کارگرانی که هر روز کارفرمای کمتری آنها را با خود سر ساختمان می برد و نه تنها نمی‌توانند پولی برای خانواده های چشم به راه خود، جمع کنند بلکه باید دست خالی و بدون کسب نان روزانه‌شان به خوابگاه‌های پرتراکم و خانه‌های نیمه کاره ای که دوستان و هم صنفانشان هنوز در آنها کاری دارند، برگردند. این وضعیت از یک سو به دلیل کاهش قابل توجه پروانه‌های ساخت و ساز است و از سوی دیگر به خاطر مهاجرت ده ها هزار نفر از اتباع افغانستان به ایران بعد از حاکمیت طالبان.
جی پلاس؛ آرمان امروز نوشت: صبح‌ها هنگام عبور از خیابان‌هایی که پاتوق کارگران ساختمانی است اگر به هر دلیل کمی از سرعت خود بکاهید تعداد زیادی از این کارگران به هوای این که شما سازنده و کارفرما هستید از جای خود نیم‌خیز می‌شوند. اگر کار ساختمانی داشته باشید و توقف کنید سر این که همراه شما بیایند با هم رقابت می‌کنند و حتی دعوا راه می‌اندازند. مشاهدات میدانی و اظهارات اهالی ساخت و ساز حکایت از آن دارد که شمار این کارگران روز به روز در حال افزایش است.
کارگرانی که هر روز کارفرمای کمتری آنها را با خود سر ساختمان می برد و نه تنها نمی‌توانند پولی برای خانواده های چشم به راه خود، جمع کنند بلکه باید دست خالی و بدون کسب نان روزانه‌شان به خوابگاه‌های پرتراکم و خانه‌های نیمه کاره ای که دوستان و هم صنفانشان هنوز در آنها کاری دارند، برگردند. این وضعیت از یک سو به دلیل کاهش قابل توجه پروانه‌های ساخت و ساز است و از سوی دیگر به خاطر مهاجرت ده ها هزار نفر از اتباع افغانستان به ایران بعد از حاکمیت طالبان.
رکود ساخت و ساز بر اساس آمار پروانه های ساختمانی
داده های آماری منتشر شده توسط مرکز آمار ایران نشان می‌دهد سال گذشته ۱۴۰۰ صدور پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری‌های کشور بالغ بر ۲۶.۷ درصد کاهش یافته است. آمار پروانه های ساختمانی صادر شده امسال هم امیدبخش نبوده و روند نامطلوب ساخت و ساز همچنان ادامه دارد. آخرین آمارها حاکیست تعداد ۷۳۶ پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری تهران در بهار ۱۴۰۱ صادرشده است که نسبت به فصل گذشته ۵۰,۶ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۴۷.۲ درصد کاهش داشته است.
مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده از سوی شهرداری تهران در بهار ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۱۲۷ هزار مترمربع بوده است که نسبت به فصل گذشته ۴۹,۶ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۴۵.۹ درصد کاهش داشته است.
در بهار سال ۱۴۰۱، تعداد ۹۰۲۹۰ واحد مسکونی در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌های کشور پیش‌بینی شده است که نسبت به فصل گذشته ۲۱,۸ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۱۲.۷ درصد کاهش داشته است. متوسط تعداد واحد مسکونی در هر پروانه‌ی احداث ساختمان ۳.۱ واحد بوده است.تعداد ۲۹۴۳۷ پروانه‌ی احداث ساختمان توسط شهرداری‌های کشور در بهار ۱۴۰۱ صادرشده است که نسبت به فصل گذشته ۲۰,۴ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۱۵.۳ درصد کاهش داشته است.
مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان در بهار ۱۴۰۱ حدود ۱۷۱۰۵ هزار مترمربع بوده است که نسبت به فصل گذشته ۲۰,۶ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۱۶.۷ درصد کاهش داشته است.
توجه به این نکته ضروریست که اغلب سازندگان کار پروانه های ساخت و ساز خود را در فصل بهار و ماه ابتدایی تابستان دریافت می کنند تا عمده عملیات ساختمانی آنها در فصل گرم سال به اتمام برسد و با مشکلاتی که فصول سرد بر سر ساختمان سازی ایجاد می کند مواجه نشوند.
مرکز پژوهش‌های مجلس نیز اخیرا در گزارشی با تحلیل عملکرد سه ماهه اول امسال اقتصاد در سال ۱۴۰۱، بخش مسکن و ساختمان را هم به زیر ذره بین نقد و بررسی برده است. این گزارش تحلیلی درباره بخش ساختمان با تقسیم این بخش به دو حوزه مسکونی و سایر ساختمان‌ها، آنها را یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی می‌داند. چون بخش ساختمان و مسکن در انتهای زنجیره تولید بوده و بخش‌های زیادی از بخش‌ها و صنایع مولد شامل تولید نهاده‌های ساختمانی و نیز حمل و نقل را درگیر می‌کند. این گزارش نیز پس از بررسی تعداد پروانه‌های ساختمانی صادره واحدهای مسکونی مناطق شهری کشور به این نتیجه رسیده است که در ۱۲ ماه اخیر منتهی به شهریور ۱۴۰۱ رشد شاخص تعداد پروانه‌های ساختمانی صادره در سراسر کشور منفی بوده و به این ترتیب رکود و رشد منفی سرمایه‌گذاری در بخش ساخت و ساز مشهود است.
یک فعال صنعت ساختمانی در مورد وضعیت عرضه و تقاضای نیروی کار و کارگر ساختمانی در حال حاضر به می‌گوید: از اوایل بهار امسال پیش بینی می شد که با کاهش فعالیت ساختمان سازی در تهران و کلان شهرها مواجه باشیم چرا که فروش آپارتمان ها و املاکی که پیش از این ساخته شده با رکود شدید مواجه بود و با وجود افزایش قیمتی که هر ماه شاهد آن هستیم تقاضایی برای خرید در بازار وجود ندارد. در تابستان نیز این وضعیت تشدید شد و سازندگان نسبت به سال قبل ساختمان های کمتری را شروع به کار کردند. بنابراین کارگران ساختمانی امسال با بیکاری مواجه شدند و در کل بهار و تابستان امسال عرضه کارگر از تقاضای آن بیشتر بود.
از طرفی امسال بعد از چند سال کاهش کارگران ساختمانی به دلیل سخت گیری هایی که وزارت کشور و کلانتری ها داشتند و اتباع فاقد برگه و مجوز اقامت را جمع آوری و اخراج می کردند، باز هم شاهد افزایش شدید تعداد اتباع افغانی در کشور بودیم. سیل مهاجران افغانی که بعد از حاکمیت طالبان وارد کشور شده اند هنوز به درستی آمارگیری نشده و برآورد ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفری کمترین برآوردی است که از این افراد می شود. ۹۰ درصد این افراد در بخش ساختمانی به عنوان کارگر ساده مشغول به کار می شوند و علاوه بر این که عرضه کارگر ساختمانی را خصوصا در تهران و شهرهای بزرگ افزایش می دهند، عرصه را برای کارگران ایرانی هم تنگ می کنند.
