نیتی پلید در پشت نقابی زیبا؛ آیا گوشی‌های هوشمند تمامی مکالمات ما را شنود می‌کنند؟

Michelle De Mooy، مدیر مرکز دموکراسی و حریم خصوصی دیتا و تکنولوژی، می‌گوید:

گوشی‌های هوشمند، دستگاه‌های ردیاب کوچک هستند؛ اما به علت اینکه این دستگاه‌ها بسیار شخصی‌اند، ممکن است از این زوایه به آنها نگاه نکنیم. گوشی‌های هوشمند با ما به مسافرت می‌آیند و حتی با ما می‌خوابند. اما در واقع این دستگاه‌ها جمع‌کننده حجم زیادی از اطلاعات از جمله اطلاعات صوتی هستند.

اگر هنوز هم در نسبت به این موضوع شک دارید، و در عین حال یکی از کاربران گوگل نیز هستید، نگاهی به این لینک بیاندازید. اگر به اکانت خود وارد شده باشید، می‌توانید در اینجا تمامی فعالیت‌های خود در تمام سرویس‌های گوگل از جمله کوکی‌های گوگل کروم و حتی جستجوهای اندروید و یوتیوب را نیز مشاهده کنید. به تب Filter by date & product بروید و Voice & Audio را انتخاب کنید. در اینجا می‌توانید به تمامی جستجوهای صوتی که انجام داده‌اید دسترسی داشته باشید و حتی آنها را بازپخش کنید. 

تعداد کمی از افراد از این موارد آگاهی دارند. کمپانی گوگل نسبت به اکثر کمپانی‌های تکنولوژی با شفافیت بیشتری عمل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد دیتاهایی از این قبیل را مشاهده کنید. اما  بسیاری از کمپانی‌ها حتی به شما اجازه نمی‌دهند که به اطلاعاتی که از شما جمع‌ آوری می‌کنند دسترسی داشته باشید. 

شنود مکالمات صوتی احتمالا از طریق اشخاص حقیقی صورت نمی‌گیرد و کمپانی‌هایی مانند گوگل یا هر کمپانی دیگری از یک الگوریتم برای مشخص کردن الگو‌های رفتاری و علایق کاربران خود استفاده می‌کنند. دیتاهای صوتی می‌توانند تقریبا هر اطلاعاتی را افشا کنند. برای مثال، سر و صدای محیط اطراف می‌تواند مشخص کند که شما مثلا در اتاق نشمین هستید یا در حمام. صداهای پس زمینه نیز می‌توانند افشا کنند که در حال گذراندن وقت با چه کسی هستید. حتی استفاده از میکروفون برای تعیین سطح صداهای محیط می‌تواند بگوید که در خواب هستید یا نه. 

دکتر De Mooy می‌گوید که: "حتی وقتی که به نظر خودتان چیز با ارزش و یا جالبی نمی‌گویید، این دیتاهای شما با انواع مختلف دیتاهای دیگر ترکیب شده و یک تصویر مشخص و با جزئیات کامل از شما را بدست می‌دهند.". 

یکی از مشتریان پروپاقرص چنین تکنولوژی‌هایی، شرکت‌های تبلیغاتی هستند. زیرا هرچه که آنها اطلاعات بیشتری در مورد شما داشته باشند، بهتر می‌توانند تبلیغاتشان را به شما ارائه دهند. اما این تکنولوژی‌ها مشتریان دیگری نیز دارند. بله! دولت‌ها. 

اگر نگران این هستید که گوشی هوشمندتان تمامی مکالمات‌تان را شنود می‌کند، باید بگویم شما تنها نیستید. با گشت و گذاری ساده در اینترنت، به داستان‌های زیادی در باره استراق سمع دیجیتالی بر خواهید خورد. بسیاری از افراد، این احساس را دارند که اطلاعاتی که آنها در طول مکالمات‌شان رد و بدل می‌کنند، به دست شرکت‌های تبلیغاتی می‌رسد. 

بعد از اینکه فیس‌بوک در تابستان سال گذشته با چنین اتهامی روبرو شد، این کمپانی در بیانه‌ای اعلام کرد که از میکروفون گوشی برای تغییر نمایش تبلیغات یا اخبار فید استفاده نمی‌کند و اپلیکیشن آنها فقط برای اجرای فرامین صوتی کاربر به دسترسی به میکروفون نیاز دارد. اما اگر صحبت‌های فیس‌بوک صحت دارد، پس چرا بسیاری از افراد به این نتیجه رسیدند که این کمپانی تبلیغاتش را با توجه به گفته‌های آنها نمایش می‌دهد؟

در بیانیه فیس‌بوک دقیقا گفته نشد که این کمپانی از داده‌های صوتی کاربران به چه منظوری استفاده می‌کند اما نکته واضح در این ماجرا این است که کسب و کار فیس‌بوک بر پایه جمع‌آوری داده و تمرکز روی کاربران برای مصارف تبلیغاتی، استوار است. 

وقتی در حال استفاده از یک سرویس رایگان هستید، در واقع بهای آن را با اطلاعات‌تان می‌پردازید. اما این معامله هنوز برای بسیاری از افراد ناشناخته است. 

اگر در مورد شنود مکالمات‌مان نگران هستیم باید چکار کنیم؟

اگر تجربه استفاده از اپلیکیشن‌‌هایی مانند دستیار Google Assistant یا سیری را داشته باشید، می‌دانید که این دستیارهای صوتی با گفتن جملاتی مانند "Ok Google" یا "Hey Siri" شروع به کار می‌کنند. با گفتن این جملات، ضبط یا آپلود فایل صوتی آغاز می‌شود. اما این ویژگی را به راحتی می‌توان غیرفعال کرد. برای این منظور در سیستم عامل اندروید به Settings > Google > Search & Now > Voice and turn Ok Google بروید و آن را غیرفعال کنید. 

شرکت‌هایی که مکالمات کاربران‌شان را ثبت و ضبط می‌کنند، بعید است که بدون دعوت و ناخوانده اقدام به این کار کنند؛ اما هنوز هم مشخص نیست که برای این دیتاهای جمع‌آوری شده چه اتفاقاقی رخ‌ می‌دهد. اما آیا تا به حال در موقع نصب یک اپلیکیشن موبایل یا نرم‌افزار کامپیوتر، به دسترسی‌هایی که این نرم‌افزار از شما می‌خواهد دقت کرده‌اید و یا حتی نگاهی به سیاست‌های حریم خصوصی این نرم‌افزار انداخته‌اید؟ به نظر شما چه تعداد از افراد در موقع نصب یک نرم‌افزار به این موارد دقت می‌کنند؟ در واقع هیچ‌کسی مطالب نوشته شده در بخش سیاست‌های حریم خصوصی یک نرم‌افزار را نمی‌خواند و اگر افراد بدانند این نرم‌افزار با اجازه خود آنها، چه اطلاعاتی را از آنها جمع‌آوری می‌کند، قطعا شگفت‌زده خواهند شد. اما خطر جدی را باید در نرم‌افزارهای ناشناخته‌ای جستجو کرد که به میکروفون گوشی نیز دسترسی دارند. 

در موقع استفاده از GPS، آیکون آن فعال می‌شود و لااقل شما می‌دانید که اپلیکیشنی در حال استفاده از آن است. آما آیا همین داستان در مورد میکروفون یا سایر سنسورهای موجود در تلفن‌‌های هوشمند نیز صدق می‌کند؟ قطعا خیر. 

یکی از کارهایی که می‌توانید انجام دهید این است که از اپلیکیشن‌های پرطرفدار و شناخته شده استفاده کنید و همچنین دسترسی به میکرفون را نیز قطع کنید. یک ضرب المثل انگلیسی می‌گوید: "اولین پنگوئنی نباشید که به درون آب می‌پرد." پس لازم نیست که شما اولین کسی باشید که از یک اپلیکیشن استفاده و آن را دانلود می‌کنید. هر دو کمپانی اپل و گوگل، روش‌هایی برای پیدا کردن بد افزارها و حذف آنها از اپ‌استورهای خود دارند. 

دومین کاری که باید انجام دهید این است که دسترسی‌های داده شده به اپلیکیشن‌های مختلف را بازبینی کنید. برای اینکار در سیستم‌عامل اندروید به Settings > Privacy and safety > App permissions بروید و در سیستم‌عامل iOS نیز دستور Settings > Privacy را دنبال کنید. در هر دوی سیستم‌عامل‌ها می‌توانید ببینید که چه اپلیکیشن‌هایی به میکرفون گوشی دسترسی دارند. در صورت مشاهده هرگونه اپ ناشناخته که از میکرفون دستگاه استفاده می‌کند، سریعا آن را حذف کنید. 

آیا باید نگران باشیم؟

 در مقایسه با روش‌ها و تکنیک‌هایی که کمپانی‌‌های مختلف برای رهگیری کردن کاربران استفاده می‌کنند، دیتاهای صوتی هنوز به بلوغ نرسیده‌اند؛ اما اگر دستگاهی که در حال استفاده از آن هستید به تمامی مکالمات شما گوش می‌دهد، آن وقت است که باید بسیار نگران باشید. هرچه که تکنولوژی پیشرفت می‌کند، دستگاه‌های بیشتری نیز به جمع شنود کنندگان ما افزوده می‌شوند.

بسیاری از خوره‌های فناوری باور دارند که تکنولوژی زندگی را آسان‌تر کرده است اما ممکن است نیت پلیدی نیز در پشت این چهره‌ زیبا و مهربان جاخوش کرده باشد. اگر می‌خواهید از دستیارهای صوتی استفاده کنید باید قید حریم خصوصی را بزنید. زیرا این سرویس‌ها یک دستیار یا یک دوست نیستند، آنها ردیاب هستند.