اشک های ارسلان کامکار در چهارمین روز جشنواره موسیقی فجر

جی پلاس، جشنواره موسیقی فجر در چهارمین روز برگزاری خود، شاهد اشک های ارسلان کامکار در تالار رودکی و پاهای برهنه گروه موسیقی سنتی آن در فرهنگسرای نیاوران بود.

در روز دوشنبه 27 دی تالار وحدت شاهد اجرای ارکستر ملی، خنیاگران مهر و ارکستر نیلپر بود و میزبانی از سه اجرا در یک روز منجر به تاخیرها و بی‌نظمی‌هایی عجیب شد. از سوی دیگر شوسان تریو از فرانسه به ایران نیامد و گروه آزار از ارمنستان تنها کنسرتی بود که ساعت 18:30 در سالن رودکی برگزار شد.

گروه بعدی ارکستر فیلارمونیک کردستان بود که ساعت 21:30 در رودکی روی صحنه رفت. اجرایی که در آن قول کمک 100 میلیون تومانی استاندار و قول مساعدت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اشک های ارسلان کامکار را جاری کرد.

برج آزادی در این روز میزبان گروه داماهی و کماکان بود و گروه موسیقی سنتی آن و لوتوس در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه رفتند و در این میان پاهای برهنه اعضای گروه آن به نشانه احترام به فضای موسیقی سنتی توجه ها را جلب کرد.

سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران نیز روز چهارم خود را با دو خواننده جشنواره اولی سر کرد و میزبان میثم ابراهیمی و اشوان شد. در این روز محمد علیزاده هم در برج میلاد روی صحنه رفت تا رکورد تعداد اجراهای پاپ در این روز از جشنواره شکسته شود و به عدد سه برسد.

آن چه در ادامه می خوانید نگاهی است به بخشی از اتفاقاتی که در برخی از این کنسرت ها روی داد.   

تاخیر و بی نظمی در تالار وحدت

شامگاه دوشنبه 27 دی تالار وحدت با میزبانی از سه اجرای ارکستر ملی، خنیاگران مهر و ارکستر نیلپر دچار مشکلاتی اعم از تاخیر و بی نظمی در برگزاری برنامه هایش شد.

کنسرت ارکستر نیلپر به رهبری نوید گوهری که بعد از اجرای ارکستر ملی به رهبری فریدون شهبازیان و خوانندگی علیرضا افتخاری روی صحنه تالار وحدت رفت، با مشکلات مختلفی در طول اجرا مواجه شد.

احسان تارخ، مدیر اجرایی فستیوال موسیقی معاصر تهران با اشاره به این که گروه نیلپر به نمایندگی از این فستیوال برای نخستین‌بار در جشنواره موسیقی فجر شرکت کرده است، گفت: «امیدواریم این اجرا قدمی برای اجرای گروه در فستیوال دوم در اردیبهشت سال آینده باشد.»

ارکستر نیلپر که شامگاه دوشنبه 27 دی روی صحنه رفت و آنسامبل پرکاشن تهران که سه شنبه 28 دی در سالن رودکی برنامه خواهد داشت نمایندگان فستیوال بین‌المللی موسیقی معاصر تهران هستند که به سی‌و‌دومین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر دعوت شده‌اند.

نخستین دوره از فستیوال بین‌المللی موسیقی معاصر تهران با حضور نوید گوهری (مدیر هنری) و احسان تارخ (مدیر اجرایی) از سوم تا دهم اردیبهشت سال جاری برگزار شد و 32 گروه از ایران و شش کشور خارجی (لهستان، بلژیک، رومانی، سوئیس، اتریش و گرجستان) در آن به اجرای برنامه پرداختند.

تارخ همچنین با اشاره به این که امروز تنها روزی است که سه اجرا در تالار وحدت روی صحنه می‌رود، به خاطر تاخیر در آغاز اجرا و ناهماهنگی‌ها عذرخواهی کرد.

کنسرت ارکستر نیلپر با هنرنمایی مارتینا کوسسکا پیانیست لهستانی همراه بود و قطعاتی آرام نواخته شد.

خریداران بلیت اجرای نوبت بعد؛ خنیاگران مهر با صدای وحید تاج، از ساعت 21:30 به تالار وحدت آمده بودند اما اجازه ورود به سالن را نداشتند. آن ها پس از گذشت 45 دقیقه و در اواسط اجرای ارکستر نیلپر داخل شدند و درهای تالار برای ورودشان بارها و بارها باز و بسته شد.

در ادامه تعدادی از کسانی که بلیت کنسرت خنیاگران مهر را خریده و به علت تاخیر در شروع آن از میانه اجرای قبل یعنی ارکستر نیلپر به سالن آمده بودند از ورودشان پشیمان شدند و بیرون رفتند.

یک ساعت بعد از آغاز کنسرت ارکستر نیلپر، وحید تاج خواننده گروه خنیاگران مهر  توسط نوید گوهری رهبر و سرپرست ارکستر نیلپر  به مخاطبانش پیام داد و از آن ها عذرخواهی کرد.

گوهری نیز با اشاره به برخی ناهماهنگی‌های ایجاد شده در گروه ارکستر به علت شرایط نامناسب، از مخاطبان عذرخواهی کرد.

با به پایان رسیدن اجرای ارکستر نیلپر، گروه خنیاگران مهر به سرعت کارهای مربوط به تنظیم صدا را انجام داد و سرانجام در ساعت 22:45 دقیقه روی صحنه رفت.

این گروه که شامل 12 نوازنده زن است، امسال تشکیل شده و بهزاد عبدی آهنگساز و نیوشا بریمانی سرپرست نوازندگان آن است.

نیوشا بریمانی در ابتدا گفت: «یاد می‌کنم از عزیزی که در جمع ما نیست و به دلیل ضبط موسیقی در خارج از کشور است؛  بهزاد عبدی کار تنظیم و آهنگسازی قطعات این کنسرت را انجام داده است.»

کنسرت خنیاگران مهر شامل پنج قطعه موسیقی بدون کلام و 9 قطعه موسیقی با همراهی وحید تاج به عنوان خواننده بود. این کنسرت در نهایت در ساعت یک بامداد به پایان رسید.

هنرنمایی ارمنی ها در غیاب فرانسوی ها

کنسرت شوسان تریو از فرانسه و گروه آزار از ارمنستان دو برنامه ای بودند که طبق جدول، نوبت اجرا در ساعت 18:30 در سالن رودکی بین شان تقسیم می شد اما در غیاب گروه فرانسوی، رودکی تنها میزبان موسیقی فولکلور ارمنی شد.  

روز یکشنبه 26 دی بود که خبر آمد شوسان تریو فرانسوی که براساس جدول سی و دومین جشنواره بین المللی موسیقی فجر قرار بود دوشنبه 27 دی ساعت 18:30 در سالن رودکی روی صحنه برود به علت کافی نبودن تاریخ اعتبار گذرنامه یکی از اعضای گروهش، از حضور در جشنواره باز ماند.

نوبت اجرا در ساعت 18:30 در سالن رودکی بین این گروه فرانسوی و گروه آزار تقسیم شده بود و این گونه شد که کنسرت گروه آزار از ارمنستان تنها برنامه ای بود که در این نوبت اجرا در سالن رودکی روی صحنه رفت.

گروه هفت نفره آزار توسط امانوئل هونیسیان و آرتم خاجاتور تاسیس شده است. این گروه شامگاه گذشته با سازهایی همچون تار، قانون، عود، دهل، دودوک و کمانچه قطعاتی از موسیقی فولکلور ارمنی را در سالن رودکی اجرا کردند.

گروه آزار در ابتدا قطعه ای از سایات نووا موسیقی دان ارمنی تبار سده هیجدهم میلادی اجرا کرد و سپس به سراغ آثاری از شاهن، هاواسین، شرام و جیوانی رفت.

این گروه همچنین قطعاتی از کومیتاس روحانی، نظریه پرداز موسیقی و آهنگساز ارمنی اجرا کرد و قطعه آخری که نواخته شد «درنا» نام داشت که از معروفترین سروده های کومیتاس است.

قول کمک 100 میلیونی به ارکستر فیلارمونیک کردستان

ارکستر فیلارمونیک کردستان در حالی روی صحنه رفت که نماینده مردم کردستان از قول مساعدت وزیر ارشاد جهت حمایت و استاندار کردستان نیز از کمک 100 میلیون تومانی به این گروه خبر داد.

اجرای ارکستر فیلارمونیک با هم صدایی ویلن و پیانو شروع و سپس قطعات «والتس جز» و «کاناریز» را اجرا شد.

سپس مهدی احمدی رهبر ارکستر فیلارمونیک کردستان از هوشنگ کامکار، نادر مشایخی، محمدرضا درویشی، پشنگ کامکار، مظهر خالقی، حمیدرضا اردلان و عبدالمحمد زاهدی استاندار کردستان به دلیل حمایت از این گروه تشکر کرد.

مهدی احمدی گفت: «این ارکستر خودش را مدیون عبدالمحمد زاهدی، استاندار کردستان می‌داند. من تعارف سیاسی نمی‌کنم و این موضوع یک حقیقت است. او فرد نایابی است و ما قدر او را می‌دانیم.»

در ادامه داریوش گودرزی خواننده گروه با لباس محلی کردی به صحنه آمد و قطعات «مه لی ئه وین- پرنده عشق»، «لانک- گهواره»، «سکالای دل- شکایت دل»، «نازت بی- کرشمه» و «بوی دینم- برایش می‌آورم هرچه یار بخواهد» از آهنگ‌های فلکلور کُردی را اجرا کرد.

پس از آن حمیدرضا اردلان موزیسین کُرد به درخواست رهبر ارکستر روی صحنه رفت و گفت: «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید برای این کنسرت هزینه کند. یک ارکستر سمفونیک حدود شش میلیارد هزینه دارد و این ارکستر با همت جوانان، استادان کُرد، استاندار و حوزه هنری کردستان به این جا رسیده است.»

او ادامه داد: «من از علی مرادخانی، معاون هنری وزیر ارشاد می‌خواهم که این ارکستر را در بودجه امسال مورد توجه قرار دهد.»

اردلان همچنین با اشاره به ارسلان کامکار بیان کرد: «او روح بسیار بزرگی دارد که در کنار شاگرد خودش می‌نشیند و ساز می‌زند. کامکارها برای کردستان نعمتی هستند.»

سپس هانا کامکار همخوان گروه با لباس کُردی به رنگ قرمز روی صحنه آمد و گروه قطعات «زخم ایلام»، «په پوله ی ئازاد- پروانه رها»، «های بینن - بیاورید آنچه یار خواسته» را اجرا کردند.

در ادامه رهبر ارکستر با بیان این که خبر خوبی به دستش رسیده است، گفت: «مهدی فرشادان، نماینده مردم کردستان در مجلس با پیگیری‌هایی که انجام داد از وزیر ارشاد قول مساعدت جهت حمایت از ارکستر فیلارمونیک کردستان را گرفت. همچنین استاندار کردستان نیز قول کمک ۱۰۰ میلیون تومانی را به گروه داده است.»

احمدی با بیان این که امسال در دانشگاه کردستان رشته موسیقی را هم اضافه کرده‌اند، افزود: «به نظر می رسد ما دوران طلایی را در کردستان می‌گذرانیم. امیدوارم در همه ارکسترها خبرهای خوب این چنینی بشنویم.»

او سپس به ارسلان کامکار که اشک می‌ریخت اشاره کرد و گفت: «من اشک‌های استاد را ارج می‌نهم.»

به درخواست حاضران سالن، آخرین قطعه ارکستر فیلارمونیک کردستان به یاد یوسف زمانی نوازنده و رهبر ارکستر نواخته شد.

حالِ بندری و بلوچی ِ برج آزادی

اکثر قطعاتی که در کنسرت گروه داماهی اجرا شد، آثاری با گویش‌های بندرعباسی، مینابی و بلوچی بود. گویش‌هایی که رضا کولغانی خواننده گروه به واسطه رگه های بندری و بلوچی‌اش، کاملاً به آن‌ها مسلط است.

برج آزادی در چهارمین روز از جشنواره موسیقی فجر میزبان گروه داماهی بود که در دومین سال حضورش در این جشنواره، بار دیگر موسیقی جنوب کشور را با حال و هوایی متفاوت روی صحنه برد.

به جز رضا کولغانی به عنوان خواننده، دارا دارایی (گیتار باس)، حمزه یگانه (کیبورد و بنجو) و ابراهیم علوی (عود و گیتار) سه عضو ثابت گروه داماهی نیز در این کنسرت حضور داشتند. همچنین دو نوازنده مهمان، همایون نصیری (پرکاشن) و آرش پژندمقدم (درامز) جایگزین شایا فتحی (پرکاشن‌نواز و درامر ثابت گروه داماهی) شده بودند.

اکثر قطعاتی که در این کنسرت اجرا شد، آثاری با گویش‌های بندرعباسی، مینابی و بلوچی بود. گویش‌هایی که رضا کولغانی به خاطر رگه های بندری و بلوچی‌اش، کاملاً به آن‌ها مسلط است. این خواننده چند قطعه فارسی نیز اجرا کرد.

قطعاتی که داماهی به گویش بندرعباسی خواند، عموما از ترانه‌های ابراهیم منصفی بودند. در این کنسرت کولغانی برخی از اشعار این شاعر برجسته نظیر «سوگند»، «گل‌بوته»، «مردن مردانه» و «یار عزیز» را به علاقه‌مندان موسیقی منطقه حاشیه خلیج فارس تقدیم کرد.

در بخش دیگری از این کنسرت، یک اثر بلوچی ابتدا با تک‌نوازی ابراهیم علوی آغاز شد و سپس با نوازندگی سایر اعضای داماهی و خوانندگی کولغانی ادامه یافت. همچنین بِنجونوازی حمزه یگانه در اجرای این قطعه بر جذابیت آن افزود. آهنگ «ترنگ» دیگر قطعه‌ای بود که یگانه در آن بنجو نواخت و حال و هوای برج آزادی را تغییر داد.

به جز قطعات جنوبی، چند قطعه فارسی هم توسط گروه داماهی اجرا شد که مربوط به آلبوم جدید این گروه بود. آلبوم جدید گروه داماهی در حال حاضر مراحل آخر تولید را می‌گذراند و حدود 70 درصد قطعات آن فارسی و 30 درصدش با محوریت موسیقی بندری و بلوچی ساخته شده است.

گروه موسیقی داماهی در سال 93 شکل گرفت و در سال 94 برای اولین بار در بخش تلفیقی جشنواره موسیقی فجر روی صحنه رفت.

زنده شدن یاد محمدرضا لطفی در فرهنگسرای نیاوران

اعضای گروه موسیقی سنتیِ آن که در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه رفتند، نوازندگان گروه موسیقی شیدا طی سال های 86 تا 93 هستند که بعد از درگذشت محمدرضا لطفی گروهی جدید را بنا نهاده اند.

سالن خلیج فارس فرهنگسرای نیاوران در ساعت 18:30 شاهد روی صحنه رفتن گروه موسیقی سنتی آن بود.

گروه موسیقی سنتی آن نوازندگان گروه موسیقی شیدا طی سال های 86 تا 93 هستند که بعد از درگذشت محمدرضا لطفی گروهی جدید را بنا نهاده اند.

در این اجرا اعضای گروه بدون به پا داشتن کفش روی صحنه نشسته بودند که به نظر می رسید به دلیل تقدس صحنه در موسیقی سنتی ایرانی برای نوازنده ها و خواننده ها باشد.

گروه آن در بخش اول یک قطعه بی کلام، قطعه «نشان اهل عاشقی» با شعری از حافظ و «نسیم سحر بر چمن گذر کن» را اجرا کردند که هر سه قطعه در آواز ابوعطا بود‌.

در بخش دوم نیز نوازندگان دیگری به گروه اضافه شدند و مجتبی عسگری را طی یک ساعت بعدی در چهار قطعه همراهی کردند. همه قطعات این بخش در دستگاه چهارگاه ساخته شده و از آثار لطفی و با اشعاری از حافظ و هوشنگ ابتهاج بود.

میثم ابراهیمی و قطعاتی که خواند

میثم ابراهیمی در اولین تجربه حضور در جشنواره موسیقی فجر خطاب به حضار گفت: «خوشحالم قطعاتی که برای خدا خوانده‌ام مورد توجه شما قرار گرفته است.»

میثم ابراهیمی در اولین تجربه حضور خود در جشنواره موسیقی فجر، در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران روی صحنه رفت.

او این اجرا را با قطعه «منو نگاه نکن» آغاز کرد و در ادامه «یه جور خاص» و «حس تو» را خواند و پس از آن گفت: «خیلی خوشحالم که قطعاتی که برای خدا خوانده‌ام مورد توجه شما قرار گرفته است.»

 سپس قطعه «خسته‌م» با هم‌خوانی حضار اجرا شد و پس از آن ابراهیمی آخرین قطعه منتشرشده‌اش که «نفس عمیق» نام دارد را اجرا کرد و گفت: «این قطعه یکی از قطعات آلبوم جدیدم است. این آلبوم بهمن‌ماه امسال منتشر می‌شود و امیدوارم مورد توجهتان قرار بگیرد.»

میثم ابراهیمی در ادامه با گفتن این جمله که «امیدوارم در زندگی مجبور نشوید از کسی خواهش کنید»، قطعه «خواهش» و سپس قسمت‌هایی از قطعه «عشقم» را که یکی دیگر از قطعات آلبوم جدیدش است خواند.

«چشمامو بستم»، «ستاره بارون»، «خودتم می‌دونی»، «خاطره»، «شاید عاشقشم»، «جدایی»، «خواب»، «عشق» و «تکرار» دیگر قطعات کنسرت 27 دی‌ماه ایراهیمی بودند. این خواننده در پایان اجرا، به درخواست حضار قطعه «یه جور خاص» را یک بار دیگر اجرا کرد.

گروه میثم ابراهیمی را در این کنسرت عماد لاریجانی (رهبر ارکستر، نوازنده پیانو و کیبورد)، علی پناهیان (درامز)، امین قیاسی (پرکاشن)، حامد حمیدی (گیتار کلاسیک)، علی حقیقی (گیتار الکتریک)، پیمان محبت‌پور (کیبورد)، کیوان فرشیدنیا (گیتار باس) و احسان رنجور (ویولن) تشکیل می دادند.

ترغیب به هم خوانی با نمایش متن ترانه

اشوان در اولین کنسرت خود در جشنواره موسیقی فجر برای ترغیب حضار به هم خوانی از نشان متن ترانه‌ روی نمایشگرهای سالن استفاده کرد.

سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران پس از ابراهیمی میزبان اشوان شد تا این خواننده نیز اولین اجرایش در جشنواره موسیقی فجر را تجربه کند.

اشوان که با همراهی رسول ترابی تهیه‌کننده و مدیر برنامه‌هایش در محل برگزاری کنسرت حاضر شده بود، اجرایش را با قطعه «هنوزم می‌شه» شروع کرد.

 این خواننده پس از اجرای اولین قطعه و خوش‌وبش با حضار، گفت: «امشب باید خاطره‌ساز شود. ما حدودا تا دو ماه دیگر که آلبوم منتشر شود کنسرتی در تهران نخواهیم داشت و امشب باید انرژی لازم برای این مدت را ذخیره کنیم».

او سپس دو قطعه «حواست نیست» و «بعد من» را اجرا کرد. آهنگ بعدی «بگو دروغه» بود که جزو قطعات اولین آلبوم اشوان است. هم‌زمان با اجرای این قطعه، متن ترانه‌ روی نمایشگر سالن به نمایش درآمد تا مخاطبین به هم‌خوانی با اشوان بپردازند. او سپس «شمعا رو روشن کن» را اجرا کرد.

در بخشی از کنسرت اشوان به حضار گفت: «نور موبایل‌هایتان را لازم داریم تا یک آهنگ خوب بخوانیم» و منتظر ماند حاضرین با نورهای موبایل او را همراهی کنند تا قطعه «تنها شدم» را بخواند.

«چرا گریه کردم»، «چه خوبه حالم» و «برگرد» دیگر قطعات این کنسرت بودند. اشوان با گفتن جمله «به تک‌تک شما مریضم و از شما انرژی می‌گیرم» قطعه «بهت مریضم» را اجرا کرد. او در پایان قطعه «تنها شدم» را با همراهی پیانو خواند و به درخواست حضار «شمعا رو روشن کن» و «بهت مریضم» را نیز یک بار دیگر اجرا کرد.

 اشوان در این کنسرت با اشاره به برگزاری تور کنسرت‌هایش در شهرهای مختلف گفت: «ما در چند وقت اخیر در شهرهای مختلفی چون بندرعباس، رشت، گرگان، شیراز و... کنسرت داشتیم و لذت زیادی هم بردیم. اما هیچ‌کجا مثل زادگاه آدم نمی‌شود و اجرا در شهر خودم، تهران لذت دیگری دارد.»

نیما رمضان (رهبر ارکستر، نوازنده گیتار الکتریک)، آرش سعیدی (گیتار بیس)، سعید شمس (کیبورد)، برنا شفیع‌زاده (درامز)، کیان ایرجی (گیتار)، مصطفی شعبانی (ساکسفون) و ساسان هاشمی (کیبورد) و مهرداد (داربوکا) نوزاندگان ارکستر اشوان در این کنسرت بودند.