۹۱ نفر را در کشورهای مختلف گرفته است.
