داستان غم انگیز انقراض جنگل هیرکانی و گیاهانی که فقط در مازندران و کالیفرنیا هستند!

به گزارش خبرنگار سرویس سبک زندگی جی پلاس، براساس آمارهای اعلام شده اقامت مسافران نوروزی در استان مازندران از 25 اسفند 95 تا یازدهم فروردین ماه امسال 10 میلیون و 156 هزار و 121 نفر شب بود.

همچنین در همین دوره زمانی حدود 32 میلیون و 173 هزار و 722 دستگاه خودرو در راه‌های مازندران تردد کردند. براین اساس 10 و 7 دهم درصد کل ترددهایی که درکشور رخ داده، در اطراف این استان انجام شده است.

این استان که با بیش از 3 هزار روستا که عمدتا در مناطق جلگه ای میان جنگل و دریا واقع شده، میزبان بیش از 2 میلیون و 500 هزار ایرانی بوده است.

آمارها در مورد استان البرز هم نشان از اقبال این استان به دلیل نزدیک بودنش به طبیعت شمال دارد.

همزمان با آغاز سفرهای نوروزی تا یازدهم فروردین ماه حدود 26 میلیون و 159 هزار و 361 تردد خودرویی در راه‌های استان انجام شده که این آمار نسبت به سال گذشته 23 درصد رشد کرده است.

در همین زمان بیش از 6 میلیون و 700 هزار مسافر وارد گیلان شدند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 23 ونیم درصد افزایش یافته است. همچنین حدود یک میلیون و 165هزار خودرو وارد گیلان شده که نسبت به سال گذشته 31 درصد بیشتر است.

به گزارش جی پلاس؛ اما لذت سفرهای شمال وقتی برای ایرانیان جذاب تر می شود که بدانند آنچه در 50 سال اخیر از جنگل های هیرکانی شمال می بینند نه آن جنگل های پرعظمت واقعی بودند که جنگل های تنکی هستند که در اثر توسعه بی رویه، از دست رفته و با "انتخاب ما" همین میزان باقی مانده نیز می تواند به زودی از بین برود.

سازمان محیط زیست کشور می گوید از میان ٤٢ واحد بزرگ انباشت زباله به وسعت ٣٠٠ هکتار، 28 مرکز در جنگل، 11 مرکز در مناطق تالابی و 3مرکز در مراتع قرار دارد.

** انباشت زباله باعث:

- از دست رفتن توان رویش خاک

- تولید گاز متان و افزایش امکان آتش سوزی

- آلوده شدن آب های زیرزمینی و چشمه ها می شود.

داستان ویلاسازی در ارتفاعات و بخش هایی از حریم طبیعت جنگل های هیرکانی هم داستانی تکراری است که هر از گاهی برای بهره برداری سیاسی مطرح و دوباره فراموش می شود.

در همین رابطه مهرداد میرسنجری - استادیار دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی و ژئوپلتیک مرکز بین المللی مطالعات صلح در گفت و گو با خبرنگار جی پلاس، بر این باور است که ایرانیان برای استفاده پایدار از منابع، برنامه ریزی نمی کنند بلکه آنچه از سوی مردم، سیاست گذاران و فعالان تجاری و اقتصادی در این استان ها در جریان بوده، استفاده حداکثری در کوتاه مدت بدون آینده نگری و برنامه ریزی برای حفظ آن است.

به گفته او این موضوعی است که هیچ کس نه مدیران، نه مردم و نه رسانه ها درموردش حساسیت ندارند.

** گردشگری داخلی در ایران، چقدر دوستدار محیط زیست است؟

متاسفانه وضعیت مطلوب نیست. گردشگری در طبیعت باید به گونه ای باشد که طبیعت و عزیمت به آن پایدار بماند اما تناوب بسیار سنگین آمد و شد به منابع طبیعی نظیر سواحل، جنگل ها و ... آسیب بسیار زیادی به بخش های شمالی کشور وارد کرده است. براساس موازین محیط زیستی، باید ظرفیت برد اکولوژیک منطقه را سنجیده و براساس آن گردشگر بپذیریم اما متاسفانه این نگاه درمیان سیاستگذاران، مردم، تورگردان ها و شرکت های گردشگری وجود ندارد.

** در مورد ظرفیت برد اکولوژیکی (ظرفیت زیستی هر منطقه) استان های شمالی کشور اطلاعاتی وجود دارد؟

خیر. تاکنون بررسی ویژه ای در مناطق خاص گردشگری انجام نشده و نه کسی به دنبالش بوده! نتیجه آن هم تخریب جنگل های هیرکانی شد که همانطور که می بینید هر روز از مساحتش کمتر می شود! این کاهش به قدری واضح است که در عکس های ماهواره ای که از 40 سال پیش گرفته شده تا کنون با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است.

** مهمترین عامل از بین برنده جنگل های هیرکانی چیست؟!

رها کردن پسماندهای شهری و انسانی در طبیعت یکی از دلایل از بین رفتن جنگل های هیرکانی است. بهره برداری و بازیافت و دفع پسماند به حال خود رها شده است. متاسفانه بدترین نوع مدیریت در ایران برای دفع پسماند "دفن کردن" است که در مناطق شمالی به دلیل بالا بودن سطح آب های زیرزمینی امکانش وجود ندارد؛ بنابراین تنها راه ریختن زباله ها به کرانه های دریای کاسپین (دریای خزر) است که در شهر بابلسر به کرات رخ می دهد.

همچنین در مناطقی که ساحل نیست، زباله ها را در دل بخشی از جنگل که تراشیده اند دفن می کنند تا از شر پسماندها رها شوند. واقعا از نهادهای دینی و مذهبی می خواهم مردم و خیرین را به واردات دستگاه های بازیافت تشویق کنند که صرف هزینه در این راه کم از ساخت عبادتگاه نیست. در این صورت از استفاده مواد خام جدید و وارد کردن آن به چرخه مصرف هم جلوگیری می شود.

** فاصله استان های شمالی با بهترین سیستم بازیافت که در کشور درجریان است، را چقدر ارزیابی می کنید؟

در بهترین و ثروتمندترین شهر کشورمان که همان تهران است، هنوز هم بازیافت براساس سیستم قدیمی انجام می شود. زباله های پایتخت هم به صورت عمده دفن می شود. این درحالی است که در کشورهای پیشرفته پسماندهای خشک اعم از پلاستیک، آلومینیوم و شیشه همه بازیافت می شوند و تنها آنچه امکان بازیافت ندارد دفن می شود.

** از موضوع بازیافت که بگذریم، ویلاهای شخصی زیادی در جای جای استان های شمالی کشور دیده می شود که یا فاصله قانونی با دریا را حفظ نکرده اند یا در حریم جنگل ها و مراتع ساخته شده اند. تلاش های سازمان محیط زیست برای حل این معضل، در مجموع طی سالیان گذشته چقدر به نتیجه رسید؟

جنگل بر اساس قانون اساسی جزو میراث های ملی است. مجموعه قوانینی که از سوی سازمان محیط زیست و سازمان جنگل ها وجود دارد متناظر و هم پوشان است که گاهی باهم خلط می شود.  از بین رفتن طبیعت شمال کشور شده، سوء استفاده و بهره بردداری از جنگل ها برای منفعت شخصی از مشکلات جدی ماست که هیچ کدام از اقدام ها هنوز به نتیجه مشخصی در جهت ایجاد موانع بازدارنده، نرسیده است.

** تا به حال چه تعداد از گیاهان جنگل های هیرکانی رو به انقراض رفته است؟

از میان گونه های درحال انقراض می توان به شمشاد اشاره کرد. شمشاد بسیار کندرو و زیبا است و جزء گیاهان اصیل ایرانی به شمار می رود. درختان سرخ دار، نمونه دیگری از این گیاهان رو به انقراض است که صرفا در جنگل های مرتفع گرگان و کالیفرنیا وجود دارد و دارای سمی به نام تاکسین است. راش ایرانی و نردال نیز جزء گونه های گیاهی درحال انقراض هستند. به نظر من به همان میزانی که به شهرهای ما اضافه شده و به مساحت خانه های مسکونی و ویلاها اضافه شده و از تعداد این گونه های گیاهی کم شده است.

شما فکر می کنید دلیل از بین رفتم ببر مازندران چه بود؟! این ببر به دلیل خشک شدن جلگه های شمال کشور از بین رفت. از جمله این جلگه ها می توان به محمودآباد و بابل اشاره کرد. متاسفانه تا زمانی که کارد به استخوان نرسد رسانه ها و مدیران به این موضوعات توجه نمی کنند!