معاون میراث فرهنگی: الواح هخامنشی را به ایران آوردیم اما جایی برای نمایش عمومی نداریم!

جی پلاس؛ «انجمن خیرین میراث فرهنگی» با اجتماعی از نیکوکاران، چهره‌های فرهنگی، هنری، ورزشی، سرمایه‌گذاران و اعضای اتاق بازرگانی آغاز به کار کرد؛ درحالی که قائم‌مقام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از عقب‌ماندگی‌های میراث فرهنگی به دلیل نبود بودجه و نیروی انسانی و ضرورت حمایت خیرین در این شرایط سخن گفت.

طبق گزارش ایسنا، علی دارابی، قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و معاون میراث فرهنگی در آیین آغاز به کار انجمن خیرین میراث فرهنگی، اظهار کرد: از آیت‌الله مکارم شیرازی که در پاسخ به نامه اینجانب بزرگواری فرمودند و «هرگونه کمک به مرمت و بازسازی بنا‌ها و آثار تاریخی به ویژه آثار مذهبی از محل تبرعات مردمی را کاری شایسته» دانستند سپاسگزاریم و این سرمایه بزرگ معنوی برای کار انجمن خیرین میراث فرهنگی است.

او در ادامه یادآور شد: ما وقتی از ایران و تمدن باشکوه آن سخن می‌گوییم از بیش از هفت‌هزار سال قدمت تاریخی و سابقه بیش از یک میلیون سال سکونت بشری در آن حرف می‌زنیم؛ کشوری که بیش از یک میلیون آثار تاریخی ارزشمند دارد که تا کنون فقط ۳۵ هزار اثر آن را توانسته‌ایم ثبت کنیم و ایران از نظر ثبت آثار در فهرست جهانی یونسکو جزء ۱۰ کشور نخست دنیاست.

معاون میراث فرهنگی با بیان اینکه رابطه معناداری میان ثبت سایت‌های جهانی و افزایش توریسم و گردشگری، توسعه کسب و کارها، ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی وجود دارد، گفت: حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی، توسعه گردشگری و حمایت از صنایع دستی از رویکرد‌های مهم دولت سیزدهم و مجلس شورای اسلامی است، اما با وجود همه تلاش‌ها و اقدامات صورت‌گرفته که ما کمال تشکر را داریم، اما بودجه و اعتبارات میراث فرهنگی بس محدود است که با آن اقدام قابل ملاحظه‌ای را نمی‌توان انجام داد و از این روست که می‌گوییم «حال بنا‌ها و آثار تاریخی ایران خوب نیست» و نیاز به یک نهضت مردمی دارد.

دارابی سپس با اشاره به غفلتی که نسبت به حفاظت از چهره‌های ایران شده است، اظهار کرد: ابوریحان بیرونی منجم، ستاره‌شناس، ریاضی‌دان و دانشمند بزرگ ایرانی که لقب «همه‌چیزدان» به او داده‌اند، ۶۰۰ سال قبل از گالیله گفت زمین گرد است. ۵۰۰ سال قبل از کوپرنیک می‌دانست که زمین به دور خورشید می‌گردد.

نخستین کسی بود که شعاع کره زمین را اندازه‌گیری کرد. اینشتین ۱۰۰۰ سال بعد از او فنون اجزاء را کشف کرد. آیا می‌دانیم آرامگاه او کجاست؟ نظامی گنجوی، مولوی، سهروردی، امیرکبیر، رودکی، فارابی، سیدجمال‌الدین اسدآبادی، رئیسعلی دلواری و ده‌ها تن دیگر از مفاخر این سرزمین هستند و چرا نباید یک موزه بزرگ از مشاهیر و مفاخر ایرانی داشته باشیم که نسل جوان ما با دیدن آن گنجینه‌های بزرگ بشری به هویت و تمدن خود افتخار کند؟

قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: حکیم ابوالقاسم فردوسی بزرگ، خالق شاهنامه است و کتاب احوال ایرانیان یا شناسنامه ملی ما را نگاشته است؛ اثری حماسی که تا ۶۰ هزار بیت گفته‌اند و ۲۰۰۰ بار از واژه ایران و ۸۰۰ بار از خرد و خردورزی سخن گفته است.

او امروز فخر جهان بشریت است، اما چرا نمی‌توانیم مجموعه بزرگ توس و آرامگاه او را ثبت جهانی کنیم؟ تخت جمشید، تخت سلیمان، آرامگاه حافظ، سعدی، خیام و ... این‌ها بنا‌ها و آثار تاریخی پرافتخار ما هستند.

میدان نقش جهان، عمارت عالی قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و بازار قیصریه که اگر هر کشوری فقط یکی از آن‌ها را داشت به خود می‌بالید، اما با کمال تأسف پدیده‌های طبیعی، چون سیل، زلزله و فرونشست تهدید بزرگی برای پایداری و برجای ماندن آن‌ها شده است و بند دل ما پاره می‌شود وقتی خبری از ترک برداشتن دیواری یا سقفی از بنا‌ها را می‌شنویم.

معاون میراث فرهنگی همچنین با یادآوری ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرای ایران، گفت: ۵۴ کاروانسرای تاریخی ایران را در چهل‌وپنجمین نشست عمومی کمیته میراث جهانی یونسکو در شهریورماه امسال در ریاض ثبت جهانی کردیم.

بیش از یک دقیقه صد‌ها نفر از حاضران در سالن به احترام ایران و ایرانی دست‌افشانی کردند و تشویق‌های مکرر که خیلی حالمان خوب شد و افتخار کردیم که نماینده ملت شایسته ایران بودیم برای ثبت این کاروانسرا‌ها که در ۲۴ استان کشور پراکنده‌اند. ما در ایران بیش از ۱۰۰۰ کاروانسرا از دوران باستان تا قاجاری داریم که ۷۰۰ مورد آن ثبت ملی شده است. خب حالا پس از ثبت جهانی که آغاز کار است هیچ چیز نداریم؛ نه نیروی انسانی، نه بودجه و نه اعتبار.

دارابی بیان کرد: من قصد سیاه‌نمایی یا خدای ناکرده نادیده انگاشتن خدمات انجام‌شده را ندارم. من در این اجتماع بزرگ که اعلام موجودیت انجمن خیرین میراث فرهنگی است باید صادقانه، اما صریح با شما سخن بگویم وگرنه به وظیفه و رسالت تاریخی خود عمل نکرده‌ام.

شهادت می‌دهم که دولت، قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی و نیز مجمع تشخیص مصلحت نظام که نهاد‌های اصلی هستند، بیشترین حمایت‌ها را در طول تاریخ در حال حاضر از میراث فرهنگی داشته و دارند، اما عظمت و گستردگی کار میراث فرهنگی به دست ایران بزرگ است و فراتر از هر دولتی است.

معاون میراث فرهنگی گفت: امروزه موزه‌داری نشانه رشد و توسعه‌یافتگی یک جامعه است. به هر میزان موزه داشته باشیم محلی برای رجوع به گذشته، تاریخ، یادآوری هویت و تمدن پرافتخار و کمک به صلح و نوع‌دوستی و بالابردن تاب‌آوری است. این‌ها همه تأثیرات موزه‌داری است.

با این همه پس چرا نباید در همه شهر‌های کشور موزه داشته باشیم؟ اگر همت عالی به خرج دهیم و با شعار «هر شهر یک موزه» در مدت زمان کوتاهی می‌توانیم در این حوزه از کشور‌های سرآمد جهان باشیم و این دست‌یافتنی است.

او افزود: موزه منطقه‌ای داریم، با اعتبارات قطره‌چکانی که داریم معلوم نیست برای تأمین ۱۰۰۰ میلیارد تومان به بودجه امروز، چند دهه دیگر باید منتظر باشیم که به پایان برسد؟ ایوان مدائن یا طاق کسری، برجسته‌ترین یادگار دوران ساسانی که معرف معماری باشکوه ایرانیان است در نزیکی ما در عراق مؤسسه الیف از کشور سوئیس برای مرمتش می‌آید، چرا؟ چون چند سال قبل میراث فرهنگی وقت پول بلیت هواپیما برای اعزام مرمت‌کاران را نداشت. این‌ها فرصت‌های طلایی است که دارد از دست ما می‌رود. امکانات ایمنی، حفاظتی، الکترونیکی و تجهیزات صوتی (راهنمای صوتی) در چنین کشوری با چنین عظمت فرهنگی نایاب است.

دارابی اضافه کرد: این‌ها نیاز‌های اولیه موزه‌هاست و من ایمان دارم نه چند نفر بلکه به تنهایی یکی از شما می‌تواند برای تأمین این نیاز‌ها به‌دور از تشریفات اداری خریداری کند و در اختیار قرار دهد.

یک میلیون اشیاء و کالای فرهنگی داریم، جا نداریم در معرض دید مردم قرار دهیم. همه در مخازن هستند. الواح هخامنشی را آوردیم، کجا هستند؟ در همین مخازن! چرا؟ جا نداریم. این در حالی است که به طور جدی‌تر استرداد اشیاء و اموال فرهنگی را در دستور کار داریم. موزه‌ها ویترین و آبروی هر کشوری هستند.

معاون میراث فرهنگی همچنین از استقبال بسیاری از سرمایه‌گذاران و خیرین برای مشارکت در حفاظت و مرمت و آموزش میراث فرهنگی به محض آن‌که راه‌اندازی این انجمن کلید زده شد، سخن گفت.

احد عظیم‌زاده، سرمایه‌گذار و رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانینیز به عنوان کارآفرین درباره ضرورت سرمایه‌گذاری در آثار تاریخی سخن گفت و درباره سرمایه‌گذاری در این حوزه به میزان ۵۰ میلیارد تومان اعلام آمادگی کرد.

سیروس مقدم، کارگردان تلویزیون و سینمای ایران هم گفت: ایران کشور وسیع و متنوعی است. می‌طلبد با این وسعت رسیدگی بیشتری شود.

چند سال پیش یک مستند چندقسمتی از هنر‌های دستی درحال انقراض را کار کردم و به چشم دیدم بسیاری از هنر‌های سنتی آخرین روز‌های خود را می‌گذرانند و هیچ تلاشی برای انتقال این هنر‌ها به نسل بعدی صورت نمی‌گیرد.

خواهش می‌کنم خیرین به هنر‌های سنتی و صنایع ظریف و زیبا توجه نشان دهند و بتوانیم نسل‌های جوان‌تر را به این هنر‌ها علاقه‌مند کنیم. با سیستم‌های بروکراسی اداری و منابع مالی محدود و این حجم و تنوع رسیدگی به این آثار نشدنی است، اما تشکیل چنین انجمنی تاثیرگذار خواهد بود.