مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی روز سه شنبه از ثبت دو رکورد جدید گونه های پستاندار و خزنده در فهرست پراکنش حیات وحش خراسان رضوی خبر داد و گفت: حضورگونه حشره خور کوتوله به عنوان کوچکترین پستاندار ایران برای نخستین بار توسط محیط بانان سرخس در منطقه حفاظت شده جنگل خواجه به صورت مستند ثبت شد.
تورج همتی افزود: این گونه بعد از انتقال به بانک ژن استان خراسان رضوی و تهیه نمونه بافت، در زیستگاه اصلی رهاسازی شد.
وی ادامه داد: حشره خوار کوتوله با نام علمی Suncus etruscus به عنوان کوچکترین پستاندار شبگرد و قلمرو طلب شناخته شده است و طول عمر این گونه که حداکثر ۲.۵ گرم وزن دارد حدودا ۱۵ ماه است و به لحاظ وضعیت حفاظتی در طبقه "کمترین نگرانی" (LC) در فهرست سرخ (IUCN) قرار دارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: حدودا چهار سال قبل حضور این گونه در شهرستان کلات نیز به ثبت رسیده بود و با مستند سازی حضور آن در سرخس، این منطقه نیز به فهرست پراکنش این پستاندار افزوده شد.
همتی همچنین از ثبت حضور گونه ای خزنده به نام گکوی پلنگی ترکمنی در شهرستان نیشابور خبر داد و افزود: این گونه که نخستین بار حضورش قریب ۱۵ سال پیش در منطقه بزنگان به ثبت رسید و پس از آن حدود پنج سال پیش حضورش در منطقه ابوچناری شهرستان جغتای مشاهده شد به تازگی حضورش توسط یکی از طبیعت دوستان روستای جوز در نیشابور شناسایی و حضورش تصویر برداری شده است.
وی ادامه داد: گکوی پلنگی ترکمنی با نام علمی Eublepharis macularius از راسته پولک داران، زیر راسته مارمولک ها و تیره جکو ها بوده و بیشتر در مناطق نیمه بیابانی و کوهپایه‌ها در سراشیبی ها و تپه های سنگلاخی با پوشش گیاهی درختی یا بوته‌ای پراکنده زیست می کند و پیش از این حضورش در کوه های کپه داغ و شمال شرق ایران گزارش شده بود.
او در ارتباط با عادات و رفتار این گونه اضافه کرد: گکوی پلنگی ترکمن معمولاً شب ها فعالیت می کند و اغلب از حشرات و عنکبوتیان و گاهی مهره داران کوچک تغذیه می کند و فصل تخمگذاری آن بیشتر خرداد یا تیر ماه است.
مساحت زیستگاه‌های خراسان رضوی دو میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار است و ۲۰ درصد مساحت ۱۱۷ هزار و ۷۶۹ کیلومتر مربعی استان خراسان رضوی زیر پوشش حفاظت محیط زیست قرار دارد و به ازای هر ۲۵ هزار هکتار یک محیط بان در این زیستگاه ها فعال است.
این استان دارای ۴۱ منطقه چهارگانه و شکار ممنوع شامل ۲۸ اثر ملی طبیعی، پارک ملی، پناهگاه حیات وحش، مناطق حفاظت شده و ۱۳ منطقه شکار ممنوع است.
حدود ۸۰ گونه پستاندار، ۲۸۵ گونه پرنده، دو گونه دو زیست، ۶۸ گونه خزنده و ۲۴ گونه ماهی در طبیعت خراسان رضوی زیست می‌کنند.
گونه‌های شاخص حیات وحش این استان شامل بز وحشی، قوچ، گوسفند وحشی، آهو، پلنگ، یوزپلنگ، گرگ، کفتار و انواع پرندگان از قبیل پرندگان شکاری، هوبره و کبک است.
۳۷ گونه جانوری در خراسان رضوی در وضعیت حفاظتی ویژه و در لیست قرمز حفاظتی قرار دارند.
لیست قرمز یا لیست سرخ، لیست گونه های جانوری اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت است که سازمان IUCN به عنوان معتبر ترین مرجع اعلام نظر در باره وضعیت حفاظتی گونه های جانوری و گیاهی هر پنج یا ۱۰ سال آن را در سراسر دنیا ارزیابی و به روز رسانی می کند.
۷۴۹۶/۱۹۲۲
