همراه با امام خمینی در روزهای منتهی به انقلاب اسلامی؛ امروز سوم بهمن

هنوز چند روزی تا بازگشت امام به کشور باقی مانده است و هر روز عده ای برای دیدار با ایشان در محل اقامتشان در نوفل لوشاتو حاضر شده و در مورد مسائل مختلف به گفت و گو با او می پردازند.

به گزارش خبرنگار تاریخ و اندیشه جی پلاس، امروز سوم بهمن 1396 است؛ 39 سال پیش در چنین روزی خبرنگاران روزنامه های اطلاعات و کیهان و نیز خبرنگار تلویزیون فرانسه با امام خمینی به گفت و گو پرداختند. متن این دو مصاحبه به شرح زیر است:

گفت و گو با خبرنگاران روزنامه های کیهان و اطلاعات

«سؤال: [نخستین اقدام شما در بازگشت به ایران که روز جمعه آینده پیش‏ بینى شده چه خواهد بود؟ و آیا اعضاى کمیته انقلابى حکومت اسلامى قبلًا اعلام خواهد شد یا نه؟]

جواب: اولین اقدام من نصیحت به ملت عزیز ایران است. و ان شاء اللَّه اگر امکان باشد در بهشت زهرا راه خودمان را اعلام مى ‏کنیم؛ و کارهایى را که مقدمتاً باید انجام داد اعلام خواهم کرد.

[شکل طبقاتى شورا آیا از طبقات کارگر، روشنفکر انقلابى- اسلامى خواهد بود و دهقانان در آن خواهند بود یا اکثر اعضاى این شورا روحانیون مى ‏باشند؟]

- خیر، اکثر از روحانیون نخواهند بود؛ بلکه روحانیون هم مثل سایر طبقات نماینده خواهند داشت.

[ممکن است خطوط اساسى حکومت اسلامى را در زمینه اقتصادى، اجتماعى، سیاسى و فرهنگى- به طور خلاصه- بفرمایید؟]

- اینها امورى نیست که بتوانم الآن براى شما تشریح کنم. اسلام، هم آزادى خواهد داد و هم توجه به اقتصاد خواهد کرد و هم توجه به سایر احتیاجات کشور که باید کارشناسان در این موارد به موقع اقدام کنند.

[منظور این است که در حکومت اسلامى، ملى شدن صنایع قطعى خواهد بود یا نه؟]

- این مسأله هم باید مورد مطالعه قرار گیرد.

[ممکن است بفرمایید اقلیتهایى که در ایران وجود دارند، در حکومت اسلامى چه وضعى خواهند داشت؟]

- اقلیتهاى مذهبى در اسلام احترام دارند، و آنها هم مثل سایر اقشار ملت با رفاه در آنجا زندگى خواهند کرد و هیچ گرفتارى براى آنها نخواهد بود.

[در مورد آزادى بیان و عقیده، شما چه حدودى را در نظر دارید؟ آیا فکر مى ‏کنید باید محدودیتهایى قائل شد یا نه؟]

- اگر مضر به حال ملت نباشد، بیان همه چیز آزاد است. چیزهایى آزاد نیست که مضر به حال ملت ما باشد.

[آیا فکر مى ‏کنید که گروههاى چپ و مارکسیست که در ایران هستند، آزادانه فعالیت خواهند داشت؟]

- اگر مضر به حال ملت باشد جلوگیرى مى ‏شود؛ اگر نباشد و فقط اظهار عقیده باشد مانعى ندارد.

[یعنى منظورتان این است که احزاب آزاد خواهند بود یا نه؟]

- همه مردم آزادند مگر حزبى که مخالف با مصلحت مملکت باشد.

[نقش زنان در حکومت اسلامى چگونه خواهد بود؟ آیا مثلًا در امور کشور هم شرکت خواهند داشت؟ براى مثال وکیل و وزیر خواهند شد

- البته اگر استعداد و لیاقتى نشان دهند؟]

 - در مورد این گونه مسائل، حکومت اسلامى تکالیف را معین مى ‏کند. و الآن وقت اظهار نظر در این زمینه ‏ها نیست. زنان همچون مردان در ساختن جامعه اسلامى فردا شرکت دارند. آنان از حق رأى دادن و رأى گرفتن برخوردارند. در مبارزات اخیر ایران، زنان ایران نیز سهمى چون مردان دارند. ما همه گونه آزادى را به زن خواهیم داد. البته جلوى فساد را مى‏ گیریم و در این مورد دیگر بین زن و مرد فرقى نیست. 

[یکى از خبرنگاران زن: چون مرا به عنوان یک زن پذیرفته ‏اید، این نشان دهنده این است که نهضت ما یک نهضت مترقى است؛ اگر چه دیگران سعى کردند نشان دهند که عقب مانده است. فکر مى ‏کنید به نظر شما آیا زنان ما باید حتماً حجاب داشته باشند؟ مثلًا چیزى روى سر داشته باشند یا نه؟]

- اینکه من شما را پذیرفته ‏ام، من شما را نپذیرفته ‏ام! شما آمده ‏اید اینجا و من نمى‏ دانستم که شما مى‏ خواهید بیایید اینجا! و این هم دلیل بر این نیست که اسلام مترقى است که به مجرد اینکه شما آمدید اینجا، اسلام مترقى است. مترقى هم به این معنى نیست که بعضى زنها یا مردهاى ما خیال کرده ‏اند. ترقى به کمالات انسانى و نفسانى است، و با اثر بودن افراد در ملت و مملکت است نه اینکه سینما بروند و دانس بروند. و اینها ترقیاتى است که براى شما درست کرده‏ اند و شما را به عقب رانده ‏اند؛ و باید بعداً جبران کنیم. شما آزادید در کارهاى صحیح. در دانشگاه بروید و هر کارى را که صحیح است بکنید؛ و همه ملت در این زمینه‏ ها آزادند. اما اگر بخواهند کارى خلاف عفت بکنند و یا مضر به حال ملت- خلاف ملیت- بکنند، جلوگیرى مى‏ شود؛ و این، دلیل بر مترقى بودن است.

[شکل مالکیت در حکومت اسلامى و بخصوص مالکیت اراضى چگونه خواهد بود؟]

- اینها بعداً روشن خواهد شد.

[به نظر شما وضع روزنامه ‏ها چگونه باید باشد؟]

- روزنامه ‏هایى که مضر به حال ملت نباشد و روزنامه ‏هایى که نوشته ‏شان گمراه ‏کننده نباشد، آزادند.

[دوَلى که در جریان انقلاب کنونى ایران آشکارا از شاه حمایت کردند، در صورتى که اظهار ندامت کنند، آیا مناسبات خود را با آنها ادامه مى‏ دهید؟]

- بلى؛ مگر اسرائیل. اسرائیل مستثناست؛ همچنین آفریقاى جنوبى و کشورهایى که از تبعیض نژادى پشتیبانى مى ‏کنند.

[شما در بیاناتتان فرمودید که اسرائیل دشمن اسلام است؛ آیا حکومت اسلامى ممکن است به این کشور اعلان جنگ بدهد؟]

- بسته به مقتضاى زمان است.

[آیا در جهان اسلام، کشورهایى که بخواهند به پیروى از ایران، جمهورى اسلامى تشکیل دهند، الزاماً باید مذهب شیعه را بپذیرند یا نه؟]

- خیر، الزام در مذهب نیست.

[بعضى از گروههاى کوچک طى نامه و تلفنى به ما مى‏ گویند که ما از زیر «چکمه استبداد» به زیر «نعلین استبداد» مى ‏رویم‏]

- آنها عمال شاه هستند. آنهایى که این حرفها را مى‏ زنند، سالهاست که مى ‏زنند. و اینها را هم شاه به آنها دیکته کرده است و آنها هم براى شما مى‏ گویند براى اینکه مى‏ خواهند شاه را برگردانند. به آنها بگویید شاه دیگر بر نمى‏ گردد. و شما اگر حکومت اسلامى را ببینید، خواهید دید که دیکتاتورى در اسلام اصلًا وجود ندارد.

[در بازگشت به ایران احیاناً اگر مواجه با یک کودتاى نظامى شدید چه خواهید کرد؟]

- هیچ، مبارزه خواهیم کرد.»

(صحیفه امام؛‌ ج ۵، ص ۵۱۹-۵۲۲)

گفت و گو با خبرنگار تلویزیون فرانسه

«سؤال: [منظورتان در یکى از سخنرانیها که قدرت را از راه قانون به دست مى‏ گیریم چیست؟]

جواب: براى تغییر رژیم، فشار افکار عمومى به معنى قانون است. ما به استناد همین قانون، قدرت را به دست مى ‏گیریم و حکومت را مستقر مى ‏کنیم.

[به نظر شما میزان وفادارى ارتش به ملت چقدر است؟]

- ما امیدواریم که ارتش با تمام افسران آن برگردد. البته در حال حاضر قشرهایى در ارتش رو به ملت هستند ولى من صلاح ارتش مى ‏دانم که همه برگردنند به طرف مردم و با شاهى که کنار رفت و دیگر برگشتى ندارد، تماس نداشته باشند و توهّم نکنند که باید تماس داشته باشند. ارتش باید ارتش ملت باشد. ما ارتش را از خودمان مى‏ دانیم. اگر چند نفرى جنایتکارند، حسابشان جداست. و امیدواریم همه افراد ارتش به آغوش ملت بازگردند و از آنها پذیرایى خواهیم کرد.

[براى تغییر رژیم و سپردن قدرت به دوستانتان، از طرق قانونى استفاده مى‏ کنید و یا با توسل به افکار عمومى؟]

- فشار افکار عمومى همان قانون است. در آن وقت که در ایران رژیم سلطنتى بود، به خیال آنها سلطنت با نظر مردم به وجود آمده بود، در حالى که از اول هم، چنین نبود. اکنون آراى عمومى، شاه را خلع کرده است. ما به استناد همان فشار افکار عمومى که قانون واقعاً همان است، باید قدرت را به دست بگیریم و حکومت را مستقر کنیم.

[پیرامون شایعه ثروتمند بودن روحانیت و همچنین گرفتن کمک از کشورهاى دیگر و احتمال بازگشت‏ به نظام قرون وسطى چه مى‏ گویید؟]

- قضیه ثروتمند بودن روحانیون در ایران مطلب کذبى است. کمک از جاهاى دیگر نیز تکذیب مى ‏شود. از هیچ مملکتى و از هیچ جایى، روحانیون ایران پشتیبانى و کمک مالى نمى ‏گیرند. مردم ایران علاقه اسلامى دارند به روحانیون و هر کمکى روحانیون بخواهند به آنها مى ‏دهند و احتیاجى به کمک خارجى ندارند. اینکه گفته ‏اند مى‏ خواهیم مملکت را به عقب برگردانیم، مطلبى است که شاه منتشر کرده، براى اینکه دست و پا بزند و خلاص شود از این گرفتاریهایى که دارد. ما با آثار تمدن موافقیم. مایلیم که مملکت ما مجهز شود به همه آثار تمدن، ولى نه آن طور که شاه عمل کرد. شاه تمام آثار تمدن را به صورت فاسدکننده درآورد. سینما به صورت ترویج فساد شد. اخلاق جوانها را فاسد کرد، مراکز فحشا را زیاد کرد، و وسایل اعتیاد جوانان را فراهم ساخت. جوانهاى ما را به هروئین مبتلا کرد. ما با اینها مخالفیم. با آثار تمدن و پیشرفت مخالف نیستیم. با پیشرویهاى شاه مخالفیم که ما را به عقب رانده. حالا ملت ایران سالها باید زحمت بکشد که ایران را ترمیم کند و خساراتى را که شاه در ایران ایجاد کرده و خرابیهایى را که به بار آورده جبران نماید.

(صحیفه امام؛ ج ۵، ص ۵۲۳- ۵۲۴)