دست‌های آلوده به تاکید همه متخصصان و کارشناسان امور بهداشت و درمان، بزرگترین خطر و عامل انتقال ویروس بیماری کرونا به شمار می‌روند بنابراین برای مصون ماندن از کرونا باید دست‌های خود را با دقت و وسواس بیش از گذشته دستکم ۲۰ ثانیه شستشو دهیم.
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، شستن مکرر دستها با آب و صابون، مهمترین، ساده ترین و ارزان‌ترین راه پیشگیری از انتقال ویروس کروناست.
اهمیت شستن دستها در پیشگیری از بیماری‌ها یا عفونت‌های بیمارستانی تا آنجا اهمیت دارد که ۱۵ اکتبر به عنوان "روز جهانی شستن دست" یا Global Handwashing Day نامگذاری شده و این روز هر سال با هدف ارتقای آگاهی از اهمیت شستشوی دستها با صابون به عنوان عامل کلیدی در پیشگیری از بیماریهای مختلف، در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود.
از سوی دیگر بهداشت دست نقش مهمی در پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی دارد، در این راستا دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال ۱۳۹۵ گواهینامه ورود به برنامه بهداشت دست سازمان بهداشت جهانی را کسب کرد و حضور گسترده کادر درمانی در بهداشت دست را در گینس به ثبت رساند.
با توجه به اهمیت شستن دستها برای مقابله با شیوع ویروس کووید ۱۹ طبق تاکید سازمان بهداشت جهانی، برخی افراد مشهور جهان در میان هنرمندان، ورزشکاران و مقام های سیاسی کشورها به چالش SafeHands (دست های بی خطر) پیوسته‌اند.
گرچه رعایت بهداشت فردی بویژه شستن دستها نزد ایرانیان از گذشته‌های دور به عنوان یک فرهنگ نهادینه شده است و اکنون در شرایط بحران کرونا بیش از هر زمانی بدان توجه می شود اما باید اذعان کرد که افرادی هستند که بهداشت دست را خواسته یا ناخواسته رعایت نکرده و زمینه انتقال بیماری به دیگران را فراهم می‌کنند.
این در حالی است که برخی از آنان در کارهای تولید و عرضه مواد غذایی مانند نانوایی، قصابی، سالن غذاخوری، سوپر و میوه فروشی فعالیت دارند و خطر انتقال ویروس از طریق این مشاغل در تماس با مردم بسیار زیاد است.
نقش ۷۰ درصدی شستن دستها در پیشگیری از کرونا
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: شست و شوی مکرر دستها تا ۷۰ درصد از ابتلا به ویروس کووید ۱۹ پیشگیری می‌کند.
دکتر مهدی قلیان با بیان اینکه شایع ترین راه انتقال ویروس کرونا از فردی به فرد دیگر از طریق دست‌های آلوده می باشد افزود: شستن مکرر دستها در کنار رعایت بهداشت فردی از راهکارهای مهم پیشگیری از بیماری کرونا به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: همچنین پرهیز از لمس چشم و صورت با دست‌های استریل نشده در پیشگیری از ابتلا به ویروس کووید ۱۹ اهمیت بسیار دارد، لذا آموزش روش صحیح شستن دستها و رعایت بهداشت در پیشگیری از بیماریهای ویروسی موثر است.
وی آب و صابون مایع را بهترین شوینده برای شستشوی دستها عنوان کرد و گفت: تأثیر محلول‌ها و ژل‌های ضدعفونی‌کننده برای نابودی ویروس به اندازۀ شستشو با آب و صابون نیست، اما اگر امکان شستن با آب و صابون فراهم نباشد، شوینده‌های الکلی ویروس‌ها را از بین می‌برد.
دکتر قلیان افزود: طبق دستورالعمل و پروتکل‌های بهداشتی، شست‌وشوی سادۀ دستها با آب کافی نیست بلکه باید در روز به طور مکرر و هر بار دستکم ۲۰ ثانیه پشت دستها، بین انگشتان و زیر ناخن‌ها با آب و صابون شسته شود.
وی ادامه داد: پس از سرفه، عطسه یا پاک کردن بینی، حضور در اماکن عمومی و استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی، سوپرمارکت‌ها، پمپ بنزین و داروخانه، لمس سطوح در خارج از منزل، لمس پول یا کارت بانک، پیش از آشپزی و تهیۀ غذا، قبل و بعد از خوردن غذا، بعد از استفاده از سرویس بهداشتی، پس از بیرون گذاشتن زباله ها و سایر اموری که با دستها در ارتباط هستند، شستشوی دستها برای پیشگیری از بیماری کرونا الزامی است.
وی گفت: در این راستا همه صنوف و واحدهای تولیدی که با تولید و عرضه مواد غذایی ارتباط دارند ملزم به رعایت بهداشت دست و پروتکل‌های بهداشتی تعیین شده در این راستا هستند.
بهداشت دستها ضروری است
مدیر گروه بهداشت محیط حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: به منظور پیشگیری از کرونا، شیوه‌نامه‌ای برای صنوف مختلف در خصوص رعایت بهداشت فردی، شستشوی دستها و گندزدایی محل، تنظیم و برای هر بخش به صورت جداگانه ارسال شده است.
علی اصغر حسنی افزود: این شیوه‌نامه برای همه رستوران داران، هتلداران، صاحبان فست فودها، محیط های کارگری و صنوف خدماتی به صورت جداگانه ارسال شده و در آن بهداشت دستها، استفاده از دستکش، روپوش مناسب، ماسک، استفاده از کارتخوان و دست نزدن به پول و گندزدایی سطوح مورد تاکید قرار گرفته است.
وی اظهار داشت: در نانوایی‌ها بهداشت دستها از اهمیت بسزایی برخوردار است و همه نانوایی‌ها باید از دستگاه کارتخوان برخوردار باشند تا امکان انتقال آلودگی از طریق دست زدن به اسکناس از بین برود.
وی گفت: از سوی دیگر همه کسانی که به عنوان مصرف کننده کالا یا دریافت کننده خدمات وارد واحدهای صنفی می‌شوند، لازم است شستن دستها را به عنوان مولفه ضروری همواره مدنظر داشته باشند.
پلمب ۲۲۴ واحد عرضه مواد غذایی
رییس گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: در تمام پروتکل‌های ارائه شده به صنوف و واحدهای تولیدی به ویژه در حوزه تولید و عرضه مواد غذایی شستن دستها مورد تاکید قرار گرفته است.
محمد باباخانی افزود: این پروتکل‌های بهداشتی به واحدهای تولید و عرضه مواد غذایی، رستوران‌ها، قصابی‌ها و سوپرها ارسال و رعایت و اجرای آن مورد تاکید و نظارت مستمر قرار دارد.
وی ادامه داد: پوسترهای آموزشی شستن صحیح دستها به مدت ۲۰ ثانیه به همه صنوف بویژه نانوایی‌ها ارسال شده و با افرادی که نکات بهداشتی در این خصوص را رعایت نکنند برخورد می‌شود.
وی گفت: از ابتدای همه‌گیری ویروس کرونا تاکنون به دنبال گزارش‌های مردمی و بازدیدهای انجام شده مرتبط با کرونا از بین صنوف بازدید شده پرونده ۱۸۳ واحد که تخلفات بهداشتی داشته‌اند به دادگاه رفته که ۱۴۰ مورد از آنها نانوایی بوده است.
باباخانی افزود: طی این مدت ۲۲۴ واحد تولید و عرضه مواد غذایی پلمب شده است که ۱۳۶ مورد از آنها نانوایی بوده است.
وی ادامه داد: حدود ۶۰ هزار واحد عرضه و توزیع مواد غذایی در مناطق زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در استان خراسان رضوی وجود دارد که ۸۰ درصد آنها فعال هستند.
وی گفت: افرادی که با مواد غذایی سر و کار دارند باید از دستکش‌های یکبار مصرف استفاده کنند و شهروندان می‌توانند تخلفات صنوفی که موارد بهداشتی در این خصوص را رعایت نمی‌کنند از طریق شماره‌های ۱۹۰، ۱۹۱ و ۴۰۳۰ اطلاع‌رسانی کنند.
