سلامت، مهارت می خواهد / از سوادسلامت چقدر می دانیم؟

به گزارش سرویس سبک زندگی جی پلاس؛ سواد سلامت مجموعه ای از توانایی های دریافت و درک اطلاعات و تحلیل و به کار بستن آنها در موقعیت های مناسب است.

سواد سلامت دارای سه سطح است. اولین مرحله و پایه ای ترین سطح این نوع از مهارت، خواندن و نوشتن است که می تواند در شرایط زندگی هر روزه ما تاثیر بگذارد. برای مثال یک روز صبح که در محل کار اخبار مهم روز را دنبال می کنیم، مطلبی درمورد غذاهای چرب و مبتلا شدن به بیماری کبد چرب می خوانیم، اگر بعد از این کمتر غذای چرب بخوریم یعنی اولین سطح از سواد سلامت را دارا هستیم.

نوع دیگری از سواد سلامت در ارتباطات بین فردی خود را نشان می دهد. در این روش فرد با دریافت اطلاعات راجع به سلامت را از راه های ارتباطی گوناگون دریافت می کند و برای اقدام در این زمینه تلاش می کند.

سواد سلامت انتقادی به نوعی پیشرفته ترین سطح در این حوزه است که فرد نه تنها اطلاعات را دریافت و براساس آن اقدام می کند بلکه می تواند اطلاعات درست و غلط را از هم تشخیص دهد و از آن برای تغییر شرایط استفاده کند.

سواد سلامت تاثیر زیادی بر ارتباط پزشک و بیمار می گذارد. افراد دارای سواد سلامت پایین در ارتباط با پزشک به صورت منفعلانه رفتار می‌کنند، در تصمیم گیری‌ها شرکت نمی‌کنند و در تعامل با پزشک خود با مشکلات متعددی روبرو می‌شوند.

سواد سلامت پایین بر همه بخش‌های جمعیتی بدون توجه به جنس، سن، نژاد، تحصیلات و یا سطح درآمد تاثیرگذار است.

ایرانیان کمتر از 50 درصد سواد سلامت دارند

با توجه به مطالعات انجام شده در ایران، میانگین سواد سلامت ایرانیان کمتر از 50 درصد برآورد شده است که این میزان بسیار پایین است.

کمبود سواد سلامت نظام سلامت را آسیب پذیر می کند. تغذیه نامناسب، استفاده از دخانیات، کم تحرکی و بی توجهی به ورزش و عدم آگاهی کافی نسبت به سیستم بیمه ای و خدمات درمانی کشور، از جمله مصداق های بی سوادی سلامت است. شیوع بیماری های غیرواگیردار و سهم 80 درصدی آن در مرگ ایرانیان از دیگر نشانه های کمبود سطح سواد سلامت ایرانیان است. چراکه این بیماری ها  با افزایش خودمراقبتی و افزایش آگاهی در حوزه سلامت می تواند بهبود یابد.

نتیجه یک تحقیق بین المللی نشان داده افرادی که سواد سلامت پایین تری دارند نکات بهداشتی را کمتر رعایت می کنند و از خدمات بهداشتی به صورت نامناسب استفاده می کنند. این افراد همچنین بیش از بقیه بستری می شوند و از خدمات اورژانس و داروهای بیشتری مصرف می کنند و کمتر مهارت استفاده درست و مناسب از داروها و خدمات درمانی و بهداشتی را دارند.

* درک نکردن برچسب های دارویی و پیام های بهداشتی

* گزارش‌دهی ضعیف از وضعیت سلامت خود

* درک نکردن اطلاعات شفاهی و نوشتاری که به وسیله پزشکان، پرستاران و بیمه گران داده می‌شود

* ناتوانی در مصرف داروها براساس برنامه تعیین شده

* ناتوانی در دریافت خدمات بهداشتی مورد نیاز

* دانش کم درباره درمان

* استفاده کم از خدمات پیشگیرانه

پیامدهای فقر سواد سلامت

اگر هر ایرانی نسبت به یادگیری اطلاعات سلامت و عمل به آن احساس مسئولیت فردی و اجتماعی کند، فقر سلامت را می توان ریشه کن کرد اما به دلیل نبود آن، ارتقای سلامت جدی گرفته نشده و به نظر می رسد مجموعه داده هایی که در کشور ما تحت این عنوان دنبال می شود به آگاهی های اثربخش تبدیل نشده است.

کاهش فقر اطلاعاتی در حوزه سلامت از هزینه های نظام سلامت می کاهد. افرادی که از سواد سلامت حداقلی برخوردار باشند باتوجه به شناخت کلی که نسبت به بیماری ها و راه های ابتلای به آن و روش های سالم زیستن دارند کمتر بیمار می شوند. آنها در صورت ابتلا به برخی از بیمارهای شایع و کمتر جدی، می دانند در مرحله اول چطور می توانند آن را مدیریت کنند تا در زمان نیاز به پزشک مراجعه کنند.