علی نصیریان: شهاب حسینی ثمره نسل امثال من است

آلبوم دوران کودکی و جوانی و بزرگسالی زنده یاد علی معلم با جمع هنرمندان و دوستداران او در شب نکوداشتش ورق خورد. اجرای این مراسم را امید معلم، فرزند علی معلم برعهده داشت. در ابتدای این مراسم نیز صابر خراسانی قطعاتی را برای حاضران اجرا کرد. همچنین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی نصیریان،‌ داریوش ارجمند،  حسینی،‌ منوچهر شهسواری وحسین انتظامی و علی اوتی،‌ علی رییسیان و برخی از دوستداران مرحوم علی معلم از مجاهدت‌های وی گفتند و همچنین سالار عقیلی و رضا یزدانی با حضور در این مراسم قطعاتی را زنده برای علی معلم و به یاد او اجرا کردند.

در ابتدای این مراسم سیدرضا صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: قصد نداشتم در این مراسم سخنرانی کنم چرا که فکر می‌کنم سکوت از هر سخنی باارزشتر است و مفاهیم بیشتر و عمیق‌تری دارد.

او ادامه داد: سرنوشت محکوم همه ما این است که روزی به دیار باقی می‌رویم زیرا که وعده الهی حق است. اهل هنر صاحب دل هستند و اگر کسی هنرمند نیست صاحب دل هم نیست. امروز جامعه بزرگ سینما ایران عزادار است و من هم خودم را در غم شما شریک می‌دانم.

 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین در سخنرانی کوتاهش اظهار کرد: علی معلم در مسیر حافظ گام برداشت و از خدا می‌خواهیم او را با حافظ محشور بدارد. علی معلم با اندیشه پاک در جامعه امروز پیام آور فضیلت و اخلاق و معرفت بود. ما اینجاییم نه تنها از علی معلم تجلیل کنیم بلکه آمده‌ایم از انسانیت تجلیل کنیم.

* * *

علی نصیریان که از او به عنوان بزرگ آقا سینمای ایران یاد می‌شود در سخنرانی در مراسم نکوداشت علی معلم اظهار کرد: متاسفانه دستاوردهای سینمای ایران آن گونه که باید مورد حمایت قرار نمی‌گیرد. در زمانه‌ای که حضور آدم‌های مستقل در عرصه هنر بسیار کم است در گذشت علی معلم یک ضایعه بزرگ است.

نصیریان سپس اظهار کرد: برای فرهنگ و هنر این کشور همیشه حامیانی بوده است اما بیشترین سهم را مردم داشته‌اند. علی معلم هم از مردم بود و با کلامش،‌ نشریه‌اش و جشن بزرگی که برگزار می‌کرد خدمات شایسته‌ای انجام داد.

این هنرمند سپس گفت: فرهنگ و هنر کشور ما در حال حاضر نیاز به حمایت معنوی جدی دارد اما متاسفانه نه تنها این حمایت به صورت کامل وجود ندارد بلکه در برخی موارد اهانت هم می‌شود. سینمای ایران قبل از انقلاب توسط افرادی همچون کیمیایی،‌ مهرجویی، گلستان و با حضور مردم ساخته شد و پس از انقلاب هم رشد کرد و مردم از آن حمایت کردند. اما پس از انقلاب دستاوردهای سینما انقلاب آن گونه که باید مورد توجه قرار نگرفتند، در حالی که این دستاوردها بسیار مهم بودند. از جمله دستاوردهای سینمای ایران اسکار اصغر فرهادی است و من به شهاب حسینی افتخار می‌کنم چرا که شهاب حسینی ثمره نسل من و امثال من است که بیش از هفت دهه در سینما و تئاتر فعالیت کردم. شهاب حسینی ثمره نسلی است که قبل از انقلاب در خرابه‌ها و با امکانات بسیار کم تئاتر تمرین می‌کردند و او جایگاه ایران را بالا برده است.

نصیریان همچنین اظهار کرد: کمک‌هایی که باید به فرهنگ و هنر کشورمان شود صرفاً کمک مادی نیست. فرهنگ و هنر ما نیاز به حمایت معنوی و پشتیبانی جدی دارد. البته برخی نیات خوب است ولی حمایت از فرهنگ و هنر نیاز به نگاه جدی کلانی دارد و علی معلم یکی از کسانی بود که در این راه گام برداشت و تلاش کرد. برگزاری جشنواره آبرومندانه و بدون غرض و راه اندازی نشریه‌ای با احاطه کامل و استفاده از افراد متخصص از جمله فعالیت‌های او بود.  

این هنرمند پیشکسوت در پایان اظهار کرد: تعظیم می‌کنم به خلاقان و آفرینندگان هنر ایرانیان و همچنین حمایت کنندگان و پشتیبانان فرهنگ و هنر ایران. سینمای ایران را خود مردم ساختند و خود مردم هم حمایت می‌کنند.

منصوریان سپس گفت: معلم مردی بود که با اهتمام و موجدانه برای کمک به سینمای ایران کوشید و این افتخار بزرگی برای سینمای ایران است. روحش شاد باشد.

* * *

داریوش ارجمند از دیگر سخنرانانی بود که در نکوداشت علی معلم از او به عنوان مجاهد سینمای ایران یاد کرد و گفت: علی معلم در راه عقیده‌اش مجاهدت کرد و جانش را بر سر همین راه گذاشت و فشارهایی که به او وارد شد نابه‌هنگام بود و او را از دست دادیم اما قطعا اندیشه و آروزهای او بر سر پسر و دل همسرش جای خواهد گرفت و دوستداران علی معلم راه او را ادامه خواهند داد.

این هنرمند در ادامه با بیان اینکه علی معلم یک انسان فرهیخته،‌ استثنا و معتقد با شرف سینما بود، اظهار کرد: علی معلم شعار سیاسی نمی‌داد. او در میان فعالیت‌هایی که در ایران می‌شد مثل برگزاری جشنواره با صداقت‌ترین،‌ پاکیزه‌ترین و با وجدانترین بود. در حالی که جشنواره‌های دیگر اینگونه نیستند. از زبان خیلی‌ها  شنیدم که جشنواره‌ای که او برگزار می‌کرد را میکوبیدند و من شاهد بودم علی معلم و همسرش چقدر در این راه تلاش کردند.

ارجمند در بخش دیگری از سخنان خود درباره ویژگی‌های علی معلم گفت: علی معلم بدون حاشیه بود و در طول این سال‌ها یک شایعه و کج اخلاقی در او ندیده‌ایم. وقتی لباس سفید می‌پوشید همیشه او را به شیر پاستوریزه تشبیه می‌کردند به همین پاکی.

این هنرمند در ادامه اظهار کرد: هرگز فکر نمی‌کردم روزی در مراسم مرگ علی معلم در مسجدی باشم یا در چهلمین روز درگذشتش در تالار وحدت سخن بگویم به همین دلیل همه چیز از ذهنم پریده است. گرچه علی معلم با رفتارش خودش را معرفی کرده است و نیاز نیست که بگویم که بود و چه بود اما او یک مجاهد سینما بود. در این جامعه ما برای همه چیز  مجاهد داریم علی معلم هم مجاهد بود، در روزگاری که هنر آنچنان که باید جایگاه خودش را ندارد.

وی ادامه داد:‌ هیچگاه ندیدیم علی معلم در طول فعالیت حرفه‌ای خود به لحاظ مادی کوششی برای خود انجام دهد، او بسیار بزرگتر از این حرفها بود که بخواهد به دنبال این مادیات باشد چیزی که در حال حاضر در جامعه ما مد است.

* * *

بخش دیگری از این مراسم به اجرای قطعاتی از رسول نجفیان اختصاص داشت.

* * *

دکتر حسین انتظامی،‌ معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم حضور داشت و در سخنانی گفت: با وجود اینکه چهل روز از درگذشت علی معلم گذشته است هنوز داغمان تازه است. آدم‌های محبوب زمانی که از میان ما می‌روند به دلیل اینکه در قلب‌ها  حکومت کرده اند داغ‌ها  را تازه می‌کنند.

انتظامی در ادامه سخنانش به وجه نهادسازی فعالیت علی معلم اشاره کرد و گفت: مرحوم علی معلم هم با تاسیس مجله‌اش و هم با فعالیت سینمایی‌اش مجموعه را فراهم آورد که هم افزایی داشتند.

او ادامه داد: علی معلم یک تنه نهادسازی کرد. جشن حافظ برای مجله‌ای که گذاشت در غیاب دولت توانست جریان سازی کند و ماندگار شود. همیشه منتظریم دولتی بیاید و نقش سوپرمن را ایفا کند اما علی معلم به تنهایی نهادی را بنا گذاشت که دوام خواهد داشت و نقش همسر او که در همه فعالیت‌ها  در کنار علی معلم بوده است بسیار موثر بود. پایمردی علی معلم بود که این نهاد را نگه داشته است. دو بار مجله ایشان توقیف شد که اگر هر کسی بود عطای کار را به لقای آن می‌بخشید اما علی معلم پایمردی کرد و از این نهال حفاظت کرد تا تبدیل به نهاد شود.

* * *

امید معلم فرزند علی معلم نیز اظهار کرد: هر چه زمان می‌گذرد جای خالی علی معلم پررنگ‌تر می‌شود. علی معلم همیشه به گردهمایی سینماگران و در کنار هم بودن آن‌ها  اهمیت می‌داد. امروز  ما به یاد او گرد هم آمده‌ایم تا یکی از رسوم اخلاقی علی معلم را پاس بداریم. هرچند نمی‌توانیم مانند او اجرا کنیم و حافظ بخوانیم.

* * *

شهاب حسینی نیز در سخنانی در مراسم نکوداشت علیم معلم بر روی صحنه حاضر شد و گفت: دنیای غریبی است. یار این بار علی معلم را خواست.

او در ادامه در واکنش به حمایت‌های علی نصیریان و داریوش ارجمند به موفقیت‌هایش در عرصه هنر و عرصه جهادی اظهار کرد: هر آنچه بوده است چیزی جز وظیفه نبوده است چه تشویق و چه تخریب. خوشحالم برای سرزمینی که در آن رشد کرده‌ام، بالیده‌ام و نقشی ایفا کرده‌ام.

شهاب حسینی همچنین اظهار کرد: خیلی سخت است در چنین روزی صدای دلنشین علی معلم نباشد. البته چندان افتخار نصیبم نشد که همکاری با او داشته‌ باشم و یادگاری من از او به دو تندیس جشنواره حافظ برمی‌گردد که با افتخار از او گرفتم و در کتابخانه‌ام گذاشتم. همچنین افتخار این را داشتم در جلسه شورای صنفی تهیه کنندگان از نزدیک شاهد دلسوزی و دغدغه‌هایی که در عرصه سینما داشت، باشم. علی معلم بسیار مهربان و دلسوز و خوشتیپ بود. او یکی از جذابترین مردانی بود که می‌شناختم.

این بازیگر سپس اظهار کرد: علی معلم برای تمام نسل بعد از خود معلم بود و دغدغه آگاهی بخشی داشت، مجله دنیای تصویر راهگشای زیادی برای ما و نسل‌های ما بود و این مجله در ایجاد آگاهی سینمای روز دنیا و مقایسه آن با فضای سینمای خودمان بسیار موثر بود. علی معلم قطعا برای نسل بعد خود یک الگوی مناسب است. به روح بزرگ او درود می‌فرستم و از صمیم قلب وصالش را به معشوق تبریک می‌گویم.

* * *
منوچهر شاهسواری،‌ مدیر عامل خانه سینما نیز در این مراسم حضور داشت و در سخنانی گفت: سخن گفتن از علی معلم در این مراسم برای من که جز دوستان و دوستدارانش بودم بسیار سخت است. برای من این لحظه لحظه ویژه‌ای است. به نظر می‌آید که بزرگترین توانی که علی معلم داشت توان جان دادن بود. او تا هر اندازه که زندگی کرد با لذت زندگی کرد و کسی به یاد نمی‌آورد که علی معلم را خسته دیده باشد. علی معلم گاهی اوقات دلگیری‌هایی داشت اما همیشه پرهیجان و پرانرژی بود،. او از زیستن لذت برد،‌ لذت رساند و در این شب هم دوباره به ما لذت داد. روحش شاد.

علیرضا رئیسیان، کارگردان سینما نیز در این مراسم سخنرانی کرد. او گفت: متاسفانه شرایط امروز جهان خیلی خوشایند طبع ما نیست. جهانی که اخلاق ماکیاولیستی تمام رهبران و سردمداران جهان را دربرگرفته است منتها نقطه امید احساسی است که از هنرمندان اصیل دیده می‌شود و علی معلم یک هنرمند با اصالت بود و این اصالت داشتن کاملاً‌ در او دیده می‌شد.

وی ادامه داد:‌ ما می‌توانیم اختلاف سلیقه،‌ اختلاف نظر و اختلاف عقیده داشته باشیم ولی نباید عین آنهایی که می‌خواهند جهان را به بیراهه بکشند باشیم. علی معلم خیلی در چشم بود و همین حسادت بر انگیز بود. هر جا که احساس می‌‌کرد می‌تواند در زمینه پیوند هنر به سینما حرفی برای گفتن داشته باشد برای ارتقای فرهنگ سینما دریغ نمی‌کرد. علی معلم حرفهای زیادی برای گفتن داشت.

علی اوجی،‌کارگردان جشنواره حافظ و دوست و همراه علی معلم در این مراسم سخنرانی کرد و گفت: خیلی نوجوان بودم که به واسطه تشویق علی معلم با ایشان آشنا شدم. علی معلم خبر فیلم کوتاه من را در مجله دنیای تصویر منتشر کرد و بعدها به واسطه این‌ آشنایی فکر نمی‌کردم آرزوی من تبدیل به این شود که کارگردان جشن حافظ شوم.

 او ادامه داد: اولین جشنواره جهانی که علی معلم رفت سوئد بود و آخرین جشنواره که او را همراهی کردم جشنواره برلین بود. او همان قدر سرحال و با اشتیاق بود که در اولین جشنواره به همان میزان اشتیاق داشت و این اشتیاق تا به امروز کم نشده است.

او سپس گفت: علی معلم عاشق آذر معماریان بود،‌ آذر معماریان بهترین رفیق،‌ بهترین همکار و بهترین همسر برای او بود.

 آذر معماریان در بخش پایانی این مراسم بر روی صحنه حاضر شد و با تشویق زیاد حضار روبه رو شد. او در سخنانی گفت: من آمده‌ام که به تک تک شما تسلیت بگویم چرا که تک تک شما شاهد این عزا هستید. آمدم بگویم که این ۴۳ روز برایم روزهای سختی بود. یک روزی با علی معلم می‌آمدیم به اینجا که شرایط را برای جشن فراهم کنیم اما امروز آمدم که شرایط را برای بزرگداشت او و بدون او فراهم کنم.

همسر علی معلم گفت: علی معلم هرگز نمی‌میرد. او زنده بوده، هست و خواهد بود. از اینکه در این روزها کنار من بودید از تک تک شما سپاسگزارم. علی  معلم می‌گفت هنرمندان کسانی هستند که آینده دنیا را می‌سازند و ترسیم می‌کنند. برای همین همیشه اعتقاد داشت که هنر از سیاست بزرگتر است.

* * *

سالار عقیلی که در این مراسم حضور داشت به اجرای قطعاتی زنده پرداخت و پس از اجرای این قطعات اظهار کرد: متاسفانه بار دیگر دست روزگار یکی دیگر از چهره‌های ماندگار هنر مملکتمان را از ما گرفت و ما را در سوگ قرار داد. امشب همه ما جمع شدیم بخاطر استاد علی معلم که بگوییم چقدر دوستش داریم‌.

او گفت: آخرین جایزه موسیقی خوانندگی را چند ماه گذشته بخاطر یکی از کارهایم گرفتم و استاد علی معلم من را برگزیده اعلام کردند. امشب آمدم که قطعه ایران را که همیشه دوست داشت را به روح پرفتوح او تقدیم کنم.