چرا امام موسی بن جعفر علیهما السلام را کاظم لقب دادند؟

جی پلاس ـ منصوره جاسبی: امام موسی کاظم علیه السلام در هفتم ماه صفر سال 128 هجری قمری در منطقه ای میان مکه و مکه به نام ابوا دیده به جهان گشود.

پدر ایشان امام جعفر صادق علیه السلام و مادر بزرگوارش حمیده خاتون است که از بانوان به نام دوره خویش بود تا جایی که امام صادق (ع) بانوان را برای یادگیری مسائل دینی به نزد او می فرستاد.

آن حضرت دارای کنیه های متفاوت است و در میان آنها ابوالحسن و عبد صالح معروف ترین است و در میان اهل حدیث به ابوالحسن اول شهرت دارند چرا که امامان دیگری نیز به این کنیه معروف هستند و لقب آن حضرت نیز کاظم است. کظم در لغت به معنای بیرون آمدن نَفَس است و کظوم به کسی می گویند که نفس خود را حبس کند که خود کنایه از سکوت است و به این علت به امام موسی (ع) کاظم خطاب می شد که آن حضرت خشم و غضب خود را فرو می خوردند و کاظم به معنای فرو برنده خشم است. لقب های دیگری نیز برای ایشان نقل شده که می توان به عالم، صابر، صالح، امین و زین المجتهدین اشاره کرد.

همچنین امام هفتم شیعیان در میان مردم عراق به باب قضای حوائج نزد خداوند معروف بود چرا که افرادی که آن حضرت را واسطه میان خود و خدا  قرار می دادند به خواسته خود می رسیدند. از ایشان کرامت هایی نقل شده که عقل ها را حیران می کند.

تعداد فرزندان این امام بزرگوار را 37 تن که 19 پسر و 18 دختر بودند، عنوان کرده اند و امام رضا (ع) بزرگترین آنهاست که بعد از ایشان به امامت و جانشینی پدر رسیدند. از دیگر فرزندان معروف ایشان حضرت معصومه (س) در قم مدفون و حضرت شاه چراغ (احمد بن موسی) در شیراز، امامزاده صالح در تهران و امامزاده حمزه نیز در شهر ری مدفون هستند و دیگر فرزندان آن بزرگوار نیز در گوشه و کنار این سرزمین مدفون هستند.

35 سال امامت آن حضرت با مشکلات بسیاری مواجه بود که از آن جمله، اوج قدرت حکومت عباسی ها و همزمانی ایشان با چهار خلیفه آنها همچون منصور دوانیقی، مهدی عباسی، هادی عباسی و هارون الرشید بود که حضرت نیز به فراخور شرایط حساس هر کدام، وظیفه سنگین هدایت امت را به بهترین شکل به انجام رساندند. از دیگر حوادث عصر آن حضرت واقعه فخ و شهادت گروهی از آل علی علیه السلام بود. همچنین هنوز روزهایی از امامت آن حضرت نگذشته بود که با ادعای دروغین امامت از طرف برادر خود، عبدالله افطح رو به رو شد که جمعی را در اطراف خود گرد آورد و فرقه فطحیه را شکل داد که با برخوردهای به موقع امام، عبدالله با شکست مواجه شد.

امام علیه السلام به جرم برتری از هارون الرشید در همه ویژگی ها به زندان عباسیان افتادند. شیخ مفید درباره ایشان آورده است: ایشان عابدترین، فقیه ‌ترین، بخشنده ‌ترین و بزرگ منش‌ ترین مردم زمان خود بود، زیاد تضرع و ابتهال به درگاه خداوند متعال داشت. این جمله را زیاد تکرار می ‌کرد: «اللهم انی أسألک الراحة عند الموت و العفو عند الحساب»؛ خداوندا در آن زمان که مرگ به سراغم آید راحت و در آن هنگام که در برابر حساب اعمال حاضرم کنی عفو را به من ارزانی دار.

مردم مدینه به حضرت لقب زین المجتهدین داده بودند و آن هنگام که ایشان را به عراق بردند ولوله ای در میان آنها در گرفت و تازه دانستند آنکه شب ها برایشان غذا می آورد چه کسی بوده است. اهالی مدینه به صوت زیبای حضرت انس داشتند و سرور بر جانشان می نشست و حالا با زندانی شدن امام از فیض وجود حضرت بی بهره شده بودند.

14 سال از مدت زندانی حضرت گذشت که دیگر هارون طاقتش طاق شد و تصمیم به کشتن امام گرفت و در بیست و پنجم رجب سال 183 هجری قمری در حالی که 55 سال داشتند به وسیله زهری که در زندان به حضرت خوراندند به شهادت رسیدند و در محلی به نام مقابر قریش در بغداد به خاک سپرده شدند که بعدها به کاظمین معروف شد.

با اینکه همه ایام امامت آن بزرگوار با سختی ها و مشقت های بسیاری همراه بود اما هرگز دست از اهداف الهی خود بر نداشتند و به ساماندهی فعالیت های شیعیان پرداختند اهم این فعالیت ها را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:

 ـ تبلیغ دین و گسترش فرهنگ اسلامی، تبیین و تشریح معارف و احکام الهی در قالب احادیث بلند و کوتاه و پاسخ به سوالات شفاهی و کتبی و.

ـ پرورش و تربیت شاگردان والامقام و برجسته در میدان علم و عمل و حفظ و حراست از آنان.

ـ مبارزه خستگی ناپذیر با حاکمانی که ظلم و قساوتشان زبانزد شده بود و شکست وجه پادشاهی آنها.

ـ تربیت یارانی با ویژگی های مدیریتی و نفوذ آنها در مراکز حساس حکومتی به منظور خنثی کردن نقشه های دشمنان و دفاع از شیعیان.