نشست «اقتصاد سیاسی فساد ستیزی و فسادگستری؛ مقایسه تطبیقی دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی» برگزار شد.
گروه اقتصاد و درآمد جی پلاس: حسن عابدی جعفری وزیر بازرگانی دولت دفاع مقدس با بیان اینکه امیدواریم بحث های این چنینی برای تقویت نهال برومند انقلاب مفید باشد، گفت: هوشمندی و هوشیاری نظام ها، در گرفتار نشدن به فساد و اتخاذ تدبیرهای مناسب برای رهایی از فساد است.
وی افزود: دو شاخص کلیدی برای مقایسه وضعیت فساد در قبل و بعد از انقلاب وجود دارد. شاخص اول، قبضه قدرت یا قبضه حکومت است. قبضه یعنی هیج سیاست گذاری بدون نظر قبضه کننده اعمال نمی شد. قبل از انقلاب ما به شدت گرفتار قبضه قدرت و حکومت بوده ایم منتها کسی که قبضه حکومت را اعمال میکرد، قدرت خارجی بود. برای نمونه کاپیتولاسیون، هرگونه اقتدار برای مقابله با قبضه کنندگان را از بین برده بود. آنچه در حوزه نظامی و برنامه ریزی اعمال می شد هم در این مسیر شکل می گرفت. به عبارت خودمانی، کسی اجازه آب خوردن بدون اطلاع قبضه کنندگان را نداشت.
عابدی جعفری با بیان اینکه یک شاخص دیگر به نام تعارض منافع وجود دارد، گفت: اصل قبضه حکومت و قدرت به منظور حداکثرسازی منافع طرف قبضه رخ میداد. در دوره پهلوی می بینیم که ما در حوزه های مختلف وابسته بودیم و طبعا منافع آن هم در اختیار کشور قبضه کننده حکومت قرار می گرفت. اگر چنین شاخصی در یک کشور بالا باشد، سایر اقدامات، تاثیرگذاری مثبتی در برطرف کردن فساد نخواهد داشت لذا می توان گفت این دو شاخص در حکومت پهلوی وجود داشت و باعث رقم خوردن انقلاب شد.
وی خاطرنشان کرد: تصور اولیه این بود که نظامی که جای نظام قبلی آمد، بری از فساد است و نظامی کاملا اخلاقی و مبتنی بر قانون خواهد بود. خوشبختانه در ده ساله اول انقلاب با وجود رهبری امام خمینی(س) و کسانی که تحت معیارهای ایشان در میدان بودند، با کمترین میزان فساد مواجه بوده ایم. مبارزه با فساد در آن دوره با سخت ترین شکل خود انجام می شد. چنان فرهنگی در این دهه ایجاد شده بود که مولدین فساد جرات عرض اندام نداشتند. کم کم این دوره سپری شد و برخی، شگردهای گوناگونی را بکار بردند تا نظام ماهم گرفتار فساد شود. یکی از مسائلی که در پی شهید کردن بسیاری از چهره های انقلاب، تحمیل جنگ و... پیگیری می شد، فاسد کردن حکومت ما بود اما در همین تلاطم هاهم صحنه هایی پدید آمد که در دنیا کم سابقه بود تا جاییکه میدان جنگ، به میدان رشد اخلاق و شجاعت تبدیل شد. ترفند دیگر این بود که نظام های بدلی اسلامی در غرب و شرق کشورما ایجاد کنند تا بگویند جنایت ها و سوزاندن و کشتن هایی که در این کشورها رخ می دهند در نهایت در ایران رخ می دهد که خوشبختانه با موضع گیری های درست، این ترفند هم بی اثر شد.
به گزارش جماران، وزیر اسبق بازرگانی، در تشریح وضعیت دو شاخص مرتبط با فساد در دوران پس از انقلاب اسلامی نیز گفت: ما هرچه جلوتر آمده ایم شاهد بیشتر شدن قبضه قدرت هستیم تا جایی که امروزه به نام یکدست کردن حاکمیت، خیلی رو راست می گوییم حقی برای بقیه حتی در سطح مشورت قائل نیستیم. این هم یک نوع قبضه است که مرجع آن فرق دارد.
وی با اشاره به شاخص تعارض منافع، افزود: این تصور وجود دارد که اگر قدرت در دست عده ای بیفتد، باید از بین همراهان خود، افرادی را روی کار بیاورند بنابراین شایسته سالاری کنار می رود و ناشایسته سالاری بروز پیدا می کند. تعارض منفعت یعنی من عضو ستاد فلان کاندیدا بوده ام پس باید از برکات پیروزی آن فرد بهره مند شوم. این یکی از بدترین انواع فساد است. بدتر از این مساله این است که با عده ای برخورد می‌کنند تا جا را برای نزدیکان خود باز کنند. برای مثال یک عده را بازنشسته می کنند تا دوستان خود را جایگزین آنها کنند.
به گزارش خبرنگار جماران، عابدی جعفری در پایان گفت: یک سطح از فساد در چارچوب تئوریک تعریف می شود. یعنی اگر چارچوب تئوریک اداره کشور، فساد پذیر باشد، آثارش خیل زود هویدا می شود. پایه های نظام سرمایه داری مبتنی بر لیبرالیسم و نئولیبرالیسم مستعد فساد است. این مهم را خود آمریکایی ها نظیر الگور (معاون اسبق رئیس جمهور ایالات متحده) مطرح کردند. تئوری مدیریت دولتی مبتنی بر نئولیبرالیسم که در جهان و کشور ما مورد استقبال قرار گرفت، تئوری مدیریت نوین بود که می گوید نهاد دولت و نهاد اقتصاد باید با همدیگر ممزوج شوند به این صورت که از نحوه اداره بخش خصوصی برای مدیریت دولت بهره بگیریم. کمتر از یک دهه، تشت شکست این تئوری از بام افتاد و گفتند ببینید کشورهایی که به این تئوری عمل کردند، به چه سطحی از فساد و ناکارآمدی دچار شدند. متاسفانه ما هنوز این تئوری را دو دستی چسبیده ایم درحالیکه همه از آن عبور کردند. این نکته ای است که باید به آن توجه شود.
