در گفتگو با جی پلاس مطرح شد؛
سهم 3 میلیونی ایران از 330 میلیون نفر گردشگر مذهبی جهانی! / رضوانی: باید سبک جذب گردشگر را تغییر دهیم
ایران مقصد 3 میلیون گردشگر مذهبی است که بیشترین آنها شیعه هستند و این درحالی است که هنوز از بخش اعظم ظرفیت های موجود برای جذب گردشگر مسلمان و دیگر مذاهب، به درستی استفاده نمی شود.
به گزارش خبرنگار سرویس سبک زندگی جی پلاس؛ ایران نه تنها به عنوان یک کشور - موزه جذابیت های فراوان تاریخی، اماکن مقدس و مناسک مذهبی متنوعی از اقوام و مذاهب مختلف را در خود جای داده که می تواند یکی از بهترین مقاصد گردشگری برای مسلمانان و شیعیان و دیگر اقلیت های مذهبی و قومی باشد.
محمدرضا رضوانی - عضو هیئت علمی دانشگاه تهران براین باور است که اگر چه ایران سالانه مقصد 3 میلیون گردشگر مذهبی است اما هنوز از ظرفیت های موجود در این حوزه استفاده نمی شود!
** گردشگری مذهبی چه تفاوتی با دیگر انواع گردشگری دارد؟
سفر با هدف انجام مناسک مذهبی یکی از قدیمی ترین انواع گردشگری است که در کنار بازدید از بناهای مقدس، بارگاه ها، آثار و اماکن و یادمان ها؛ تماشای آداب و مناسک و مراسم های مختلف مذهبی در مناسبت های خاص را هم شامل می شود.
** سهم گردشگری مذهبی در آمار کل گردشگری دنیا چقدر است؟
گردشگران مذهبی هم در درون خود تقسیم بندی هایی دارند. بخشی از این گردشگران تنها به قصد زیارت اماکن مقدس و مذهبی سفر می کنند اما برخی دیگر در کنار انجام اعمال مذهبی، به تفریحاتی که در دیگر انواع گردشگری انجام می شود نیز می پردازند.
از سوی دیگر از آنجا که افراد زیادی هستند که به دلایل مختلفی چون بازدید از معماری یک مکان مقدس و مذهبی حاضرند سفر کنند، شناسایی گردشگران مذهبی و ارائه آماری در این زمینه در سطح جهانی هم کار سختی است.
آمارهای جهانی نشان داده که حدود 300 تا 330 میلیون گردشگر مذهبی در جهان داریم که 25 درصد جریان گردشگری دنیا را تشکیل می دهد. این آمار علاوه بر سفرهایی است که به قصد بازدید از مناسک مذهبی در داخل کشورها صورت می گیرد.
** گردشگری مذهبی در ایران چه جایگاهی دارد؟
یکی از مهمترین و مشهورترین جاذبه های گردشگری مذهبی در ایران، حرم حضرت امام رضا (ع) و حرم حضرت معصومه (س) است. سایر بناها مثل زیارتگاه امامزاده ها، کلیساها و بقاع متبرکه هم از جمله این جاذبه ها هستند.
براساس آخرین آمارها سالانه حدود پنج میلیون گردشگر به ایران می آیند که از این میان، حدود سه میلیون نفر گردشگر مذهبی هستند که از کشورهای عراق آذربایجان، ترکیه، افغانستان، هند، پاکستان، عراق، هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس مهمان ایران می شوند.
درحال حاضر شیعیان بیشترین سهم از میان گردشگران مذهبی را به خود اختصاص دادند. بازار هدف ما نباید تنها شیعیان باشند بلکه در کنار این افراد باید روی جذب دیگر مسلمانان، پیروان مذاهب دیگر و سایر مردم جهان هم تمرکز کنیم. ممکن است خیلی از گردشگران مسلمان نباشند اما دیدن بناهای اسلامی، از معماری و ساختار آنها گرفته تا دیدن مراسم های مذهبی حتی نظیر نقاره زنی، برایشان جذاب باشد.
بنابراین حتی تبلیغ و معرفی مراسم و مناسک مذهبی نظیر آنچه در تاسوعا و عاشورا یا تغییر سبک زندگی که در جریان ماه مبارک رمضان ایجاد می شود، برای گردشگرانی که مسلمان هم نیستند می تواند جذاب باشد. همچنین بناهای مربوط به اقلیت های قومی و مذهبی در ایران از دیگر امکانات و ظرفیت های ما برای توسعه گردشگری مذهبی است.
** در شهرهایی که جاذبه های مذهبی بیشتر و متمرکزتر دارند، زیربناهای لازم برای ارائه خدمات به گردشگران فراهم است؟
هنوز کامل نیست و برای مثال احداث فرودگاهی در قم می تواند به توسعه گردشگری کمک کند.
** از ظرفیت اماکن مقدس اقلیت های مذهبی، چقدر به قصد جذب توریست استفاده می شود؟
اگر چه تلاش هایی که برای جذب این بخش از گردشگران صورت می گیرد کمتر از دیگر بخش هاست و تورهای خاص و ویژه گردشگری مذهبی که مثلا برای زرتشتیان یا ارامنه تعریف شود، نداریم مگر اینکه افراد در قالب تورهای عمومی که برای دیدن شهر می روند از اماکن مذهبی هم بازدید کنند. با این حال همچنان مسافران و گردشگرانی برای بازدید از کلیسای وانک در اصفهان به ایران می آیند.
برای مثال شهر نیشابور برای گروه علویان ترکیه که جمعیتشان حدود 25 تا 30 میلیون نفر است می تواند جاذبه های زیادی داشته باشد، چرا که این شهر محل تولد "حاج بکتاش ولی" است که این گروه علاقه خاصی به او دارند و می توانند درکنار زیارت حرم امام رضا (ع) به این شهر هم بروند و از محل تولد آن شخص دیدن کرده و با فرهنگ مردم این منطقه آشنا شوند.
آرامگاه مختوم قلی فراغی - شاعر ترکمن در استان گلستان نیز مورد توجه برخی از علاقه مندان ترکمن است و می تواند به عنوان یک جاذبه افراد زیادی را به این استان و دیگر شهرهای ایران جذب کند.
** تورگردانان چطور می توانند گردشگران را برای بازدید از اماکن مذهبی علاقه مند کنند؟
تورگردانان باید تورهای متنوعی برنامه ریزی کنند تا افرادی که حتی مذهبی نیستند از مکان های مذهبی درکنار دیگر مکان های تفریحی بازدید کنند و در کنارشان افرادی که برای بازدید از اماکن مذهبی و انجام مناسک مذهبی آمده اند، به دیگر بخش ها نظیر گردشگری سلامت هم جذب شوند.
خدمات سلامت در سطحی که در ایران ارائه می شود مثلا برای مردم کشور عراق بسیار جذاب است. تورگردانان می توانند با تعریف بسته های ویژه برای این افراد، آنها را به این بخش جذب کنند. ما در مجموع باید سبک جذب گردشگر را تا حدودی تغییر دهیم.
توریست ها بسته به اینکه سفرشان زمینی یا هوایی باشد از مسیرهای متفاوتی برای به اماکن مذهبی می آیند. در طول این مسیر جاذبه های زیادی وجود دارد که می توان از آن هم استفاده کرد. بنابراین اگر آژانس های مسافرتی تورهای متنوع تری را معرفی کنند می توانند گردشگران بیشتری جذب کرده و ماندگاری آنها را افزایش دهند.
** مهمترین چالش های پیش روی صنعت گردشگری در ایران به صورت کلی چیست؟
این یک واقعیت است که ناوگان حمل و نقل کشور در مجموع، دچار مشکلاتی است و بر تمام انواع گردشگری تاثیر می گذارد. استانداردسازی امکانات گردشگری از دیگر اقداماتی است که می تواند به پیشرفت امور کمک کند.
یکی از پیشنهادات این است که بتوانیم مسیرهای مشخص برای گردشگری مذهبی تعریف کنیم و بخش مهمی از گردشگرانی که برای امور مذهبی به صورت فردی به کشورمان می آیند را در قالب تور سازمان دهی کنیم.
همچنین باید تلاش کنیم روی بازارهای هدف، تمرکز ویژه داشته و کارگزاری هایی برای جذب گردشگر در این کشورها داشته باشیم. از آنجا که گردشگران مذهبی تمایل بیشتری برای تکرار سفرهای مذهبی و انجام مناسک مذهبی دارند، باید زمینه ای فراهم کنیم که گردشگران، سفر خود را تکرار کنند.
دیدگاه تان را بنویسید