به گزارش ایرنا، زمین طی گردش خود به دور خورشید گاهی از میان توده ذراتی به نام شهاب واره می‌گذرد، این شهاب واره ها در برخورد با زمین می سوزند و پدیده زیبای بارش های شهابی را ایجاد می کنند.
به گفته نجوم شناسان، پدیده بارش های شهابی همیشه در آسمان وجود دارد اما چند روز در سال به اوج خود می رسد که بارش شهابی "برساوشی" در مرداد ماه و بارش شهابی "جوزایی" در آذر ماه از شاخص ترین آنهاست.
چگونگی وقوع بارش شهابی
مسئول رصدخانه دانشگاه فردوسی و انجمن نجوم مشهد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: اگر در یک شب صاف و تاریک به آسمان نگاه کنیم ممکن است در هر ساعت چند درخش نورانی ببینیم، به این درخش ها که در نقاط مختلف آسمان دیده می شوند شهاب های پراکنده می‌گویند.
محمد مهدی مطیعی افزود: این درخش ها یا شهاب ها حاصل برخورد ذرات بسیار ریزی در حد یک دانه شن یا عدس با جو زمین هستند. این ذرات به دلیل نیروی اصطکاک با جو در ارتفاعی بین ۷۰ تا ۹۰ کیلومتر از سطح زمین شروع به سوختن می کنند که از زمین قابل مشاهده است.
وی اظهار داشت: گرمای حاصل از سوختن آنها باعث یونیزه شدن مولکول‌های جو می‌شود و این عاملی است که ما بتوانیم درخش ها را به رنگ های گوناگون ببینیم. در این بین اگر ذرات برخورد کننده با جو زمین حجمی بزرگتر از یک توپ بسکتبال داشته باشند احتمال دارد به سطح زمین برخورد کنند که به آن ها شهاب سنگ می‌گوییم.
وی گفت: در برخی روزهای سال تعداد این برخوردها به مقدار چشمگیر افزایش می یابد و ممکن است ده ها، صدها و حتی هزاران شهاب در هر ساعت در آسمان مشاهده شوند که به این پدیده بارش شهابی گفته می شود که البته در برخی مواقع به دلیل تعداد زیاد شهاب ها به این پدیده رگبار یا طوفان شهابی نیز می گویند.
مطیعی افزود: منشا بیشتر بارش های شهابی دنباله دارها هستند که با حرکت در مدار خود ذرات ریزی به جای می‌گذارند و با نزدیک شدن به خورشید تعداد ذرات به جامانده از دنباله دارها افزایش می‌یابد، لذا مدار دنباله دار پر از ذراتی می شود که با سرعت حرکت دنباله دار و تقریبا در همان مدار به دور خورشید می‌چرخند.
وی اظهار داشت: زمین در مدار خود به دور خورشید می تواند با توده‌ای از این ذرات جامد برخورد کند، اگر فاصله این ذرات تا مدار زمین کمتر از ۱۲ میلیون کیلومتر باشد، ممکن است با عبور زمین از میان این توده ها بارش شهابی شکل گیرد.
وی گفت: به دلیل حرکت تناوبی منظم زمین به دور خورشید، سیاره ما در زمان مشخصی از سال به نزدیک مدار دنباله دار می‌رسد و با برخورد با این ذرات پراکنده با جو زمین، بارش شهابی در آسمان رخ می‌دهد.
مسئول رصدخانه دانشگاه فردوسی مشهد افزود: ذرات پدید آورنده بارش های شهابی تقریبا در مسیرهای موازی یکدیگر و با سرعت یکنواخت وارد جو می شوند چون عمل سوختن و یونیزه شدن بیشتر در ارتفاع ۷۰ تا ۹۰ کیلومتری بالای سطح زمین رخ می‌دهد.
وی اظهار داشت: این فاصله برای ناظری که بر سطح زمین ایستاده، فاصله بسیار زیاد است و به دلیل خاصیت پرسپکتیو چشم، چنین به نظر می‌رسد که درخش ها از یک نقطه آسمان خارج می شوند، به این نقطه کانون بارش می‌گویند.
وی گفت: به دلیل سرعت اولیه ذرات به جا مانده از دنباله دارها و اختلاف ناچیز سرعت ذرات با یکدیگر، کانون بارش دقیقا یک نقطه نیست بلکه محدوده کوچکی از آسمان است در نتیجه بارش های شهابی را به اسم صورت فلکی نامگذاری می کنند که کانون بارش در محدوده آن صورت فلکی قرار دارد. مانند بارش شهابی برساووشی که کانون آن در صورت فلکی برساوش است.
مطیعی افزود: برای رصد بارش های شهابی نیاز به وسیله خاصی نیست و بهترین روش رصد با چشم غیرمسلح است و کافی است در محلی به دور از نور شهر، زیر آسمان تاریک در هوایی صاف قرار گیریم و حدود ۴۰ تا ۵۰ درجه اطراف کانون بارش را زیر نظر بگیریم.
اوج بارش شهابی در مرداد
مسئول رصدخانه دانشگاه فردوسی در خصوص اوج بارشهای شهابی نیز اظهار داشت : بارش شهابی برساوشی بارش شهابی معروف مرداد ماه است و همه ساله در آغاز دهه دوم مرداد ماه رخ می دهد و کانون بارش در صورت فلکی برساوش است.
وی گفت: اوج بارش برساوشی امسال در روزهای ۲۱ و ۲۲ مرداد روی خواهد داد و افراد برای مشاهده این پدیده باید منطقه ای امن و با آسمانی تاریک در خارج از شهر را انتخاب کنند.
وی افزود: در برخی منابع خبری، موضوع چنان بزرگ می‌شود که انتظار می رود آسمان نورافشان شود اما مشاهده چنین رویدادی در آسمان شهر به ویژه برای بارش برساوشی امکان پذیر نیست.
برج رادکان مناسب برای رصد بارش های شهابی
رئیس دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد نیز در زمینه بهترین شرایط و مکانها برای رصد بارش های شهابی به خبرنگار ایرنا گفت: پدیده بارش شهابی اغلب در آسمان شهرهای بزرگ و با آلودگی شدید نوری قابل مشاهده نیست و شاید به ندرت تعداد اندکی شهاب بسیار پر نور بتوانند خود را از شر آلودگی نوری رها سازند و به چشم آیند.
شهرام عباسی افزود: آسمان تاریک بدون آلودگی نوری بهترین وضعیت برای رصد بارشهای شهابی است.
وی اظهار داشت: محل رصد بارشهای شهابی باید افق باز داشته باشد، اگر این شرایط مهیا باشد می توان شهاب های بسیار مشاهده کرد.
وی گفت: در خراسان رضوی برج رادکان در ۸۰ کیلومتری مشهد و در مسیر چناران رصدگاه مناسبی برای مشاهده بارش های شهابی است.
عباسی افزود: بارش های شهابی در دوره های مختلف وجود دارد اما برخی مواقع آهنگ آن شدیدتر می شود که مرداد ماه جاری از آن جمله است، همچنین در آذر ماه نیز شاهد رخداد بارشهای شهابی خواهیم بود.
۷۵۰۵/۶۰۵۳
