رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد گفت: نتیجه کلیدی مطالعات آمایشی چه در مقیاس ملی و چه در مقیاس استانی، این بوده که در استان خراسان رضوی، زیارت و گردشگری و فعل و انفعالاتی که حول زیارت انجام می‌گیرد، پیشران توسعه استان است.
دکتر علی یوسفی در گفت‌وگو با ایسنا- منطقه خراسان، در خصوص اولویت‌های پژوهش در حوزه گردشگری با توجه به ضرورت ارتقای گردشگری برای حل مشکلات کشور اظهار کرد: نتیجه کلیدی مطالعات آمایشی چه در مقیاس ملی و چه در مقیاس استانی، این بوده که در استان خراسان رضوی، زیارت و گردشگری و فعل و انفعالاتی که حول زیارت انجام می‌گیرد، پیشران توسعه استان است. مانند سفرهای زیارتی که توام با گردشگری و زیارت است؛ بنابراین اگر در مقیاس استانی بخواهیم این بحث را دنبال کنیم، بدون شک بحث زیارت و گردشگری جایگاه کلیدی و محوری در توسعه استان پیدا می‌کند و حیات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی استان تا حد زیادی متاثر از فعل و انفعالات در حوزه گردشگری و سفرهای گردشگری در استان خراسان رضوی است.
وی در پاسخ به این سوال که چطور از ظرفیت زیارت و گردشگری در جهت توسعه استان خراسان رضوی می‌توان بهره برد، افزود: این‌که آیا از تمام ظرفیت‌های استان در این جهت بهره گرفته شده یا خیر، محل اشکال است؛ ولی از نظر تمام کارشناسان برجسته در این حوزه این توافق وجود دارد که این پتانسیل در حوزه زیارت و گردشگری برای توسعه موجود است. اگر به شکل واقعی نگاه کنیم، حیات شهر مشهد به شکل گسترده‌ای به زیارت و سفرهای زیارتی و سیاحتی اعم از مراکز اقامتی، بازار و سوغات زیارت و همه آن نهادهایی که حول این فعالیت شکل گرفته‌اند، وابسته است؛ از سیستم حمل و نقل و رستوران‌ها گرفته تا فعل و انفعالات بسیار گسترده اقتصادی که تحت تاثیر پدیده زیارت و سفرهای زیارتی و گردشگری است.
فرصت‌های مغفول استان در حوزه زیارت و گردشگری بسیار است
رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: فکر می‌کنم که ما از تمام ظرفیت این حوزه برای توسعه استفاده نمی‌کنیم؛ یعنی با این گستردگی ظاهری و گردشگرانی که وارد مشهد می‌شوند، شرایط ما باید در مشهد و خراسان خیلی متفاوت از آن چیزی باشد که اکنون وجود دارد؛ به دلیل این که استان ما ظرفیت و فرصت منحصربه‌فردی دارد که سالیانه میلیون‌ها نفر زائر داخلی و خارجی به مشهد وارد می‌شوند، به ویژه این که اخیرا ورود عراقی‌ها به ایران و مشهد بیشتر شده و طول مدت اقامتشان هم نسبت به اقامت زوار داخلی خیلی خیلی بیشتر است و مدت زمان زیادی را در مشهد می‌گذرانند، ضمن این که مقاصدشان هم چندمنظوره است؛ یکی از آن مقاصد زیارت است که خیلی کلیدی و محوری است، ولی مقاصد گوناگون دیگری هم در سفر به ایران دارند. به عنوان مثال گردشگری سلامت که برای درمان و سلامتی مراجعه می‌کنند.
یوسفی خاطرنشان کرد: بنابراین انتظار می‌رود که از این فرصت، استفاده مناسب‌تری به عمل آید و فکر می‌کنم فرصت‌های مغفول در این حوزه بسیار زیاد است و این از موضوعاتی است که محل مطالعه و تامل است؛ این‌که چرا با وجود فرصت‌های گسترده‌ای که در این زمینه داریم، آورده و دستاوردی که باید از آن در جهت توسعه استان، رفاه و آسایش ساکنین و مجاورین از آن استفاده شود، آنطور که باید به نتیجه نرسیده است.
استفاده از فرصت زیارت برای توسعه، سیاست‌های متفاوتی را می‌طلبد
وی عنوان کرد: از این جهت تمرکز ما باید این‌‌گونه باشد که از زوایای مختلف به این موضوع نگاه کنیم و می‌توانیم با سیاست‌های بهتر و عمیق‌تری از این موضوع به نحو احسن استفاده کنیم. بخشی از آن به شرایط میزبانی و شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر این استان و شهر برمی‌گردد و به نوعی فرهنگ میزبانی و شرایط و بستر اجتماعی و فرهنگی هم در جذب و دفع مسافر دخیل است؛ اگر بخواهیم از فرصت زیارت و سفرهای زیارتی برای توسعه و بهبودی این شهر، استان و کشور استفاده کنیم، سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی متفاوتی را طلب می‌کند.
سفرهای زیارتی پیوندهای اجتماعی عمیق ایجاد می‌کند
دانشیار گروه آموزشی علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: سفرهای زیارتی و سیاحتی‌ای که به این شهر به شکل گسترده انجام می‌گیرد، فرصتی فرهنگی نیز هست؛ یعنی زمینه‌ای را برای ارتباط میان فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌های مختلف هم در ایران و هم در جوامع اسلامی ایجاد می‌کند. ضمن این که ما از فرصت ارتباطی زیارت هم برای انتقال فرهنگی کمتر استفاده کردیم و جزو بخش‌های مغفول است؛ به این معنا که چگونه از فرصت‌های زیارت در مشهد برای تقویت ارتباطات میان‌فرهنگی استفاده کنیم.
یوسفی اضافه کرد: زیارت و سفرهای زیارتی و سفرهای تفریحی به مقصد خراسان و به‌ویژه مشهد یک وجه روشن اجتماعی هم دارد و آن این است که به شکل گسترده‌ای روابط و مراودات اجتماعی صورت می‌گیرد و پیوند اجتماعی برقرار می‌شود؛ آشنایی‌های گسترده‌ای میان میهمانان و جامعه میزبان انجام می‌گیرد، چه در داخل و چه زمانی که زوار و گردشگران خارجی وارد می‌شوند که با جامعه میزبان پیوند برقرار می‌کنند؛ گاهی این پیوندها به ارتباطات دائمی مانند پیوند ازدواج، رفاقت و دوستی و پیوند خانوادگی منجر می‌شود و این‌ها فرصتی است که سفر ایجاد می‌کند. در مقیاسی وسیع‌تر، در واقع یک نوع انسجام و پیوستگی اجتماعی میان اجتماعات مختلف به‌ویژه اجتماعات شیعی در جوامع مختلف ایجاد می‌کند و شاید از این جهت هم خیلی کم، سیاست روشنی طراحی شده باشد که ما از فرصت زیارت و سفرهای زیارتی برای تقویت پیوندهای اجتماعی میان جوامع شیعی و اسلامی استفاده کنیم. بنابراین از هر زاویه‌ای که بنگریم، متوجه می‌شویم که مزیت در سفرهای زیارتی و گردشگری‌های به‌ویژه مذهبی در قلمرویی که ما در آن فعالیت می‌کنیم، وجود دارد که بخش کمی از آن سطح، مورد استفاده قرار گرفته و با این وجود، این تعیین‌کنندگی در حیات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی همچنان وجود دارد.
اقتصاد شهر مشهد وابسته به زیارت است
وی ادامه داد: از منظر اقتصاد زیارت گردشگری هم که بنگریم، تا حدبسیار زیادی اقتصاد این شهر که بخش عمده‌ای از حیات اقتصادی استان متعلق به آن است، وابسته به مقوله زیارت و سفرهای زیارتی است؛ یعنی انتظار این است که از فرصت‌های اقتصادی‌ای که این سفر برای مردمان این سرزمین، شهر و استان ایجاد می کند، استفاده کرد؛ البته درکنار آن برخی مشکلات درنتیجه جابه‌جایی‌های گسترده و ورود جمعیت زیاد به شهر مشهد وجود دارد که نیازمند تامل است. به بیان جامعه‌شناسی وقتی جمعیت گسترده‌ای در یک مکان و فضای محدودی جای می‌گیرد، الزاماتی دارد و خود تجمع به نتایجی منجر می‌شود.
رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد افزود: بخشی از مشکلات هم مرتبط به خدمات میزبانی و خدماتی است که به‌ویژه در ایام پیک مسافر و زائر به‌وجود می‌آید و می‌تواند خودش یک فرصت باشد و یا تبدیل به یک محدودیت و تهدید شود .
انتهای پیام
انتهای پیام دکتر علی یوسفی در گفت‌وگو با ایسنا- منطقه خراسان، در خصوص اولویت‌های پژوهش در حوزه گردشگری با توجه به ضرورت ارتقای گردشگری برای حل مشکلات کشور اظهار کرد: نتیجه کلیدی مطالعات آمایشی چه در مقیاس ملی و چه در مقیاس استانی، این بوده که در استان خراسان رضوی، زیارت و گردشگری و فعل و انفعالاتی که حول زیارت انجام می‌گیرد، پیشران توسعه استان است. مانند سفرهای زیارتی که توام با گردشگری و زیارت است؛ بنابراین اگر در مقیاس استانی بخواهیم این بحث را دنبال کنیم، بدون شک بحث زیارت و گردشگری جایگاه کلیدی و محوری در توسعه استان پیدا می‌کند و حیات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی استان تا حد زیادی متاثر از فعل و انفعالات در حوزه گردشگری و سفرهای گردشگری در استان خراسان رضوی است.
وی در پاسخ به این سوال که چطور از ظرفیت زیارت و گردشگری در جهت توسعه استان خراسان رضوی می‌توان بهره برد، افزود: این‌که آیا از تمام ظرفیت‌های استان در این جهت بهره گرفته شده یا خیر، محل اشکال است؛ ولی از نظر تمام کارشناسان برجسته در این حوزه این توافق وجود دارد که این پتانسیل در حوزه زیارت و گردشگری برای توسعه موجود است. اگر به شکل واقعی نگاه کنیم، حیات شهر مشهد به شکل گسترده‌ای به زیارت و سفرهای زیارتی و سیاحتی اعم از مراکز اقامتی، بازار و سوغات زیارت و همه آن نهادهایی که حول این فعالیت شکل گرفته‌اند، وابسته است؛ از سیستم حمل و نقل و رستوران‌ها گرفته تا فعل و انفعالات بسیار گسترده اقتصادی که تحت تاثیر پدیده زیارت و سفرهای زیارتی و گردشگری است.
فرصت‌های مغفول استان در حوزه زیارت و گردشگری بسیار است
رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: فکر می‌کنم که ما از تمام ظرفیت این حوزه برای توسعه استفاده نمی‌کنیم؛ یعنی با این گستردگی ظاهری و گردشگرانی که وارد مشهد می‌شوند، شرایط ما باید در مشهد و خراسان خیلی متفاوت از آن چیزی باشد که اکنون وجود دارد؛ به دلیل این که استان ما ظرفیت و فرصت منحصربه‌فردی دارد که سالیانه میلیون‌ها نفر زائر داخلی و خارجی به مشهد وارد می‌شوند، به ویژه این که اخیرا ورود عراقی‌ها به ایران و مشهد بیشتر شده و طول مدت اقامتشان هم نسبت به اقامت زوار داخلی خیلی خیلی بیشتر است و مدت زمان زیادی را در مشهد می‌گذرانند، ضمن این که مقاصدشان هم چندمنظوره است؛ یکی از آن مقاصد زیارت است که خیلی کلیدی و محوری است، ولی مقاصد گوناگون دیگری هم در سفر به ایران دارند. به عنوان مثال گردشگری سلامت که برای درمان و سلامتی مراجعه می‌کنند.
یوسفی خاطرنشان کرد: بنابراین انتظار می‌رود که از این فرصت، استفاده مناسب‌تری به عمل آید و فکر می‌کنم فرصت‌های مغفول در این حوزه بسیار زیاد است و این از موضوعاتی است که محل مطالعه و تامل است؛ این‌که چرا با وجود فرصت‌های گسترده‌ای که در این زمینه داریم، آورده و دستاوردی که باید از آن در جهت توسعه استان، رفاه و آسایش ساکنین و مجاورین از آن استفاده شود، آنطور که باید به نتیجه نرسیده است.
استفاده از فرصت زیارت برای توسعه، سیاست‌های متفاوتی را می‌طلبد
وی عنوان کرد: از این جهت تمرکز ما باید این‌‌گونه باشد که از زوایای مختلف به این موضوع نگاه کنیم و می‌توانیم با سیاست‌های بهتر و عمیق‌تری از این موضوع به نحو احسن استفاده کنیم. بخشی از آن به شرایط میزبانی و شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر این استان و شهر برمی‌گردد و به نوعی فرهنگ میزبانی و شرایط و بستر اجتماعی و فرهنگی هم در جذب و دفع مسافر دخیل است؛ اگر بخواهیم از فرصت زیارت و سفرهای زیارتی برای توسعه و بهبودی این شهر، استان و کشور استفاده کنیم، سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی متفاوتی را طلب می‌کند.
سفرهای زیارتی پیوندهای اجتماعی عمیق ایجاد می‌کند
دانشیار گروه آموزشی علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: سفرهای زیارتی و سیاحتی‌ای که به این شهر به شکل گسترده انجام می‌گیرد، فرصتی فرهنگی نیز هست؛ یعنی زمینه‌ای را برای ارتباط میان فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌های مختلف هم در ایران و هم در جوامع اسلامی ایجاد می‌کند. ضمن این که ما از فرصت ارتباطی زیارت هم برای انتقال فرهنگی کمتر استفاده کردیم و جزو بخش‌های مغفول است؛ به این معنا که چگونه از فرصت‌های زیارت در مشهد برای تقویت ارتباطات میان‌فرهنگی استفاده کنیم.
یوسفی اضافه کرد: زیارت و سفرهای زیارتی و سفرهای تفریحی به مقصد خراسان و به‌ویژه مشهد یک وجه روشن اجتماعی هم دارد و آن این است که به شکل گسترده‌ای روابط و مراودات اجتماعی صورت می‌گیرد و پیوند اجتماعی برقرار می‌شود؛ آشنایی‌های گسترده‌ای میان میهمانان و جامعه میزبان انجام می‌گیرد، چه در داخل و چه زمانی که زوار و گردشگران خارجی وارد می‌شوند که با جامعه میزبان پیوند برقرار می‌کنند؛ گاهی این پیوندها به ارتباطات دائمی مانند پیوند ازدواج، رفاقت و دوستی و پیوند خانوادگی منجر می‌شود و این‌ها فرصتی است که سفر ایجاد می‌کند. در مقیاسی وسیع‌تر، در واقع یک نوع انسجام و پیوستگی اجتماعی میان اجتماعات مختلف به‌ویژه اجتماعات شیعی در جوامع مختلف ایجاد می‌کند و شاید از این جهت هم خیلی کم، سیاست روشنی طراحی شده باشد که ما از فرصت زیارت و سفرهای زیارتی برای تقویت پیوندهای اجتماعی میان جوامع شیعی و اسلامی استفاده کنیم. بنابراین از هر زاویه‌ای که بنگریم، متوجه می‌شویم که مزیت در سفرهای زیارتی و گردشگری‌های به‌ویژه مذهبی در قلمرویی که ما در آن فعالیت می‌کنیم، وجود دارد که بخش کمی از آن سطح، مورد استفاده قرار گرفته و با این وجود، این تعیین‌کنندگی در حیات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی همچنان وجود دارد.
اقتصاد شهر مشهد وابسته به زیارت است
وی ادامه داد: از منظر اقتصاد زیارت گردشگری هم که بنگریم، تا حدبسیار زیادی اقتصاد این شهر که بخش عمده‌ای از حیات اقتصادی استان متعلق به آن است، وابسته به مقوله زیارت و سفرهای زیارتی است؛ یعنی انتظار این است که از فرصت‌های اقتصادی‌ای که این سفر برای مردمان این سرزمین، شهر و استان ایجاد می کند، استفاده کرد؛ البته درکنار آن برخی مشکلات درنتیجه جابه‌جایی‌های گسترده و ورود جمعیت زیاد به شهر مشهد وجود دارد که نیازمند تامل است. به بیان جامعه‌شناسی وقتی جمعیت گسترده‌ای در یک مکان و فضای محدودی جای می‌گیرد، الزاماتی دارد و خود تجمع به نتایجی منجر می‌شود.
رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد افزود: بخشی از مشکلات هم مرتبط به خدمات میزبانی و خدماتی است که به‌ویژه در ایام پیک مسافر و زائر به‌وجود می‌آید و می‌تواند خودش یک فرصت باشد و یا تبدیل به یک محدودیت و تهدید شود .
انتهای پیام
کپی شد
