آن طور که فریبا فرنقی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و پزشک بخش مسمومیت اطفال بیمارستان لقمان حکیم می‌گوید به طور متوسط هر شب یک یا دو کودک بر اثر مسمومیت با شربت متادون در بیمارستان لقمان به عنوان مرجع اصلی درمان مسمومیت در تهران بستری می‌شوند؛ زیرا بعضی خانواده‌ها که یکی از اعضای آنها با مساله اعتیاد درگیر است یا در مراحل ترک اعتیاد قرار دارد و شربت متادون مصرف می‌کند، نکات ایمنی لازم برای دور کردن این شربت خطرناک از دسترس کودکان را رعایت نمی‌کنند و همین مساله باعث مصرف اشتباه متادون توسط برخی اطفال می‌شود.
جی پلاس؛ ایلنا نوشت: چندی پیش یک دختربچه ۵ ساله که به دلیل مصرف اشتباه شربت متادون دچار مسمویت دارویی شده بود، بعد از این که دو بار در آمبولانس احیا شد، توانست از مرگ حتمی نجات پیدا کند. این در حالی است که مسمومیت کودکان بر اثر مصرف اشتباه شربت متادون در تهران نسبتا شایع است و به گفته فریبا فرنقی، پزشک بخش مسمومیت اطفال بیمارستان لقمان حکیم، به طور متوسط هر شب یک یا دو کودک با چنین مشکلی در این بیمارستان بستری می‌شوند.
درست یک شب مانده به یلدا، اهالی یک خانواده در شرق تهران با ماجرایی دلهره‌آور مواجه شدند که یلدای امسال را برای آنها به یک شب پراسترس تبدیل کرد. در آن شب، وقتی کار آماده‌سازی منزل پدربزرگ برای برگزاری جشن شب بعد تمام شد و اهل خانواده برای خوابیدن جا پهن کردند، دختر پنج ساله آنها دچار علایم سرماخوردگی شد و مادر این کودک برای این که سرفه‌های دخترش را قطع کند، به او شربت سرماخوردگی داد، غافل از این که یکی از اعضای این خانواده که برای ترک اعتیاد شربت متادون مصرف می‌کرد، این شربت را در شیشه شربت سرماخوردگی ریخته بود و همین اشتباه باعث مسمومیت شدید این دختربچه شد.
دختر پنج ساله چند دقیقه بعد از مصرف اشتباه شربت متادون یعنی در ساعت حدود سه بامداد، دچار حالت تشنج، استفراغ و کبودی صورت، لب و دست‌ها شد. خانواده کودک نیز همان نیمه‌شب متوجه وخامت حال فرزند خود شدند و اورژانس را خبر کردند. آمبولانس هم ابتدا کودک مسموم را به بیمارستان تخصصی فجر در خیابان پیروزی تهران منتقل کرد و کودک به بخش اورژانس آن بیمارستان برده شد. البته پیش از رسیدن دختر پنج ساله به بیمارستان، او دو بار در همان آمبولانس تا آستانه مرگ پیش رفت و خوشبختانه توسط پرسنل اورژانس احیا شد.
نبود تخت خالی در PICU بیمارستان‌های تهران در نیمه‌شب هولناک
زمانی که دختر پنج ساله به بیمارستان فجر رسید، ضریب هوشی‌اش به 3 رسیده بود و با کمک پرسنل این بیمارستان رفته‌رفته ضریب هوشی او کمی بالا آمد. اما با توجه به شرایط جسمی کودک، نیاز بود که او برای ادامه درمان به بخش PICU (مراقبت‌های ویژه کودکان) منتقل شود. در این میان، با توجه به این که بیمارستان فجر فاقد بخش PICU است، خانواده کودک ناچار شدند که شبانه دختربچه خود را بیمارستانی دیگر منتقل کنند. این در حالی است که خانواده آن دختربچه نتوانستند در آن نیمه‌شب در مرکز طبی کودکان، بیمارستان علی اصغر (ع)، بیمارستان کودکان مفید و حتی بیمارستان لقمان به عنوان مرجع اصلی درمان مسمومیت در تهران جای خالی پیدا کنند.
در نهایت اما صبح همان روز و بعد از چند ساعت جست‌وجو و با کمک کارکنان مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، خوشبختانه در بخش مراقبت‌های ویژه کودکان بیمارستان امام حسین (ع) تهران برای این کودک یک تخت خالی پیدا شد و خانواده او توانستند دختر خود را به این بیمارستان منتقل کنند. دختربچه نیز بعد از پنج روز بستری در بیمارستان امام حسین (ع) به شرایط پایدار بازگشت و از بیمارستان مرخص شد و از مرگ حتمی نجات یافت.
اکنون نیز که چند هفته‌ای از این ماجرا گذشته، حال دختربچه مساعد است، اما خانواده او هنوز به دلیل وضعیت جسمی پسرشان دچار مشکلات متعددی هستند؛ پسری که بیش از یک سال است به سرطان لنفوم (از زیرشاخه‌های سرطان خون) مبتلا شده است و به گفته مادر خانواده، چند ماهی است که کمبودهای دارویی موجود در کشور، این خانواده را نیز در پیدا کردن داروهای شیمی‌درمانی پسرشان به دردسر انداخته و البته به دلیل افزایش قیمت این داروها و تاکید پزشک فرزندشان بر تهیه داروهای آمریکایی یا اروپایی، خرید داروهای شیمی‌درمانی برای این خانواده بسیار گران تمام می‌شود.
مصرف اشتباه شربت متادون می‌تواند کشنده باشد
در این میان اما آن طور که فریبا فرنقی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و پزشک بخش مسمومیت اطفال بیمارستان لقمان حکیم می‌گوید، مشکلی که اخیرا برای دختر پنج ساله این خانواده پیش آمد، مشکلی نسبتا شایع در تهران محسوب می‌شود و به طور متوسط هر شب یک یا دو کودک بر اثر مسمومیت با شربت متادون در بیمارستان لقمان به عنوان مرجع اصلی درمان مسمومیت در تهران بستری می‌شوند؛ زیرا بعضی خانواده‌ها که یکی از اعضای آنها با مساله اعتیاد درگیر است یا در مراحل ترک اعتیاد قرار دارد و شربت متادون مصرف می‌کند، نکات ایمنی لازم برای دور کردن این شربت خطرناک از دسترس کودکان را رعایت نمی‌کنند و همین مساله باعث مصرف اشتباه متادون توسط برخی اطفال می‌شود.
فریبا فرنقی در توضیح بیشتر این مساله گفت: خود متادون یک ماده مخدر صنعتی است، اما این ماده عمدتا به صورت قرص یا شربت برای ترک اعتیاد مصرف می‌شود. متاسفانه مسمومیت کودکان بر اثر مصرف متادون که معمولا به دلیل مصرف سهوی و اشتباه این ماده مخدر رخ می‌دهد، نسبتا شایع است. این در حالی است که مسمومیت با متادون بسیار خطرناک و کشنده است و حتی مقدار کم مصرف متادون توسط اطفال می‌تواند باعث مرگ آنها شود. البته اگر در صورت بروز مسمومیت با متادون، خانواده‌ها کودکان خود را به موقع به بیمارستان بیاورند و شرح حال اطفال خود را صادقانه به پزشکان بگویند، این مسمومیت کاملا قابل درمان است.
وی افزود: متاسفانه در برخی مواردی که کودکان اشتباها متادون مصرف می‌کنند، خانواده‌ها به دلیل ترس از مشخص شدن اعتیاد یکی از اعضای خود، از انتقال فرزندان‌شان به بیمارستان خودداری می کنند یا دیرهنگام آنها را به بیمارستان می‌آورند و این مساله باعث می‌شود که درمان کودک مسموم دشوار یا حتی غیرممکن شود. همچنین خانواده‌ها بعضی مواقع احساس می‌کنند که چون کودک آنها مقدار کمی شربت متادون مصرف کرده است، نیازی به مراجعه به بیمارستان ندارند، این در حالی است که مسمومیت با متادون به شدت خطرناک است و اگر یک کودک حتی به اندازه یک قطره شربت متادون را مصرف کرد، خانواده‌اش باید سریعا او را به بیمارستان انتقال دهند.
احتمال مرگ کودکان بعد از مصرف شربت متادون در حین خواب
این متخصص کودکان با اشاره به علایم ناشی از مسمومیت با متادون توضیح داد: وقتی یک کودک شربت متادون مصرف می‌کند، کمی بعد دچار استفراغ می‌شود، اما این اتفاق عاملی برای رفع خطر مسمومیت نیست و خانواده‌ها نباید گمان کنند که با استفراغ، عامل مسمومیت از بدن فرزندشان خارج می‌شود. البته ممکن است مسمومیت با متادون در ابتدا با علایم شدید همراه نباشد و تا چند ساعت بعد از مصرف اشتباه شربت، علامت خاصی در کودک بروز پیدا نکند، ولی چند ساعت بعد که کودک به خواب میرود، ناگهان در حین خواب دچار قطع تنفس، کمبود اکسیژن، تشنج، آسیب مغزی و در نهایت مرگ شود. بنابراین خانواده‌ها باید مراقب باشند که اگر کودک آنها شربت متادون مصرف کرده است، نباید بخوابد.
فرنقی ادامه داد: تاثیر مصرف متادون در کودکان طولانی است و حتی اگر یک کودک مقدار کمی شربت خورده باشد، بازهم ممکن است تا 50 ساعت بعد دچار علایم ناشی از این اتفاق باشد. بنابراین خانواده‌هایی که کودک آنها متادون مصرف کرده است، باید برای بهبود وضعیت جسمی فرزند خود صبوری کنند و قصد نداشته باشند که کودک خود را زود از بیمارستان مرخص کنند؛ زیرا اگر یک کودک که اشتباها متادون مصرف کرده است، بین دو تا سه شبانه‌روز بعد از این اتفاق تحت نظر پزشک نباشد، ممکن است دچار عواقب جبران‌ناپذیری شود.
خانواده‌ها از ریختن شربت متادون در شیشه‌های متفرقه خودداری کنند
این فوق تخصص سم‌شناسی بالینی با تاکید بر این که نگهداری غیرایمن شربت متادون توسط بعضی خانواده‌های درگیر با اعتیاد باعث افزایش احتمال مسمومیت کودکان با این ماده مخدر می‌شود، عنوان کرد: شیشه‌های شربت متادون که توسط مراکز رسمی درمان اعتیاد به افراد در حال ترک تحویل داده می‌شود، دارای علامت مرگ و در مخصوصی است که باز کردن آن برای کودکان بسیار دشوار است. اما متاسفانه برخی افرادی که دچار اعتیاد هستند، برای رد گم کردن یا ترس از دیگران، شربتی را که از مراکز درمان اعتیاد می‌گیرند، در شیشه‌های متفرقه مثل شربت سرفه، شربت استامینوفن یا حتی شیشه دلستر یا بطری آب معدنی می‌ریزند.
وی در ادامه توضیحات خود گفت: متاسفانه برخی افراد نیز شربت متادون خود را از مراکز غیررسمی تهیه می‌کنند که روی شیشه این شربت‌ها هیچ‌گونه علامتی وجود ندارد یا در ظرف‌های متفرقه ریخته شده است. تمام این موارد باعث می‌شود که یا خود کودک به اشتباه شربت متادون مصرف کند یا سایر اعضای خانواده وقتی می‌خواهند برای درمان سرفه، سرماخوردگی و ... به کودک خود شربت بدهند، اشتباها به او شربت متادون بخورانند و این اتفاق مسمومیت شدید آن کودک را به همراه دارد. البته مواردی هم پیش آمده است که کودکان بر اثر مصرف قرص متادون مسموم شوند، ولی معمولا بیشتر پیش می‌آید که کودکان شربت متادون را به اشتباه مصرف می‌کنند.
مسمومیت کودکان با مخدرهایی غیر از متادون نیز شایع است
فرنقی با بیان این که متادون تنها ماده مخدری نیست که کودکان بر اثر مصرف اشتباه آن دچار مسمومیت می‌شوند، عنوان کرد: متاسفانه بروز مسمومیت‌های جدی و منجر به بستری بر اثر مصرف سهوی و نادرست مواد مخدر گوناگون توسط کودکان نسبتا شایع است و این فقط منحصر به متادون نیست. البته شایع‌ترین مسمومیت ناشی از مصرف مواد مخدر در بین اطفال مربوط به همان شربت متادون است، اما بعضا پیش می‌آید که کودکان به اشتباه قرص‌هایی مثل ترامادول، دیفنوکسیلات،B2 یا حتی خود تریاک را می‌خورند و دچار مسمومیت شدید می‌شوند.
وی در پایان تصریح کرد: خانواده‌هایی که یکی از اعضای آنها درگیر اعتیاد است یا به دلایل مختلف داروهای ترک اعتیاد یا دیگر داروهای حاوی ماده مخدر در منزل آنها وجود دارد، باید به شدت مراقبت کنند که کودکان آنها هیچ گونه دسترسی به این داروها نداشته باشند، زیرا امکان دارد که فرزندان این خانواده‌ها حتی با مصرف مقدار اندکی از داروها یا مواد مخدر دچار مسمومیت‌های شدید و کشنده شوند.
