به گزارش روز دوشنبه روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی، ماخونیک با زیباترین عجایب دنیا در شهرستان سربیشه واقع است،این روستا تنها به خاطر قد و قامت مردمانش مشهور نشد، بلکه دلایل دیگری دارد.
منطقه ماخونیک متشکل از 12 آبادی است که روستای ماخونیک بزرگ‌ترین آنهاست، این منطقه شامل ماخونیک، کفاز، چاپنسر، توتک، سفال‌بند، سولابست، لجونگ (سفلی و علیا)، کلاته بلوچ، دامدامه، میش نو، خارستو و جلارو است.
در برخی اسناد قدیمی که تاریخ نگارش آنها به 300 سال قبل می‌رسد، نام روستا مادخنیک ذکر شد که مرکب از دو جزء «ماد» و «خنیک» است.
ماد در زبان پهلوی و پارسی باستان به ماه تبدیل شد که یکی از معانی آن شهر و مملکت است و در مجموع به‌نام شهر ماخونیک است.
در باره این روستا هیچ سابقه تاریخی مکتوبی وجود ندارد و فقط «کلنل چارلز ادوارد بیت» در کتاب سفرنامه خراسان و سیستان در دوره ناصرالدین شاه به توصیف منطقه ماخونیک پرداخته است.
** آداب و رسوم مردم ماخونیک دست نخورده باقی مانده است
آداب و رسوم ساکنان روستا از نحوه قضاوت تا شیوه کشاورزی و از چگونگی تقسیم ارث تا بازی‌ها همگی از گذشته‌های دور جریان دارد و اغلب آنها دست نخورده باقی مانده است.
مردم ماخونیک تا 50 سال پیش، چای نمی نوشیدند، شکار نمی‌کردند و اصلاً گوشت هم نمی‌خوردند و هنوز سیگار نمی‌کشند آنها این قبیل کارها را گناه می‌دانستند، ورود تلویزیون به این روستا به معنای ورود شیطان بود و اهالی تا چند سال پیش به تلویزیون می‌گفتند شیطان، آنها هرگز اجازه نمی‌دادند کودکان پای صفحه تلویزیون بنشینند و جادو شوند.
ماخونیک روستایی محصور شده در کوه‌هایی بدون علف در ناحیه‌ای دور از دسترس و جایی که می‌شود قرن‌ها بدون دیده شدن زندگی کرد و از نظرها ناپدید ماند.
در گذشته این روستا هیچ راه دسترسی نداشت و در سال‌های اخیر برای دسترسی به این روستا قسمتی از کوه را شکافتند تا جاده‌ای بسازند و مهمترین ویژگی ماخونیک بافت قدیم روستاست.
در بافت قدیم خانه‌های محقر خشتی گلی بدون حیاط و ایوان و پنجره و فشرده ساخته شد که هنوز بعد از گذشت سال‌ها برخی از اهالی آن در این خانه‌های زندگی می‌کنند.
** زندگی در بستر آداب کهن
در ماخونیک نه تنها نحوه زندگی که محل سکونت نیز ساده و ابتدایی است بلکه خانه‌های روستاییان دارای شکل هندسی خاصی نیست و تمام امکانات زندگی دریک اتاق جای گرفته است.
قد مردم روستای ماخونیک کوتاه بود و به زحمت از 1.40 تجاوز می‌کند، قد متوسط مردم روستا می‌تواند ناشی از ازدواج فامیلی و نوع تغذیه آنها باشد.
یکی از عمده نشانه‌های فرهنگی روستای ماخونیک مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه است.
بافت مسکونی روستا در دامنهٔ تپه و خانه‌ها به طور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شدند، کف خانه حدود یک متر از سطح زمین پایین‌تر است و یک در کوتاه چوبی دارد.
برای رفتن به داخل خانه باید دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه کرد، اغلب یکی دو پله درگاهی را به کف خانه متصل می‌کنند.
هر خانه دارای فضاهایی همچون کندیک (مخزن نگهداری گندم و جو)، کرشک (اجاق گلی برای طبخ غذا)، طاق و طاقچه است.
باید دانست عمده مصالح به کار رفته در مسکن روستا شامل سنگ و چوب است، از آنجا که هوای آن ناحیه سرد است مردم خانه‌ها را کوچک و کم ارتفاع می‌سازند تا راحت‌تر گرم شوند.
چیزی که در نگاه اول در روستای ماخونیک توجه گردشگران را به خود جلب و بیشتر از هرچیزی آنها را شگفت زده می‌کند سبک معماری خانه‌های این روستاست.
چرا که خانه‌های ماخونیک بسیار کوچک و هرکدام حاوی یک اتاق 10 یا 12 متری است که با سنگ و خاک ساخته شده و سقف آن با شاخ و برگ درختان پوشیده شده و این خانه‌ها اغلب به جز یک در ورودی کوتاه هیچ منفذی رو به بیرون ندارند.
فاصله خانه‌ها در روستای ماخونیک از هم بسیار کم و بعضی به شکل طبقاتی و پلکانی ساخته شد که به نظر می‌رسد برای حفظ امنیت مردم منطقه اینگونه معماری رواج بود.
به نظر می‌رسد که علت این سبک معماری، نبود امکانات و مصالح ساختمانی بود و اینکه با این شیوه علاوه بر ایجاد امنیت، از اتلاف گرما و سرما در زمستان و تابستان جلوگیری شده است.
**عناب تنها درخت کشت شده در ماخونیک
در روستای ماخونیک غیر از درخت عناب درختی دیگری کشت نمی‌شود و در اطراف روستا باغچه‌هایی در گذشته ایجاد شده که در آنها محصولاتی چون گندم و جو، علوفه، و چغندر و شلغم کاشت می‌کردند و در حال حاضر بیشتر سیر کاشت می‌شود.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی ،اسناد تاریخی این منطقه نشان می‌دهد که روستای ماخونیک بیش از 300 سال قدمت دارد و آنچه اهالی این روستا بر سر زبان دارند در خاطره خود از شاهان دوران صفوی نیز یاد می‌کنند.
حسن رمضانی با بیان اینکه نخستین مدرسه ابتدایی در روستای ماخونیک از سال 1366تأسیس شد، افزود: تا آن زمان هیچ یک از ماخونیکی‌ها برای درس خواندن به سایر روستاها نرفته و بیشتر در مکتب سواد می‌آموختند و تا سال 1379 هیچ یک از دانش آموزان برای گذراندن دوره‌های تحصیلی بالاتر از ماخونیک خارج نشدند تا اینکه در سال 1379 دوره راهنمایی در یکی از کلاس‌های ابتدایی برگزار شده است.
وی با تاکید بر اینکه در روستای ماخونیک اقتصاد، مسائل مذهبی و شرایط اقلیمی شکل دهنده ظاهر روستاست، گفت: مسکن روستا از خوراک، پوشاک و حتی بسیاری از نشانه‌های دیگر روستاها جالب‌تر است و احتیاج به پژوهش بیشتری دارد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در روستای ماخونیک هیچ معماری مجلل و با شکوهی به چشم نمی‌خورد، گفت: خانه های روستا بدون بعد مشخص ساخته شدند البته برای ساخت آنها مقررات و قوانین خاصی حاکم است.
رمضانی به مواد غذایی روستای ماخونیک اشاره کرد و گفت: متدوال ترین غذاهای اهالی آن کشک، قلور، کورگی و کاچی است که در این میان کاچی از مهمترین و متداول‌ترین غذاهای منطقه است که بیشتر از شغلم درست می‌شود.
وی با بیان اینکه ماخونیک در 30 سال گذشته هیچ راه ارتباطی نداشته است، گفت: مردمان این روستا در گذشته با دنیای بیرون خود کمتر تعامل داشته‌اند.
رمضانی بیان اینکه جنس لباس اهالی در گذشته از کرباس بود، گفت: از حدود 20 سال قبل دیگر کرباس در این روستا بافت نمی‌شود و برای تهیه لباس به شهر مراجعه می کنند و هنوز عده‌ای از لباس‌هایی از جنس کرباس دارند که می‌پوشند.
وی بیان کرد: طراحی لباس‌های زنان و مردان ماخونیکی در گذشته خیلی متفاوت بود که امروز نیز برخی اهالی روستا نوع لباس خاص خودشان را می‌پوشند اما نسل جدید در زمینه پوشیدن لباس تغییر فرهنگ داده‌اند.
2047*خبرنگار و انتشار دهنده- عباسقلی اشکورجیری
انتهای پیام منطقه ماخونیک متشکل از 12 آبادی است که روستای ماخونیک بزرگ‌ترین آنهاست، این منطقه شامل ماخونیک، کفاز، چاپنسر، توتک، سفال‌بند، سولابست، لجونگ (سفلی و علیا)، کلاته بلوچ، دامدامه، میش نو، خارستو و جلارو است.
در برخی اسناد قدیمی که تاریخ نگارش آنها به 300 سال قبل می‌رسد، نام روستا مادخنیک ذکر شد که مرکب از دو جزء «ماد» و «خنیک» است.
ماد در زبان پهلوی و پارسی باستان به ماه تبدیل شد که یکی از معانی آن شهر و مملکت است و در مجموع به‌نام شهر ماخونیک است.
در باره این روستا هیچ سابقه تاریخی مکتوبی وجود ندارد و فقط «کلنل چارلز ادوارد بیت» در کتاب سفرنامه خراسان و سیستان در دوره ناصرالدین شاه به توصیف منطقه ماخونیک پرداخته است.
** آداب و رسوم مردم ماخونیک دست نخورده باقی مانده است
آداب و رسوم ساکنان روستا از نحوه قضاوت تا شیوه کشاورزی و از چگونگی تقسیم ارث تا بازی‌ها همگی از گذشته‌های دور جریان دارد و اغلب آنها دست نخورده باقی مانده است.
مردم ماخونیک تا 50 سال پیش، چای نمی نوشیدند، شکار نمی‌کردند و اصلاً گوشت هم نمی‌خوردند و هنوز سیگار نمی‌کشند آنها این قبیل کارها را گناه می‌دانستند، ورود تلویزیون به این روستا به معنای ورود شیطان بود و اهالی تا چند سال پیش به تلویزیون می‌گفتند شیطان، آنها هرگز اجازه نمی‌دادند کودکان پای صفحه تلویزیون بنشینند و جادو شوند.
ماخونیک روستایی محصور شده در کوه‌هایی بدون علف در ناحیه‌ای دور از دسترس و جایی که می‌شود قرن‌ها بدون دیده شدن زندگی کرد و از نظرها ناپدید ماند.
در گذشته این روستا هیچ راه دسترسی نداشت و در سال‌های اخیر برای دسترسی به این روستا قسمتی از کوه را شکافتند تا جاده‌ای بسازند و مهمترین ویژگی ماخونیک بافت قدیم روستاست.
در بافت قدیم خانه‌های محقر خشتی گلی بدون حیاط و ایوان و پنجره و فشرده ساخته شد که هنوز بعد از گذشت سال‌ها برخی از اهالی آن در این خانه‌های زندگی می‌کنند.
** زندگی در بستر آداب کهن
در ماخونیک نه تنها نحوه زندگی که محل سکونت نیز ساده و ابتدایی است بلکه خانه‌های روستاییان دارای شکل هندسی خاصی نیست و تمام امکانات زندگی دریک اتاق جای گرفته است.
قد مردم روستای ماخونیک کوتاه بود و به زحمت از 1.40 تجاوز می‌کند، قد متوسط مردم روستا می‌تواند ناشی از ازدواج فامیلی و نوع تغذیه آنها باشد.
یکی از عمده نشانه‌های فرهنگی روستای ماخونیک مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه است.
بافت مسکونی روستا در دامنهٔ تپه و خانه‌ها به طور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شدند، کف خانه حدود یک متر از سطح زمین پایین‌تر است و یک در کوتاه چوبی دارد.
برای رفتن به داخل خانه باید دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه کرد، اغلب یکی دو پله درگاهی را به کف خانه متصل می‌کنند.
هر خانه دارای فضاهایی همچون کندیک (مخزن نگهداری گندم و جو)، کرشک (اجاق گلی برای طبخ غذا)، طاق و طاقچه است.
باید دانست عمده مصالح به کار رفته در مسکن روستا شامل سنگ و چوب است، از آنجا که هوای آن ناحیه سرد است مردم خانه‌ها را کوچک و کم ارتفاع می‌سازند تا راحت‌تر گرم شوند.
چیزی که در نگاه اول در روستای ماخونیک توجه گردشگران را به خود جلب و بیشتر از هرچیزی آنها را شگفت زده می‌کند سبک معماری خانه‌های این روستاست.
چرا که خانه‌های ماخونیک بسیار کوچک و هرکدام حاوی یک اتاق 10 یا 12 متری است که با سنگ و خاک ساخته شده و سقف آن با شاخ و برگ درختان پوشیده شده و این خانه‌ها اغلب به جز یک در ورودی کوتاه هیچ منفذی رو به بیرون ندارند.
فاصله خانه‌ها در روستای ماخونیک از هم بسیار کم و بعضی به شکل طبقاتی و پلکانی ساخته شد که به نظر می‌رسد برای حفظ امنیت مردم منطقه اینگونه معماری رواج بود.
به نظر می‌رسد که علت این سبک معماری، نبود امکانات و مصالح ساختمانی بود و اینکه با این شیوه علاوه بر ایجاد امنیت، از اتلاف گرما و سرما در زمستان و تابستان جلوگیری شده است.
**عناب تنها درخت کشت شده در ماخونیک
در روستای ماخونیک غیر از درخت عناب درختی دیگری کشت نمی‌شود و در اطراف روستا باغچه‌هایی در گذشته ایجاد شده که در آنها محصولاتی چون گندم و جو، علوفه، و چغندر و شلغم کاشت می‌کردند و در حال حاضر بیشتر سیر کاشت می‌شود.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی ،اسناد تاریخی این منطقه نشان می‌دهد که روستای ماخونیک بیش از 300 سال قدمت دارد و آنچه اهالی این روستا بر سر زبان دارند در خاطره خود از شاهان دوران صفوی نیز یاد می‌کنند.
حسن رمضانی با بیان اینکه نخستین مدرسه ابتدایی در روستای ماخونیک از سال 1366تأسیس شد، افزود: تا آن زمان هیچ یک از ماخونیکی‌ها برای درس خواندن به سایر روستاها نرفته و بیشتر در مکتب سواد می‌آموختند و تا سال 1379 هیچ یک از دانش آموزان برای گذراندن دوره‌های تحصیلی بالاتر از ماخونیک خارج نشدند تا اینکه در سال 1379 دوره راهنمایی در یکی از کلاس‌های ابتدایی برگزار شده است.
وی با تاکید بر اینکه در روستای ماخونیک اقتصاد، مسائل مذهبی و شرایط اقلیمی شکل دهنده ظاهر روستاست، گفت: مسکن روستا از خوراک، پوشاک و حتی بسیاری از نشانه‌های دیگر روستاها جالب‌تر است و احتیاج به پژوهش بیشتری دارد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در روستای ماخونیک هیچ معماری مجلل و با شکوهی به چشم نمی‌خورد، گفت: خانه های روستا بدون بعد مشخص ساخته شدند البته برای ساخت آنها مقررات و قوانین خاصی حاکم است.
رمضانی به مواد غذایی روستای ماخونیک اشاره کرد و گفت: متدوال ترین غذاهای اهالی آن کشک، قلور، کورگی و کاچی است که در این میان کاچی از مهمترین و متداول‌ترین غذاهای منطقه است که بیشتر از شغلم درست می‌شود.
وی با بیان اینکه ماخونیک در 30 سال گذشته هیچ راه ارتباطی نداشته است، گفت: مردمان این روستا در گذشته با دنیای بیرون خود کمتر تعامل داشته‌اند.
رمضانی بیان اینکه جنس لباس اهالی در گذشته از کرباس بود، گفت: از حدود 20 سال قبل دیگر کرباس در این روستا بافت نمی‌شود و برای تهیه لباس به شهر مراجعه می کنند و هنوز عده‌ای از لباس‌هایی از جنس کرباس دارند که می‌پوشند.
وی بیان کرد: طراحی لباس‌های زنان و مردان ماخونیکی در گذشته خیلی متفاوت بود که امروز نیز برخی اهالی روستا نوع لباس خاص خودشان را می‌پوشند اما نسل جدید در زمینه پوشیدن لباس تغییر فرهنگ داده‌اند.
2047*خبرنگار و انتشار دهنده- عباسقلی اشکورجیری
کپی شد
