هنوز ۱۰ سال نشده که «سوباتان» مقصد گردشگران شده، اما سرعت تخریب آن به حدی بالا رفته که داشتن چشم‌اندازی برای ماندگاریِ آن، حتی تا یک دهه دیگر را سخت کرده است.
به گزارش جی پلاس، «سوباتان» ییلاقی که گیلانی‌ها به آن "بهشت" می‌گویند، روستایی با طبیعت بکر در ارتفاع ۱۹۰۰ متری از سطح دریای آزاد است که ۳۶ کیلومتر با تالش و ۱۷ کیلومتر از دریاچه نئور اردبیل فاصله دارد و این فصل که می‌شود، گردشگران زیادی از سمت دریاچه و یا هشتپر پیاده یا سواره به آن روی می‌آورند که البته اهالی روستای فصلی سوباتان از آن بیشتر با عنوان «هجوم» یاد می‌کنند که با وجود اثرات مثبتی چون افزایش قیمت زمین‌های منطقه، تخریب‌های جبران‌ناپذیری در پی داشته است.
بهمن جلیلی - مدیر موزه مردم‌شناسی عشایری سوباتان و یکی از فعالان گردشگری این منطقه می‌گوید: سوباتان درحال نابودی است، آن هم توسط افرادی بومی با آن ساخت و سازهای غیراصولی و غیرمجاز، با تصرف زمین‌های منابع طبیعی که هر سال روبه گسترش است و یا در پی هجوم بی‌رویه و بدون برنامه گردشگران. سوباتان مثل آهوی زخمیِ گرفتار در چنگال شکارچیان است که همچنان حمله به آن از هر طرف ادامه دارد.
وی با اشاره به ساخت‌وسازهای غیراصولی و نامتناسبی که در این منطقه شده اظهار می‌کند: معمولا برای ساخت و ساز، کسی دنبال مجوز قانونی نمی‌رود و کسی هم نیست که بازخواست کند. وقتی ساخت و ساز به مرحله پایانی می‌رسد و گاهی چندین سال هم که از روی آن می‌گذرد، اداره‌ای پیدا می‌شود که شکایت کند و حکم تخریب بگیرد. برای همین تا الان از میان صدها مورد غیرمجاز، فقط دو واحد تخریب شده‌اند و جالب آن است که بعد از مدتی، دوباره آن خرابی‌ها را درست می‌کنند و ساختمان را بار دیگر با همان شیوه غیراصولی می‌سازند.
جلیلی می‌گوید: وقتی طرح هادی برای این روستا تعریف نشده، افتادن چنین اتفاق‌هایی هم دور از انتظار نیست.
او ادامه می‌دهد: سوباتان سالانه بین ۵ تا ۷ هزار گردشگر دارد که نصف این جمعیت در تعطیلات نیمه خردادماه به منطقه وارد می‌شوند، مگر یک روستا چقدر ظرفیت دارد که جمعیتی عظیم یک‌باره و طی ۴۸ ساعت به آن هجوم آورند؟ آن هم دقیقا زمان رویش گل‌های شقایق.
این فعال گردشگری در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود سفر این حجم از گردشگران به سوباتان هنوز طرح و یا برنامه‌ای برای این روستای هدف گردشگری تبیین نشده است، اظهار می‌کند: همه‌ی مسؤولان ادوار گذشته می‌دانند سوباتان روستای هدف گردشگری است، همه می‌دانند در یک دوره‌ی زمانی کوتاه، حجم زیادی از گردشگران به این منطقه وارد می‌شوند و همه از میزان تخریب‌های آن مطلعند، اما تا کنون هیچ برنامه‌ای برای آن نیاندیشیده‌اند.
او با بیان این‌که تا کنون هیچ ظرفیت‌سنجی از طرق دهیاری، بخشداری، فرمانداری و یا حتی اداره میراث فرهنگی و گردشگری برای این روستای هدف گردشگری صورت نگرفته اضافه می‌کند: یک‌سری از شرکت‌های بزرگ در تهران و سایر شهرها هستند که بدون رعایت استاندارد، گروه‌هایی تا ۱۰۰ نفر را به این منطقه سرازیر می‌کنند که از کنار هجوم همزمان این حجم مسافر، آفت خطرناک دیگری به منطقه اضافه شده که ورود گروه‌های آفرود است. سال پیش ناگهان با ۱۰ تا ۲۰ ماشین شاسی‌بلند با چرخ‌هایی که آدمیزاد از دیدن‌شان وحشت می‌کند مواجه شدیم، با عده‌ای که تنها به قصد لذت‌جویی خودشان به جان طبیعت افتادند.
جلیلی سپس می‌گوید: جمع‌آوری زباله‌های این منطقه‌ی گردشگری هنوز بدون متولی و اعتبار است. در نیمه خردادماه هر سال دو تا سه هزار نفر همزمان به سوباتان سفر می‌کنند، درحالیکه کسی نیست حتی یک زباله از روی زمین بردارد. سال پیش قرار بود برای جمع‌آوری زباله‌های گردشگران، طرحی با مشارکت شهرداری و و شورای شهر لیسار اجرا شود، اما بین مسؤولان منطقه اختلاف پیش آمد و طرح تعطیل شد. تعدادی از ادارات، مدعیِ متولی‌گردی در سوباتان شدند که در نهایت هم حق به آن‌ها داده شد، اما هیچ قدمی برنداشتند و زباله‌های انباشته شده همینطور روی زمین ماند.
او اظهار می‌کند: سوباتان درحالی روستای هدف گردشگری نامیده می‌شود که هیچ اقدام اصولی و با برنامه‌ای برای آن انجام نمی‌شود. این روستا ساکن دائمی ندارد، برای همین هم دهیار فصلی برای آن تعیین کرده‌اند که البته هیچ امکان و اعتباری در اختیار ندارد، باید مسؤولانی بالاتر از دهیاری برای این منطقه فکری کنند، لازم است مسؤولان استان چاره‌ای بیاندیشند.
وی ادامه می‌دهد: در هر سفر رییس جمهور پیشین به استان گیلان، سوباتان با عنوان روستای هدف گردشگری صورت جلسه شد و قرار بود دولت زیرساخت‌های آن را فراهم کند که البته در این مدت هیچ قدمی برداشته نشد. تنها کاری که از دو سال پیش شروع شده ساخت جاده‌ی دسترسی تالش به سوباتان به فاصله ۳۶ کلیومتر بوده. قرار است این جاده را تعریض و آسفالت کنند که اگر این اتفاق رخ دهد تازه بدبختی ما شروع می‌شود.
جلیلی اضافه می‌گوید: درحال حاضر فقط ماشین‌های شاسی بلند و موتورسیکلت‌ها امکان گذر از این جاده و دسترسی به سوباتان را دارند، درحالیکه اگر آن جاده ساخته شود، هر شخصی از هر نقطه‌ی ایران و با هر وسیله‌ای حتی ضعیف می‌تواند خود را به این ییلاق بکر برساند و چون هنوز برای روستا طرح هادی و برنامه‌ی توسعه پایدار درنظر گرفته نشده، یقینا تخریب‌های بیشتری اتفاق خواهد افتاد. برای همین ما به معاون گردشگری استان گفته‌ایم اگر تا زمان تکمیل شدن آن جاده، فکری به حال منطقه نشود، کفن‌پوشان مانع ورود خودروهای گردشگران به روستا خواهیم شد.
