خُراشاد روستایی از توابع شهرستان بیرجند است. این روستا در دره نصرآباد واقع شده و نام یگانه‌اش به معنای «محل طلوع خورشید» یادآور مناظر بی‌مانند آن است. با قدمتی که به دوران پیش از اسلام می‌رسد، این روستا از نادر نمونه‌های روستایی ایران است که به جای خالی شدن از سکنه، هر سال پذیرای مهاجران جدید است.
این روستا سرزمین مادری بسیاری از نخبگان علمی، فرهنگی و اقتصادی است که تعداد این افراد در مقایسه با جمعیت هزار نفری روستا بسیار زیاد است، تا جایی که به عنوان روستای نخبه‌پرور خراسان جنوبی نامیده می‌شود.
خراشاد روستایی در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی از مناطق خوش آب و هوای استان است که پنجم آذرماه سال ۹۷ براساس اعلام شورای جهانی صنایع دستی، با هویت پارچه‌بافی به ثبت جهانی رسید.
پارچه‌بافی یا توبافی در این روستا ریشه تاریخی دارد و قرن‌ها است که این صنعت رواج دارد، همچنین توبافی خراشاد سال ۹۵ ثبت ملی شد. قدمت برخی کارگاه‌های پارچه‌بافی در خراشاد به بیش از یک قرن می‌رسد.
هم اکنون ۱۷۰ کارگاه خانگی در این روستا مشغول تولید پارچه سنتی است و البته این صنعت بعد از جهانی شدن در سایر نقاط استان نیز آموزش و گسترش داده شد.
احیای صنعت «توبافی» و تولد دوباره آن در روستای خُراشاد بیرجند طی سال‌های اخیر موجب شد تا هنر ۳۰۰ ساله دوباره رونق بگیرد و بعد از مدتی کوتاه روستاییان مهاجرت کرده، به خراشاد بازگشت کنند و چراغ خانه‌ها روشن شود.
احیای توبافی و بازگشت جمعیت به خراشاد باعث ثبت جهانی این روستا با عنوان توبافی در سال گذشته شد و اینگونه دوباره زندگی در روستا جریان یافت.
بعد از جهانی شدن این روستا بسیار از اهالی با احیای خانه‌های پدری خود به دنبال راه‌اندازی اقامتگاه بوم‌گردی رفتند.
یک سال از انتخاب عنوان جهانی برای روستای خراشاد می‌گذرد اما هنوز مهمترین زیرساخت جهانی شدن یعنی اینترنت در این روستا فراهم نشده که این مهم مشکلاتی را برای فعالان عرصه صنایع دستی توبافی به وجود آورده است.
فروشگاه اینترنتی بدون فروش
حسابدار شرکت تعاونی هنر صنعت وزین خراشاد با بیان اینکه سال گذشته فروشگاه اینترنتی برای معرفی بیشتر حوله‌بافی خراشاد راه اندازی شد گفت: انواع محصولات تولید شده از این پارچه را در فروشگاه اینترنتی بارگذاری کرده‌ایم اما بازدید زیادی این سایت ندارد.
مهدیه خراشادی زاده اظهار داشت: با توجه به اینکه اینترنت در خراشاد بسیار ضعیف بوده و امکان استفاده از آن نیست مجبور هستیم برای به روز کردن سایت به بیرجند سفر کنیم که این موضوع کار را با مشکل مواجه می‌کند.
وی گفت: بیشتر تولیدکنندگان روستا نیز دسترسی به سایت نداشته و مجبور هستند محصولات خود را از طریق واسطه‌ها به فروش برسانند.
خراشادی زاده هزینه راه‌اندازی این فروشگاه اینترنتی را حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام کرد و افزود: در یک سال گذشته فروش اینترنتی از طریق این فروشگاه مجازی صفر بوده است.
کسب و کار اینترنتی مهمترین دغدغه در روستای جهانی
یک فعال گردشگری و تورگردان در خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه وجود اینترنت در یک سایت جهانی لازم است و می‌تواند کمک زیادی به گردشگری کند گفت: پیدا کردن اثر جهانی از بستر اینترنت بسیار آسان‌تر است و گردشگران فراوانی هستند که موارد ثبت جهانی را دنبال می کنند و در دستور بازدید قرار می‌دهند.
احمد کاشانی با اشاره به اینکه خراسان جنوبی با چهار جاذبه جهانی فرصت خوبی در لیست یونسکو دارد افزود: این آثار جهانی می‌تواند مورد بازدید گردشگران خارجی قرار گیرد و علاوه بر تبلیغ تورگردانان، خود لیست یونسکو هم بزرگترین تبلیغ برای خراسان جنوبی است.
وی با بیان اینکه خراشاد با هویت پارچه‌بافی بانوان یکی از این موارد ثبت جهانی در خراسان جنوبی است اظهار داشت: زمانی که روستا اینترنت داشته باشد به خاطر ارتباط بین‌المللی با پل اینترنت گردشگران برای آمدن به این روستا دلگرم‌تر خواهند بود.
این فعال گردشگری گفت: وجود اقامتگاه بوم‌گردی در خراشاد اگر با زیرساخت اینترنت همراه باشد کمک می‌کند که گردشگران خارجی و داخلی راحتر آنجا را برای اقامت انتخاب کنند.
وی گفت: زمانی که برای این گردشگران اینترنت فراهم باشد مشاهدات خود و لذتی که از دیدن جاذبه‌های این روستا می‌برند را همان لحظه در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند.
وی با بیان اینکه کارگاه‌های پارچه‌بافی و زیبایی‌های این روستا بزرگترین تبلیغ برای جذب گردشگر است افزود: زمانی که اینترنت نباشد ممکن است گردشگران از این جاذبه‌ها عکس بگیرند اما شاید بعدا فرصت بارگذاری نداشته باشند.
کاشانی با اشاره به وجود مشکلات حوزه صنایع دستی در سایه نبود زیرساخت اینترنت نیز گفت: گرچه فعالان صنعت توبافی در روستای خراشاد برای تولید مشکل ندارند و پایه تولید در روستا فراهم شده اما بازار در حال حاضر مهمترین دغدغه است.
وی افزود: تولید کنندگان باید محصولات خود را وارد فضای کسب و کار اینترنتی کنند تا در بازارهای بزرگ جهانی به فروش برسد و لازمه دسترسی به تجارت الکترونیک نیز اینترنت است.
فعال گردشگری خراسان جنوبی عنوان کرد: در غیر اینصورت باید صنعت‌گر را به سوی دلال هدایت کنیم که به قیمت ناچیز تولیدات را بخرد و با ارزش افزوده فراوان در فضای اینترنتی عرضه کند.
وی با اشاره به تلاش‌های فراوانی که برای ثبت جهانی خراشاد انجام گرفته است افزود: با همان روحیه تلاش انتظار می‌رود مشکل زیرساخت اینترنت نیز در این روستا حل شود.
کاشانی گفت: چنانچه وب سایت چند زبانه برای فروش اینترنتی محصولات روستای جهانی خراشاد آماده شود درآمد مردم افزایش خواهد یافت که به تبع آن انگیزه مردم هم بیشتر می‌شود در صورتی که بدون اینترنت این امکان نخواهد بود.
این تورگردان و فعال گردشگری تاکید کرد: اگر می‌خواهیم واسطه‌ها را حذف و اقتصاد روستایی را پویا کنیم، تامین زیرساخت اینترنت واجب است چرا که فروش کالای تولیدی در روستای خراشاد هم جهانی می‌شود.
وی گفت: اگر در فهرست آثار روستاها و شهرهای جهانی جستجو کنیم مشاهده خواهیم کرد که اغلب این نقاط دارای زیرساخت اینترنت هستند لذا نبود اینترنت در خراشاد قابل توجیه نیست.
کاشانی با اشاره به اینکه بعد از کلپورگان سیستان و بلوچستان، خراشاد دومین روستای جهانی با موضوع صنایع دستی است اظهار داشت: جای سوال بزرگی است که چرا خراشاد اینترنت ندارد در حالی که این مهم می‌تواند موجب توسعه گردشگری و معرفی هر چه بیشتر توانمندی‌های روستای و فروش محصولات آن شود.
وی تاکید کرد: توسعه اقتصاد روستا موجب مهاجرت معکوس خواهد شد لذا از این منظر بخش خصوصی و دولتی باید نگاه دقیق‌تر و جامع‌تر به رفع مشکلات روستای جهانی داشته باشند.
رییس شورای اسلامی روستای خراشاد نیز یکی از مشکلات موجود در این روستای جهانی صنایع دستی را نبود زیرساخت اینترنت دانست و گفت: با توجه به وجود جمعه بازار این مشکل در روند فروش محصولات با دستگاه کارتخوان اختلال ایجاد می‌کند و از طرفی یک نیاز مهم برای گردشگران خارجی است.
مسعود پورصدری با اشاره به افزایش تولید محصولات پارچه‌بافی بعد از ثبت جهانی شدن گفت: تولید کنندگان نیاز دارند که بستر مناسبی برای فروش محصولات داشته باشند اما با وجود فروشگاه اینترنتی دسترسی به آن ندارند.
وی یادآور شد: البته در این خصوص قول‌های مساعدی از سوی مسؤولان داده شده که امیدواریم هرچه زودتر روستاهای جهانی خراشاد با تدبیر دولت به اینترنت پرسرعت متصل شود.
خراشاد تا پایان سال آنلاین می‌شود
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات خراسان جنوبی با اشاره به مشکل اینترنت روستای جهانی خراشاد گفت: این روستا جزو روستاهایی است که در برنامه این اداره کل جهت اتصال به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت پرسرعت منظور شده و هم‌اکنون برنامه عملیاتی آن در دست اجرا است.
مصطفی بهی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اتصال خراشاد به اینترنت پر سرعت با ارتقای سایت همراه اول از ۲G به ۴G انجام می‌شود که در طرح مذکور مخابرات منطقه پیمانکار این اداره کل برای اجرای آن خواهد بود.
وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود اینترنت پرسرعت تا پایان سال در خراشاد راه‌اندازی شود اظهار داشت: روستاهای اطراف خراشاد هر جایی که همراه اول پوشش داشته باشد با ارتقای سایت مذکور از اینترنت پر سرعت بهره‌مند می‌شوند.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات خراسان جنوبی هزینه ارتقای این سایت در روستای خراشاد را حدود یک میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: برنامه اتصال روستاهای بالای ۲۰ خانوار به اینترنت پر سرعت در دستور کار بوده و اجرای آن در حال انجام است.
غاده هیجاوی رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی به عنوان یکی از اعضای گروه ارزیاب که آبان ماه سال گذشته برای بررسی پرونده ثبت جهانی خراشاد به این روستا سفر کرد، گفت: «توبافی» یا پارچه‌بافی به عنوان صنایع دستی روستای خراشاد در خراسان جنوبی اگر در سطح جهانی تبلیغ شود بازاریابی آن مورد حمایت ما خواهد بود.
به طور قطع خراشاد برای تحقق این مهم و تبلیغ در عرصه جهانی نیازمند بستر و زیرساخت مناسب است که امید می‌رود با برنامه‌های دولت تدبیر و امید به انجام برسد.
