جنگ، منازعات سیاسی و مهاجرت، آزادی سفر را در جهان آنچنان تحت تاثیر قرار داده که گذرنامه برخی کشورها را فاقد اعتبار کرده و بعضی دیگر را به اوج رسانده، همچون گذرنامه آلمان که پس از پنج‌سال صدرنشینی تزنل پیدا کرد و جایگاهش را به ژاپن و سنگاپور بخشید و یا پاسپورت آمریکا که روزی داشتن آن آمال بسیاری از مردمان جهان بود، اما اکنون اعتبارش تحت تاثیر رییس‌جمهور این کشور درحال سقوط است.
به گزارش جی پلاس، مؤسسه «پاسپورت ایندکس» با انتشار تازه‌ترین رده‌بندی گذرنامه‌ها، قدرتمندترین و ضعیف‌ترین پاسپورت‌های جهان را معرفی کرد.
مهم‌ترین شاخص در تعیین این رتبه‌ها، تعداد کشورهایی است که می‌توان بدون ویزا و یا با ویزای فرودگاهی به آن‌ها سفر کرد که بر این اساس گذرنامه‌های ژاپن و سنگاپور هر یک با امکان سفر آزاد به ۱۸۰ کشور، معتبرترینِ جهان شناخته شده‌اند. گذرنامه آلمان نیز بعد از پنج سال که در مقام نخست این فهرست قرار داشت در رتبه‌بندی جدید، یک پله تنزل پیدا کرد و در جایگاه دوم این رده‌بندی قرار گرفت. اتباع آلمانی امکان سفر بدون ویزا به ۱۷۹ کشور را دارند.
رتبه سوم قدرتمندترین گذرنامه با امکان سفر بدون ویزا به ۱۷۸ کشور مشترکا از آن دانمارک، فنلاند، فرانسه، ایتالیا، کره جنوبی، اسپانیا و سوئد است.
اتریش، لوکزامبورگ، هلند، پرتغال و انگلستان نیز با امکان سفر آزاد به ۱۷۷ کشور موفق شدند رتبه چهارم این فهرست را بدست آورند.
اما ایالت متحده آمریکا با دو پله تنزل نسبت به سال گذشته در کنار کانادا، ایرلند و سوئیس در جایگاه پنجم قدرتمندترین گذرنامه‌ها قرار گرفته است. بنا بر اعلام «پاسپورت ایندکس» از زمان انتخاب دونالد ترامپ، رتبه گذرنامه آمریکا دچار افت شده است.
شهروندان این چهار کشور امکان سفر بدون ویزا و یا با ویزای فرودگاهی به ۱۷۶ کشور را دارند.
اما ضعیف‌ترین و یا به عبارتی بی‌اعتباترین گذرنامه با امکان سفر بدون ویزا و یا با ویزای فرودگاهی به ۲۴ کشور از آن کشور افغانستان است که رتبه ۱۰۵ این فهرست را دارد. پیش از آن نیز کشور عراق با امکان سفر آزاد به ۲۷ کشور در رتبه ۱۰۴ قرار گرفته است.
ایران نیز همراه با بنگلادش، کوزوو و لبنان با امکان سفر آزاد به ۳۸ کشور رتبه ۹۷ این فهرست را به‌دست آورده‌اند که گذرنامه‌های آن‌ها جزو کم‌اعتبارها به شمار می‌آید و هشت پله تا آخرین رتبه فاصله دارد.
گذرنامه‌های کشورها هر سال از سوی مؤسسه «هنلی و شرکا» براساس شاخص «آزادی سفر» رده‌بندی می‌شوند. تعیین این رتبه‌ها با همکاری انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی و براساس اطلاعات رسمی پایگاه داده جهانی و با تجزیه و تحلیل قوانین ویزا در قلمروهای جهانی و کشورها، انجام می‌شود که آخرین رده‌بندی نیز با تغییراتی روبرو بوده است، به این شکل که رتبه ۱۱۷ کشور در سال ۲۰۱۸ جابه‌جا شده، ۳۱ کشور نیز تنزل رتبه داشته‌اند و جایگاه ۵۱ کشور هم تغییری نکرده است.
گذرنامه آلمان نیز پس از پنج سال اوج به رتبه دوم این جدول سقوط کرده است.
اوکراین و گرجستان که رتبه‌های ۴۲ و ۵۴ قدرتمندترین گذرنامه را به‌دست آورده‌اند، در فهرست سال ۲۰۱۸ به ترتیب ۱۶ و ۱۴ پله صعود کرده‌اند. این جهش رتبه‌ای تحت تاثیر تعامل مثبت در ویزا با اتحادیه اروپا بوده است. قدرتمند شدن ویزای گرجستان که همزمان با تغییر مواضع آمریکا در برجام اتفاق افتاد، در کنار دیگر مزیت‌های اقتصادی و سیاسی این کشورِ نزدیک به ایران، باعث شده مهاجرت ایرانی‌ها و سرمایه‌های آن‌ها به گرجستان در یک سال اخیر با رشد قابل توجهی همراه باشد.
اما از دیگر تغییرات رتبه‌بندی پاسپورت‌ها می‌توان به کشورهای آفریقایی اشاره کرد که در گذشته محدودیت‌های رنج آوری در سفر آزاد داشتند که حالا با جهش‌های مثبتی روبرو شده‌اند. در یک دهه اخیر فقط جایگاه جهانی سیشل و موریس ۲۰ و ۱۶ رتبه افزایش داشته است.
بنگلادش نیز از دیگر کشورهایی بوده که از سال ۲۰۰۸ بیشترین تنزل را تجربه کرده و تا کنون ۲۴ رتبه را از دست داده است. اما گذرنامه امارات متحده عربی بیشترین جهش را در یک دهه اخیر داشته که ۳۴ رتبه ارتقاء یافته است.
اتباع کشورهای پاکستان، سوریه، عراق و افغانستان نیز که بی‌اعتبارترین پاسپورت‌ها را دارند، به کمتر از ۳۰ کشور می‌توانند سفر بدون ویزا یا با ویزای فرودگاهی داشته باشند.
در سال ۲۰۰۸ بین ۲۴ کشوری که ۱۰ رتبه نخست قدرتمندترین گذرنامه را به‌دست آورده بودند، تنها نام ۱۸ کشور اروپایی دیده می‌شد، اما اکنون تعداد این کشورهای اروپایی در بین ۲۸ کشوری که موفق شدند در این جایگاه قرار بگیرند، به ۲۱ کشور اروپایی ارتقاء یافته است.
