واگذاری این تکلیف عظیم و سنگین در آن برهه حساس بر عهده آیت الله طالقانی که زبان گویایی برای بازگو کردن حقایق داشت، امری خطیر به حساب می آمد. انبوه جمعیتی که در آن روز تکبیر گویان به نماز جمعه هجوم آوردند، در واقع سنگ بنای یکی از مهمترین عوامل حفظ و تداوم انقلاب بود و از آن پس نماز جمعه در کوران حوادث و بویژه در رابطه با پشتیبانی همه جانبه جنگ تحمیلی، نقشی بسیار ارزنده و انسانی ایفا کرد.
به گزارش خبرنگار جامعه جی پلاس، پیشنهاد برگزاری نمازجمعه به وسیله مرحوم آیت‌الله طالقانی ارائه شد و حضرت امام خمینی(س)، این مهم را به خود ایشان سپردند و بدین ترتیب در پنجم مرداد 1358 برابر با سوم رمضان سال 1399 اولین نماز جمعه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به امامت مرحوم آیت‌الله طالقانی در دانشگاه تهران برگزار شد.
واگذاری این تکلیف عظیم و سنگین در آن برهه حساس بر عهده آیت‌الله طالقانی که زبان گویایی برای بازگو کردن حقایق داشت، امری خطیر به حساب می آمد. انبوه جمعیتی که در آن روز تکبیرگویان به نماز جمعه هجوم آوردند، در واقع سنگ بنای یکی از مهم ترین عوامل حفظ و تداوم انقلاب بود و از آن پس نماز جمعه در کوران حوادث و بویژه در رابطه با پشتیبانی همه جانبه جنگ تحمیلی، نقشی بسیار ارزنده و انسانی ایفا کرد. (روزنگار زندگی و تاریخ سیاسی اجتماعی امام خمینی، ص 173)
به همین مناسبت گزیده ای از رهنمودها و سخنان حضرت امام خمینی(س) در خصوص نماز جمعه، اهمیت آن و وظایف ائمه جمعه را گردآوری کرده ایم، که در ادامه مطلب می خوانید:
نماز جمعه موجب مى شود تا مسائل فراموش شده در اسلام به بهترین وجه براى مردم گفته شود. در قدیم اگر یک روحانى راجع به امور سیاسى مردم صحبت مى کرد مى گفتند رهایش کنید او سیاسى است، که این نوع فکر بلااشکال از شیاطین داخل و خارج بوده است. آنها به ما باورانده بودند که روحانى باید عبایش را سر بکشد و فقط برود مسجد نماز معمولى اش را بخواند. روحانى حق دخالت در هیچ امرى را نداشت. ولى واقعیت این است که ما تابع حضرت رسول و ائمه- علیهم السلام- هستیم که همه امور دست آنها بود، حکومت تشکیل دادند و مردم را هدایت نمودند.
بحمد اللَّه امروز وارد مسائل سیاسى شدن دیگر عیبى ندارد، ولى باید توجه کنید که همه متوجه شما هستند، لذا زىّ اهل علم خودتان را حفظ کنید. درست مانند علماى گذشته ساده زندگى کنید. در گذشته چه طلبه و چه عالم بزرگ شهر زندگیشان از سطح معمولى مردم پایینتر بود و یا مثل آنها بود. امروز سعى کنید زندگیتان از زى آخوندى تغییر نکند. اگر روزى از نظر زندگى از مردم عادى بالاتر رفتید بدانید که دیر یا زود مطرود مى شوید؛ براى اینکه مردم مى گویند ببینید آن وقت نداشتند که مثل مردم زندگى مى کردند، امروز که دارند و دستشان مى رسد از مردم فاصله گرفتند. باید وضع مثل سابق باشد، باید طورى زندگى کنیم که نگویند طاغوتى هستیم.
مسأله دیگر خطبه هاى نماز جمعه است؛ باید مردم را امر به تقوا کنید، امر به تقوا در خطبه اول واجب است و در خطبه دوم بنا بر احتیاط واجب است. مسائل اخلاقى را به مردم بگویید و آنها را به داشتن اخلاق اسلامى ترغیب کنید. مطالب روز را براى مردم بگویید، آنچه در طول یک هفته در کشور اتفاق مى افتد، آنها را براى مردم بگویید.
مردم را در صحنه حاضر نگه دارید که آنچه انقلاب و ایران را حفظ کرده حضور مردم در صحنه است. در تمام دنیا مردمى به خوبى مردم ایران پیدا نمى شود. امروز مردم پشتیبان انقلاب اسلامى و دولت هستند. پشتیبانى مردم از دولت به خاطر این است که دولت را اسلامى مى دانند و مى دانند که طرفدارى از دولت، طرفدارى از اسلام است؛ تنها به این خاطر است که از دولت پشتیبانى مى کنند، این پشتیبانى را باید حفظ کنید. ائمه جمعه در سراسر ایران بالاترین اجتماع را دارند؛ از این اجتماعات استفاده کنید و جهات شرعى و سیاسى را به مردم تذکّر دهید، آنان را در مقابل شیاطین مجهز کنید.
(صحیفه امام؛ ج 17، ص 452 ـ453)
نماز جماعت هم اجتماع مردم در یک محلى، این براى این است که اینها مطلع بشوند از حال مملکت خودشان؛ مطلع بشوند از حال برادرهاى خودشان؛ گرفتاریهاشان را اطلاع پیدا کنند، و رفع بکنند. (صحیفه امام؛ ج 10، ص 16)
نماز بالاترین ذکر خداست. اگر در نماز کوتاهى بشود؛ هر کس بگوید خوب من خودم تنهایى مى روم توى خانه ام مى خوانم، خیر نماز را در جماعت بخوانید. اجتماع باید باشد. مساجد را پر کنید. اینها از مساجد مى ترسند. اینها بیخ گوش شما مى گویند که این آخوند، که از او کارى نمى آید، مسجد مى روید چه کنید؟ خودمان مى رویم فلان جا نماز مى خوانیم. نماز نمى خواهند بخوانند، مى خواهند نماز را بشکنند. نماز مى خوانند؛ با این نمازهایى که در مسجدها مى روند و نمى گذارند که مسلمانها نماز درست خودشان را بخوانند؟ با این نمازها مى خواهند نماز را بشکنند. (صحیفه امام؛ ج 12، ص 393)
در روز جمعه که اجتماعات مى شود، دو سوره انتخاب شده است و امام را دعوت کرده اند که آن دو سوره را بخوانند. در رکعت اول سوره «جمعه» و در رکعت دوم سوره «منافقین». در سوره «جمعه» راجع به بعثت رسول اکرم و سر بعثت رسول اکرم ذکر می فرماید، که پیغمبر اکرم مبعوث شده اند از براى اینکه: یُزَکّیهِم و یُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ و الحِکمَةَ بعثت براى این است که مردم را تزکیه کند. مقدم بر تعلیم حکمت و تعلیم کتاب. تزکیه را ذکر فرموده است که آیات را بر آنها بخواند تا اینکه آنها تزکیه بشوند. و تعلیم بکند آنها را، کتاب را بر آنها و حکمت را بر آنها عرضه بدارد و تعلیم کند آنها را. در سوره «جمعه» سر بعثت رسول اکرم را ذکر مى فرماید، که سر بعثت رسول اکرم تزکیه امت است و تعلیم و تربیت امت. آن هم تعلیم تمام قشرهاى تعلیم که کتاب و حکمت تمام قشرهاى تعلیمات را واجد است.
(صحیفه امام؛ ج 9، ص 334ـ 335)
در هر هفته یک اجتماع بزرگ از همه، در یک محل. و نماز جمعه؛ که مشتمل [بر] دو خطبه است، که در آن خطبتین باید مسائل روز، احتیاجات کشور، احتیاجات منطقه و جهات سیاسى، جهات اجتماعى، جهات اقتصادى طرح بشود، و مردم مطلع بشوند بر این مسائل.
(صحیفه امام؛ ج 9، ص 333)
وقتى که آقایان خودشان را تهذیب کردند، خصوصاً، ائمه جمعه که سر و کارشان با توده هاى عظیم مردم است، ائمه جماعت هم هست، اما ائمه جمعه بیشتر الآن مورد توجه هستند، آنها باید ان شاء اللَّه به مقام عالى تهذیب برسند و مردم را هم دعوت به این مطلب بکنند. تمام آن مسائلى که در اسلام [است] حتى مسائل سیاسى اش، مسائل تهذیبى است، براى درست کردن آدم است. ما نباید همه مسائل را حالا دنبال مسائل سیاسى قرار بدهیم. باید همه مسائل را دنبال مسائل اسلامى و خصوصاً، این وجهه تهذیب مردم [قرار دهیم].
(صحیفه امام؛ ج 15، ص 505)
علماى اعلام و ائمه جماعت و خطباى محترم بر حجم ارشاد و رهنمودهاى خود بیافزایند و قشرهاى میلیونى مردم را متوجه طرق نگهبانى از اسلام و احکام مقدسه و حراست از جمهورى اسلامى نمایند، و به توده هاى متعهد میلیونى اسلامى لزوم تشریک مساعى در تمام امور کشورى و لشکرى و اقتصادى و اجتماعى و فرهنگى را گوشزد نمایند. (صحیفه امام؛ ج 15، ص 388)
ائمه جمعه، ائمه جماعت، روحانیون محترم، اینها باید توجه به این معنا داشته باشند که اینها پدر هستند از براى ملت. اینها با مردم باید سمت پدرى داشته باشند، اینها با مردم باید رفتارشان رفتار پدرانه باشد. بین خودشان برادر باشند، رفتار، رفتار برادرى باشد.
اجتماع داشته باشند، در هر شهرى با هم در هر هفته یک روز، دو روز با هم مجتمع باشند، مسائل خودشان را بگویند.
(صحیفه امام؛ ج 19، ص 250)
ائمه جمعه و جماعات- ایّدهم اللَّه تعالى- در خطبه ها و منابر و سایر گویندگان کوشش فرمایند که آرامش در کشور برقرار باشد و از هر سخنى که موجب نگرانى مردم و تفرقه شود خوددارى نمایند و مردم را در پشتیبانى از ملت و تمام ارگانهاى جمهورى اسلامى و نهادهاى انقلابى و قواى مسلح و مردمى تشویق فرمایند. (صحیفه امام؛ ج 14، ص 202)
از عموم علماى عظیم الشأن و ائمه جمعه و جماعات تقاضا دارم که با دیده رحمت و عطوفت به جمهورى اسلامى و متصدیان امور نظاره کنند و با ارشاد و موعظه حسنه، خطاکاران را تربیت کنند و کجیها را راست فرمایند. (صحیفه امام؛ ج 14، ص 217)
