روند مثبت بازار مسکن در سال آینده ادامه پیدا می کند؟

نیمه دوم سال ۱۳۹۶ برای بازار مسکن با افزایش سرعت رشد معاملات و نیز قیمت مسکن همراه بود که در آذرماه با رشد ۵۰ درصدی معاملات به اوج خود رسید. قیمت نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۵ درصد افزایش یافت. البته در ماه‌های دی و بهمن شاهد کاهش سرعت رشد معاملات بودیم اما قیمت همچنان به روند صعودی خود ادامه داد.

در دی ماه معاملات ۱۳.۵ و قیمت ۱۶.۷ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل بالا رفت. در بهمن ماه اما تورم انتظاری اثر خود را در بازار مسکن گذاشت و قیمت ۲۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد نشان داد. معاملات نیز با همان شیب قبلی افزایش همراه بود و رشد ۱۷.۷ درصدی به ثبت رسید.

اما در اسفندماه به نظر می‌رسد شرایط مقداری متفاوت شده است. التهاب بازار ارز و رسیدن قیمت دلار از محدوده ۳۸۰۰ به ۴۸۰۰ تومان شاهد کوچ سرمایه‌های سوداگرانه از بازار مسکن به سمت بازار ارز را به همراه داشت و به همین دلیل معاملات در اسفندماه افت کرد. گزارش‌های میدانی از سطح مشاوران املاک شهر تهران نیز این مسئله را تایید می‌کند اما پیش‌بینی کارشناسان این است که اثر تورمی بازار ارز در بلندمدت، خود را در بخش مسکن نشان می‌دهد.

همچنین تحولات احتمالی بازار پول از جمله افزایش سود سپرده‌های بانکی با بر جای گذاشتن اثر دو گانه در بازار مسکن در کوتاه‌مدت منجر به مهاجرت برخی از سرمایه‌ها از بازار مسکن به بازار پول شده اما در بلندمدت از طریق افزایش تمام شده پول، سطح دسترسی سرمایه‌گذاران، سازندگان و خریداران مسکن به تسهیلات بانکی را کاهش می‌دهد. برآورد علی چگنی مدیرعامل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد در سال آینده نرخ تورم بخش مسکن چهار تا پنج درصد بالاتر از تورم عمومی باشد.

پرش قیمتی در سال آینده با توجه به ۲.۶ میلیون واحد خالی و ۲.۱ میلیون واحد نیمه‌خالی گذاره‌ای غیرمتحمل در بازار مسکن است که اغلب کارشناسان بر آن اشتراک نظر  دارند. با این وجود طی ۵ سال اخیر تولید مسکن جدید، افت محسوسی داشته و بازار از طریق واحدهای خالی تغذیه شده است. بنابراین پیش‌بینی می‌شود سال آینده با کمبودهای تدریجی واحدهای کوچک متراژ مواجه باشیم که می‌تواند تابلوی سرمایه‌گذاری برای مسکن ۹۷ باشد.

حسین عبده تبریزی- مشاور وزیر راه و شهرسازی- می‌گوید: پرش بیش از ۲۰ درصدی قیمت در بهمن ماه ناشی از تداوم رکود طی سال‌های متوالی، رشد منفی قیمت واقعی مسکن، تورم انتظاری و کاهش رفتارهای سفته‌بازانه بوده است، لذا این پرش قیمتی برای سال آینده قابل تداوم نیست؛ هرچند در صورتی که سرمایه‌گذاران ساختمانی نسبت به اولویت بخشی به الگوی کوچک‌سازی در بازار مسکن و پاسخ به تقاضای غالب در این بازار در حجم مناسب اقدام نکنند، بازار مسکن از این ناحیه آسیب‌پذیر خواهد شد. این درحالی است که هنوز هم در بازار املاک تجاری و مسکن لوکس حباب قیمتی وجود دارد. وی در عین حال بازار اجاره مسکن را به‌عنوان یک فرصت جدید برای سرمایه‌گذاران به واسطه راه‌اندازی بازار اجاره‌داری حرفه‌ای مورد تاکید قرار داد.

با اینکه قیمت مسکن در آبان ماه رشد قابل ملاحظه‌ای را نسبت به ماه مشابه سال قبل تجربه کرد، اما مولفه اثرگذار که می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت بازار مسکن باشد، اختلاف تورم ۱۱ ماهه این بخش با تورم عمومی است. در ۱۱ ماهه امسال آمارها حاکی از آن است که پس از حدود چهار سال تورم مسکن از نرخ تورم عمومی پیشی گرفته و ۰.۷ درصد بالاتر قرار دارد.

با این وجود رئیس اتحادیه مشاوران املاک، شوک قیمتی در سال آینده را غیرمحتمل می‌داند. مصطفی قلی خسروی معتقد است که با فروکش التهابات دلار سرمایه‌ها وارد بخش مسکن می‌شود. درست است که جهش قیمت دلار در ماه‌های پایانی سال به کاهش معاملات مسکن منجر شد که ناشی از کاهش تقاضای سوداگری است اما با توجه به اینکه بخش تولید و صنعت ارزش افزوده چندانی در کشور ندارد، در بلندمدت مجددا سرمایه وارد بخش مسکن می شود.