فرهاد رهبر، رئیس دانشگاه آزاد: از بین ٢هزار و ٨٠٠ عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی که مشمول این طرح شدند، عده معدودی جوسازی کردند.
به گزارش جی پلاس، شهروند نوشت: قطع همکاری پرحاشیه دانشگاه آزاد اسلامی با اساتیدی شناخته‌شده و باتجربه؛ سخن از حذف ۲۰۰ تا ۵۰۰ مدرس نام‌آشنا بود که دیروز رئیس این دانشگاه در کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی، تعداد این مدرسان را ۲هزار و ۸۰۰ نفر دانست و دلیل این موضوع را اجرای قانون و نه «اخراج یا تسویه» اعلام کرد.
این ماجرای کم‌سابقه در تاریخ یکی از بزرگترین مراکز آموزشی دنیا به بحث درباره تعداد مدرسان یا دلیل قطع همکاری برنمی‌گردد؛ تعدادی از این مدرسان انتقادات فراوانی را از نحوه اعلام قطع همکاری تا اجرای سلیقه‌ای این قانون بیان می‌کنند، دانشجویانی از این دانشگاه نتیجه این اخراج‌ها را ضربه‌زدن به روند تحصیل خود می‌دانند و در مقابل، معاون فرهنگی - دانشجویی این دانشگاه، موضوع را کاملا قانونی و به‌دور از هرگونه شائبه سیاسی می‌داند.
تیر تعدیل‌ها به سوی گروه جامعه‌شناسی
حضور چهرههای شاخص جامعه‌شناسی ایران در گروه جامعه‌شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، این گروه را به یکی از قوی‌ترین مراکز علوم اجتماعی ایران تبدیل کرد اما به نظر می‌آید تعدیل‌ها بیشترین اثر را روی این گروه به جا خواهد گذاشت. در روزهای گذشته از افرادی شناخته‌شده و صاحب کرسی آموزش در این گروه که مشمول این قطع همکاری شدند، نام برده شده است. «باقر ساروخانی» یکی از این جامعه‌شناسان است که با تأیید این موضوع، وضع خود را چندان حساس نمی‌داند. او در پاسخ به این پرسش که آیا با شما هم قطع همکاری شده، می‌گوید: «بله، اسم من هم هست ولی موضوع درباره من زیاد حساس نیست.» ساروخانی توضیح می‌دهد که با افراد شاخص دیگری، برخورد شدیدتری صورت گرفته است: «بعضی از اساتید به صورت کلی اخراج شدند و حقوق آنها قطع شده است.» یکی دیگر از چهرههای شاخص این گروه، «مصطفی ازکیا» است که او هم اخراج خود را تأیید می‌کند: «تمام اساتید فرهیخته را اخراج کردند. به مجلس و وزیر علوم هم نامه نوشتم.» این جامعه‌شناس در ادامه گفت که علاقه‌ای به بیان توضیحات بیشتر در این زمینه ندارد.
زیباکلام: انگیزه‌های حقیقی خود را بگویند«صادق زیباکلام»، عضو هیأتعلمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، یکی از نام‌آشناترین اساتید مشمول طرح جدید دانشگاه آزاد است. او سوالات متعددی را درباره این اخراج و نحوه اجرای آن مطرح می‌کند و توضیحات مسئولان این دانشگاه را «تلاش برای توجیه و تبرئه خود» می‌داند. زیباکلام با اشاره به توضیحات معاون آموزشی دانشگاه آزاد که دلیل برخی اخراج‌ها را نامه دانشگاه تهران مبنی بر معرفی اساتیدی از این دانشگاه که با مراکز دانشگاه آزاد همکاری می‌کنند، می‌داند، می‌گوید: «وقتی مسئولان یک دستگاهی تصمیمی را میگیرند عوض توجیه و تبرئه خود، چه بهتر که به سمت دلایل واقعی و انگیزه‌های حقیقی خود بروند. اگر موضوع این است و مسئولان دانشگاه آزاد تحت فشار بودند که اعضای هیأت علمی پاره‌وقت را که در دیگر دانشگاه‌ها استاد تمام‌وقت هستند، تعیین تکلیف کنند، دانشگاه آزاد می‌توانست به صادق زیباکلام و دیگر اساتید پاره‌وقت بگوید که ما تا فلان تاریخ به شما فرصت می‌دهیم که مشکل را با دانشگاه محل تدریس خود حل کنید و اگر حل نشد و نتوانستید رضایت دانشگاه را جلب کنید ما به خدمت شما خاتمه می‌دهیم.» زیباکلام معتقد است که ماجرا به همین قطع همکاری با اساتید پاره‌وقت برنمی‌گردد و افراد دیگری هم در این بین با حکم اخراج روبه‌رو شدند: «به فرض که قبول کنیم من را بر اثر فشار دانشگاه تهران کنار گذاشته باشند، اما ده‌ها نفر دیگر که پاره‌وقت نیستند و بازنشسته هستند. آنها را چرا کنار گذاشتند؟ به فرض که من خطا کردم، چرا ده‌ها استاد دیگر را کنار گذاشتند. پس این مسأله که «کسانی که علیه نظام حرف می‌زنند، کسانی که علیه مقدسات و دین حرف می‌زنند، جایی در دانشگاه آزاد ندارند» چیست؟ بالاخره ما را به دلیل افکار و عقایدمان کنار گذاشتید یا فشار دانشگاه تهران؟»
اگر چندشغله‌بودن بد است، چرا مدیران دانشگاه آزاد استعفا نمی‌‌کنند؟ماجرای این طرح که منجر به حذف بسیاری از اساتید باتجربه از دانشگاه آزاد اسلامی می‌شود، به فعالیت آنها در دو دانشگاه برمی‌گردد. مسئولان دانشگاه آزاد می‌گویند که اعضای هیأتعلمی دیگر دانشگاه‌ها، نباید به صورت پاره‌وقت با دانشگاه آزاد قرارداد داشته باشند اما این موضع، واکنش‌های متفاوتی را در روزهای گذشته برانگیخته و نام افراد چندشغله را بار دیگر در رسانه‌ها مطرح کرده است. زیباکلام به این موضوع هم اشاره می‌کند: «شما می‌گویید اساتیدی که تمام‌وقت عضو دانشگاهی دیگر هستند، نمی‌توانند در موسسه دولتی یا غیردولتی دیگر کار کنند. آقای کدخدایی عضو تمام‌وقت دانشکده حقوق دانشگاه تهران و عضو تمام‌وقت شورای نگهبان است، دکتر فضل‌الله موسوی، عضو حقوقدان شورای نگهبان همزمان عضو هیأت علمی تمام‌وقت دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران هستند، چرا قانون درباره این افراد اعمال نمی‌شود؟ دکتر فرهاد رهبر، عضو تمام‌وقت دانشکده اقتصاد و ریاست دانشگاه آزاد است. او هم برای خود حکم اخراج خواهد نوشت؟ آقای دکتر صادقی‌مقدم، عضو دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و دست راست فرهاد رهبر و مسئول جذب هیأت علمی دانشگاه است، آقای دکتر شریعتی نیاسر، عضو تمام‌وقت دانشکده مهندسی دانشگاه تهران و معاون آموزشی وزیر علوم است. این فهرست بسیار بلند است که افرادی غیر از عضویت در هیأت علمی دانشگاه در چندین جای دیگر هم مشغولند و شما همه اینها را نادیده گرفتید. اگر بحث قانون است آن را درباره خود و دیگران هم اعمال کنید.»
مدرسان پاره‌وقت دانشگاه آزاد چقدر حقوق میگیرند؟یکی از موضوع‌های جانبی درباره قرارداد و حضور پاره‌وقت بعضی اساتید باتجربه در دانشگاه آزاد، بحث حقوق دریافتی آنها از دانشگاه آزاد اسلامی است که با وجود ادعای بعضی خبرگزاری‌ها مبنی بر دریافت چندده‌میلیونی، زیباکلام از رقمی کمتر از دو‌میلیون تومان سخن می‌گوید. این مدرس دانشگاه که در کنار عضویت در هیأت علمی گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، از سال ۱۳۸۶ به‌عنوان عضو پاره‌وقت دانشکده حقوق و علوم سیاسی واحد علوم و تحقیقات هم به تدریس مشغول است، در توضیح این موضوع می‌گوید: «متاسفانه و باز هم متاسفانه، برخی خبرگزاری‌‌های وابسته به جناح تندرو نوشتند که زیباکلام حقوق نجومی می‌گیرد و حقوق بالای ۱۰میلیون از دانشگاه آزاد می‌گیرد، درحالی‌که من حکم‌ام را منتشر کردم که کسی باور نمی‌کرد، مربوط به سال ۹۳ که یک‌میلیون و ۴۰۰هزار تومان بود. این حقوق من بود که بسیاری از آپارتمان‌نشین‌ها در تهران دو برابر این را برای شارژ آپارتمان می‌دهند. این سوال بسیاری بود که این عدد ایراد دارد که من نوشتم و می‌گفتند احتمالا یک صفر جا مانده است. اولین ماه ۷۰۰هزار تومان و کمتر حقوق می‌گرفتم. آخرین حقوق من در دی‌ماه ۹۶، یک‌میلیون و ۷۰۰هزار تومان بود.»
فارغ از موضوع حقوق، انتقاد اصلی زیباکلام به نحوه اجرای این حکم برمی‌گردد که حتی به این اساتید اعلام نشد و آنها با قطع حقوق خود متوجه این اخراج شدند: «دکتر رهبر می‌توانست این را به شکل بهتری انجام دهد. آقای دکتر گودرز افتخارجهرمی را اخراج کردند که به اندازه فرهاد رهبر برای نظام زحمت کشیده است. بیانیه الجزایر و بسیاری از اتفاقات زیر نظر دکتر افتخارجهرمی بوده است. بسیاری از قضات این کشور شاگرد دکتر افتخارجهرمی بودند و به این شکل اخراج شدند. دکتر رهبر می‌توانست در یک جلسه رسمی و محترمانه این کار را انجام دهد. دکتر حسین صفایی، محمد هاشمی، دکتر محمد آشوری و...؛ وزنه‌های دیگری از حقوق ایران را به این شکل حذف کردند. کمترین کار این بود که یک مراسم یک ساعته برای این بزرگان بگیرند و از زحمات‌شان تشکر کنند. یعنی این وزنه‌ها ارزش یک تشکر ساده را نداشتند. گودرز افتخارجهرمی باید به این شکل اخراج می‌شد؟» این مدرس علوم سیاسی معتقد است که نحوه برخورد یک جامعه با معلمان، نوعی آموزش است و معتقد است که تیم مدیریت دانشگاه آزاد، با این کار خود بدترین درس را به نسل جوان آموزش دادند: «اسم این کار را چه می‌توان گذاشت و ما چه درسی به نسل جوان می‌دهیم؟ وقتی میکروفن به دکتر ولایتی و دکتر رهبر می‌دهند جوری صحبت می‌کنند که جوامع دیگر با اساتید دانشگاه مثل نوکر برخورد می‌کنند ولی در ایران به معلمان و مدرسان دانشگاه قدر و اعتبار می‌دهند، اما در عمل کوچکترین ارزشی برای این زحمات قایل نیستند. آقای دکتر رهبر، آیا زیباکلام این ارزش را نداشت که یک خبر ساده به او بدهید و بعد این حکم را منتشر کنید. یک تشکر ساده هم نکردند. یعنی معلمی که ۲۰سال با این دانشگاه همکاری می‌کرد ارزش یک تشکر ساده نداشت و من باید از طریق قطع‌شدن حقوق، متوجه قطع همکاری شوم؟ خیلی از دانشجویان و شاگردهای اصولگرای من از طرف دکتر رهبر و دکتر ولایتی از من عذرخواهی کردند. خود آقای دکتر ولایتی و دکتر رهبر معلم هستند و این رفتار را با ما معلمان داشتند. سوال این است که این افراد چه الگویی برای نسل امروز خواهند بود؟ همه چیز را فدای سیاست می‌کنند.»
حقوقدان ۷۴ساله ایرانی را حتی دانشجویان ترم اولی این رشته می‌شناسند و افراد با گرایش‌های فکری و سیاسی مختلف، از خدمات او به رشته حقوق در ایران سخن می‌گویند. «گودرز افتخار جهرمی» عضو هیأتعلمی دانشگاه شهیدبهشتی است و ۳۲سال هم ریاست دانشکده حقوق این دانشگاه را برعهده داشت اما تمام این تجربیات منجر به حذف او از دانشگاه آزاد نشد و او هم مانند دیگر اساتید با حکم قطع همکاری روبه‌رو شد. افتخارجهرمی هم درباره این موضوع می‌گوید: «به هرحال چنین تصمیمی گرفتند که ابلاغ تمام نیمه‌وقت‌ها را لغو کردند. من خبر ندارم و این‌قدر سرم شلوغ است که وارد این مسائل نشدم.» او علاقه‌ای به توضیح بیشتر درباره این موضوع ندارد و در پاسخ به پرسشی درباره دلیل این برخوردها هم می‌گوید: «مسائل مملکت این‌قدر زیاد است و هر روز مسأله‌ای هست که شاید بهتر باشد من درباره این موضوع صبحت نکنم. من درس حقوقی صرف می‌دهم و در این درس‌ها، این بحث‌ها نیست.» آنطور که این حقوقدان باتجربه می‌گوید، هنوز این حکم به آنها ابلاغ نشده است: «هنوز به خود ما ابلاغ نکردند و ما هم شنیدیم. بعضی‌ها هم اصرار دارند برویم کار را انجام دهیم، ما هم تا جایی که احساس کنیم کاری به نفع مملکت است آن را انجام دهیم و هرجا هم کاری نفع مملکت نباشد، چرا اصرار داشته باشیم.»
معاون دانشگاه آزاد: دکتر رهبر شخصیتی جناحی یا سیاسی نیستاگرچه مسئولیت اجرایی این قانون، با معاونت آموزشی دانشگاه آزاد است و «علیرضا رهایی» هم در روزهای گذشته، دلیل این احکام را اجرای قانون دانسته بود اما به نظر می‌آید بخشی از انتقادات متوجه معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد هم می‌شود؛ منتقدان و بعضی از دانشجویان این دانشگاه معتقدند که این تعدیل‌ها با نیت حذف افراد دگراندیش صورت می‌گیرد که البته معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد این ادعاها را رد می‌کند.
«ابراهیم کلانتری» در این‌باره به می‌گوید: «من بارها نظرم را اعلام کردم که اصلا بحث جناح و بازی‌های سیاسی در مدیریت جدید مطرح نیست، بحث قانون و شایسته‌سالاری است. در مدیریت جدید مر قانون مدنظر است و تمام اقدامات، یک مستند قانونی دارد. این‌طور نیست که به صورت فله‌ای کسی حذف شود یا گروهی اضافه شوند، چون همه موارد براساس قانون صورت می‌گیرد. لذا این برداشت‌ها درست نیست و این‌که هر اتفاقی را حمل بر برخورد سیاسی بدانیم، نادرست است.»
او ریاست کنونی دانشگاه آزاد را فراجناحی می‌داند و شائبه حذف افراد با گرایش‌های سیاسی متفاوت را رد می‌کند: «متاسفانه در این دوره تمام کارها را حمل بر برخورد سیاسی می‌دانند که چنین چیزی درست نیست. به هیچ‌وجه چنین چیزی وجود نداشته است و اصلا شخصیت دکتر رهبر، شخصیتی نیست که نگاه جناح و باندی داشته باشد. خود آقای دکتر رهبر به این سخنان واکنش نشان داده و وزیر علوم هم از چنین حرکتی حمایت کرده، چون حرکت مبتنی بر قانون است.»
انتقادات به طرحی که مسئولان دانشگاه آزاد از آن با عنوان «ساماندهی اعضای هیأتعلمی» اسم می‌برند و منتقدان آن را حذف و تسویه اساتید باتجربه می‌دانند، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی را دیروز به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی کشاند تا نمایندگان، برخی سوالان مطرح‌شده توسط اساتید برکنارشده را مطرح کنند و از «فرهاد رهبر» پاسخ بخواهند.
در این جلسه، «فاطمه سعیدی» از رهبر درباره دلیل قطع همکاری با ۱۶۸ مدرس این دانشگاه پرسید که رئیس دانشگاه آزاد در توضیح گفت: «این ١٦٨نفر کسانی هستند که از بین ٤٠٠ عضو هیأتعلمی نیمه‌وقت واحد علوم و تحقیقات روال جذب آنها به‌طور کامل طی نشده و موضوعی که برای آنها پیش آمده، اخراج یا لغو قرارداد نبوده، بلکه همکاری با آنان موقتا به صورت حق‌التدریسی ادامه دارد تا روال جذب‌شان براساس آیین‌نامه طی شود.» آنطور که روابط دانشگاه آزاد درباره این جلسه نوشته است، رهبر بارها از لزوم جذب اساتید جوان با نیت اشتغال آنها سخن گفت: «باید تدبیری برای ٢٠هزار دانش‌آموخته دکتری که تربیت کرده‌ایم، داشته باشیم. درحال حاضر این ٢٠هزار فارغ‌التحصیل دکتری پشت در جذب هیأتعلمی در دانشگاه‌ها قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، ٢٠هزار دانش‌آموخته دکتری، ٤٧هزار دانشجوی دکتری درحال تحصیل داریم که بخش قابل توجهی از آنها به امید عضویت در هیأتعلمی دانشگاه‌ها درس می‌خوانند؛ هرچند که چنین تصور و آینده‌نگری از سوی فارغ‌التحصیلان دوره دکتری الزاما هدفگذاری درستی نیست.»
رهبر تعداد اعضای هیأتعلمی دانشگاه آزاد را ٣٠هزار نفر دانست که ٤هزار آنها به صورت تمام‌وقت و نیمه‌وقت در دانشگاه‌های دولتی همکاری می‌کنند و این روند را نادرست نداست. او در این بین به گروه سومی از مشمولان طرح ساماندهی اعضای هیأتعلمی اشاره کرد و گفت: «گروه سوم کسانی هستند که از دانشگاه‌های دیگر بازنشسته شده‌اند و مجددا به استخدام دانشگاه آزاد اسلامی درآمده‌اند. تصمیم ما بر این است از افرادی که بالای ٧٥سال سن دارند و همچنان در دانشگاه آزاد تدریس می‌کنند، قدردانی کرده و به ازای قطع همکاری با هر عضو هیأتعلمی بازنشسته، سه عضو هیأتعلمی جوان جذب کنیم.» رهبر در ادامه تعداد مشمولان این طرح را ۲هزار و ۸۰۰هزار نفر اعلام کرد و گفت: «از بین ٢هزار و ٨٠٠ عضو هیأتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی که مشمول این طرح شدند، عده معدودی جوسازی کردند، به‌عنوان نمونه درباره استادان دانشگاه تهران که در دانشگاه آزاد اسلامی هم تدریس دارند، چندی پیش معاون آموزشی دانشگاه تهران در نامه‌ای به دکتر رهایی معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد خواسته بود که استادان دانشگاه تهران که در دانشگاه آزاد همکاری دارند را معرفی کند تا موضوع مورد بررسی قرار بگیرد.» پرسشی که زیباکلام درباره دیگر اعضای چندشغله و مدیر در دانشگاه آزاد مطرح می‌کند، در جلسه دیروز کمیسیون آموزش هم مطرح شد و رهبر در پاسخ به آن گفت: «بنده با افتخار عضو هیأتعلمی تمام‌وقت دانشگاه تهران هستم و برای حضور در دانشگاه آزاد اسلامی با دانشگاه تهران مکاتبه کرده‌ام و موافقت این دانشگاه را در قالب حکم ماموریت موقت اخذ کردم و حضورم به‌عنوان رئیس دانشگاه آزاد اسلامی طبق آیین‌نامه استخدامی اعضای هیأتعلمی است. ٨ساعت موظفی هیأتعلمی خود را به‌طور کامل در دانشگاه تهران می‌گذرانم، در مورد حضور معاونان هم موضوع به همین روال است.»
همچنان که توضیحات روزهای گذشته معاون آموزشی و دیگر مقامات دانشگاه آزاد، نتوانسته منتقدان را راضی کند و حتی پرسش‌های تازه‌ای را ایجاد کرده، به نظر می‌آید توضیحات فرهاد رهبر هم پایانی بر ماجرای حاشیه‌ساز این روزهای دانشگاه آزاد اسلامی نخواهد بود و در روزهای آینده باز هم شاهد واکنش اساتید تعدیل‌شده و همچنین پاسخ مقامات دانشگاه آزاد خواهیم بود؛ در این بین اما طرح ساماندهی اعضای هیأتعلمی دانشگاه آزاد به قوت خود پیش خواهد رفت و شناخته‌شده‌ترین اساتید علوم انسانی ایران باید اتاق‌های خود در ساختمان‌های این دانشگاه را به خاطره و حافظه بسپارند.
