یک کارشناس حوزه آی تی گفت: چند روزی است که تقریبا هیچ وی پی انی کار نمی‌کند در واقع آی پی‌ها را شناسایی و سپس آن را مسدود کرده‌اند برای این کار هم از الگوریتم روسیه و چین دارند استفاده می‌کنند. از همین رو می‌توان گفت که به احتمال زیاد مدل فیلترینگ روسیه و چین را دارند پیش می‌برند.
جی پلاس؛ روزنامه آفتاب یزد نوشت: بعد از اختلال گسترده و بی‌سابقه‌ای که دولت برروی اینترنت ایجاد و شبکه‌های اجتماعی چون اینستاگرام و واتس اپ را فیلتر کرد، استفاده از فیلترشکن در میان مردمی که زندگی‌شان گره به اینترنت خورده است به‌طوری‌که رزق و روزی‌شان را از این طریق تامین می‌کنند، فزونی یافت.
اما به نظر می‌رسد که این دولت نمی‌خواهد اینترنتی بی‌دغدغه و بدون مشکل را در اختیار کاربران قرار دهد چرا که گفته میشود دسترسی به فیلترشکن‌ها ساعاتی پس‌از اعلام رفع محدودیت‌های اینترنت بین‌الملل از سوی وزارت ارتباطات قطع شده است. از ساعت حدود 20:00 روز 24مهر دسترسی به تمام VPNها غیرممکن شده است. این اتفاق درست در روزی رخ میدهد که وزارت ارتباطات تاکید کرده بود تمام محدودیت‌های اینترنت به جز دو اپلیکیشن (واتس‌اپ و اینستاگرام) برداشته شده است. مشخص نیست روند مسدودسازی VPNها تا کجا ادامه دارد. اما تصور تصمیم‌گیران مبنی بر اینکه «شبکه ملی اطلاعات» مشغول کار است و اپلیکیشن‌های ایرانی بدون اختلال کار می‌کنند، تصور غلطی است چرا که ادامه فعالیت همین استارتاپ‌ها نیازمند خدمات و سرویس‌هایی است که یا فیلتر هستندیا تحریم. از سوی دیگر این محدودیت‌های سختگیرانه‌ای که در حوزه اینترنت در دولت سیزدهم ایجاد شده و قطعا جز انتقادها و عصبانیت مردم چیز دیگری در پی نخواهد داشت، بار دیگر این فرضیه قدیمی پیاده‌سازی فیلترینگ روسی و چینی در کشور را تقویت کرده است.
> استفاده از متدهای چین در زمینه فیلترینگ
یک کارشناس حوزه آی تی در این باره می‌گوید: «همیشه از این اشتباه (محدودیت‌های اینترنتی) می‌ترسیدیم که متاسفانه رخ داد. پیشتر تلگرام را فیلتر کردند و حالا این کار را با واتس اپ و اینستاگرام انجام دادند که صد البته شرایط را بدتر کردند. چرا که آن زمانی که برای تلگرام محدودیت ایجاد کرده بودند به این صورت مردم کسب و کارهایشان را به تلگرام نبرده بودند و بیشتر روی اینستاگرام سرمایه‌گذاری کردند. حالا متاسفانه با فیلتر اینستاگرام معیشت چند هزار خانواده به خطر افتاده است.» امیرحسین زرین افزود: «اما این فیلترها و محدودیت ها، فیلترشکن را به‌وجود آورد. نکته اینجاست که از آنجا که هزینه‌های نگهداری از فیلترشکن‌ها بسیار بالاست، نمی‌توانیم باور کنیم که بسیاری از شرکت‌ها آن را به صورت رایگان در اختیار مردم قرار دهند. چند وقت پیش اعلام شد که گوشی‌هایی که در ایران وجود دارد بخش اعظم‌شان به بدافزار آلوده است که این بدافزارها همین فیلترشکن‌ها هستند که معلوم نیست از کجا هستند که باعث نفوذ به گوشی می‌شوند یا فردی که از آن در کامپیوتر استفاده می‌کند ممکن است باعث هک آن شود. این هک شدن را بارها در برخی از ادارات دولتی دیده ایم». وی ادامه داد: «چند روزی است که تقریبا هیچ وی پی انی کار نمی‌کند در واقع آی پی‌ها را شناسایی و سپس آن را مسدود کرده‌اند برای این کار هم از الگوریتم روسیه و چین دارند استفاده می‌کنند. از همین رو می‌توان گفت که به احتمال زیاد مدل فیلترینگ روسیه و چین را دارند پیش می‌برند. چین با توجه به محدودیت‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرده، مدعی است که تعداد زیادی از جمعیت کشورشان از وی چت استفاده می‌کند در صورتی که کاربرانشان دسترسی به شبکه‌های بین المللی ندارند که دارند از وی چت استفاده می‌کنند.»
> فیلترشکن‌های خطرناک!
این کارشناس حوزه آی تی با بیان اینکه رفتاری که با مردم میشود مانند کره شمالی است ولی توقع داریم بشویم کره جنوبی بیان کرد: «در حال حاضر قیمت فیلترشکن در بازار ماهیانه به 250 تا 300 هزار تومان رسیده است. خب سوال اینجاست که سود این موضوع به جیب چه کسانی می‌رود؟ چرا شناسایی نمی‌شوند؟ مگر شخصی به همین راحتی می‌تواند مدعی شود که فیلترشکن میدهد ماهی 250هزار تومان و تضمین هم بدهد که 24ساعته کاربر به آن وصل است، آنهم با توجه به اینکه نمی‌داند دولت دارد چه رفتاری می‌کند؟ باید بررسی شود که فیلترینگی که دولت دارد انجام میدهد به موازات آن عده‌ای دارند پولهای کلان از آن خارج می‌کنند. نکته مهم‌تر اینکه کلا وجود یک فیلترشکن با توجه به دسترسی‌هایی که از کاربر می‌گیرد بسیار خطرناک است. اینکه پولی بابت فیلترشکن می‌دهید به معنی سالم بودن آن نیست چرا که بدافزار، بدافزار است. ما در آینده عواقب بسیار سنگینی خواهیم داشت بابت فیلترینگی که از سوی دولت انجام میشود چرا که به موازات آن بدافزارهایی (فیلترشکن) وارد گوشی میشود.» امیر حسین زرین با بیان اینکه فکر می‌کنم که بیشتر از متدهای چین در زمینه فیلترینگ استفاده و در وهله دوم از روسیه تبعیت می‌کنند، اظهار کرد: «به هر روی با فیلترینگ ابزارهای جدیدی روی کار می‌آید و هرچه ابزارها جدید باشد خطرناک است. فکر نمی‌کنم که هیچ کدام از افراد بررسی کنند که ببینند این فیلترشکن‌ها چه دسترسی‌هایی از گوشی‌شان می‌گیرند. متاسفانه هیچ کسی چنین کاری نمی‌کند. من نوعی وقتی می‌خواهم یک اپلیکیشن ایرانی نصب کنم هزاران بار بررسی می‌کنم که چه دسترسی‌هایی را از من می‌گیرد. حال با توجه به اینکه من و بسیاری از مردم، برای گوشی، آنقدر اهمیت قائل هستیم که نکند دیتاهایمان مورد استفاده قرار بگیرد اما حاضریم وی‌پی‌ان‌هایی را نصب کنیم که فقط بتوانیم کارمان را انجام دهیم. ما وی‌پی‌ان وصل نمی‌کنیم که با خانواده صحبت کنیم بلکه به خاطر کسب و کارمان است که چنین کاری را انجام می‌دهیم. در واقع مردم دیگر نمی‌دانند دارند چیکار می‌کنند هرکس هر وی‌پی‌انی را می‌گوید نصب می‌کنند بدون آنکه عواقب آن را در نظر بگیرند. چون قطعا عواقبی که غم نان دارد از عواقبی که بر سر یک گوشی می‌آید به مراتب سنگین‌تر است.»
> قسمت سیاه فیلترینگ را ببینید
این کارشناس حوزه آی تی عنوان کرد: «مسئولان باید قسمت سیاه فیلترینگ را ببینند، ببینند که چقدر کسب و کارها و متعاقب آن خانواده‌ها آسیب می‌بینند. در همه جای دنیا فیلترینگ وجود دارد اما بعضی‌ها هوشمندانه است و روی کلمات حساس هستند مانند آمریکا و اروپا بعضی‌ها هم مانند کشورما از بیخ و بن چیزی را می‌بندند و دروازه را باز می‌کنند به سمت همان اشخاصی که می‌گوییم این اعتراضات کار آنهاست. اگر پای بیگانگان وسط است، چرا به این فکر نمی‌کنند که شاید همین وی‌پی‌ان‌ها از طریق آن‌ها وارد کشور میشود.
یادمان نرفته و نمی‌رود که توئیتر فیلتر است اما تمام نماینده‌های مجلس دارند هرروز توئیت می‌کنند قطعا آن‌ها هم فیلترشکن دارند. اما آقای نماینده مجلس! میدانی چه در گوشیت هست؟» وی در ادامه افزود: «طبق آمار استفاده از فیلترشکن سه هزار برابر شده است این یعنی اینکه اگر قبلا یک نفر از فیلترشکن استفاده می‌کرد الان سه هزار نفر استفاده می‌کنند. اگر شما به پلی‌استور یک نگاهی بیندازید می‌بینید رتبه یک دانلودها، دانلود فیلترشکن‌های مختلف است. فیلترشکنی که قبل از این اتفاقات 50هزار تا از آن دانلود شده است الان یک مرتبه به 700هزار تا رسیده است. از آن جایی که این فیلترشکن‌ها زیرساختی ندارند اغلب قطع هستند چرا که یک فیلترشکن ممکن است که برای 200هزار نفر طراحی شده باشد اما 700هزار نفر آن را دانلود کردند. به همین خاطر مابقی را ساپورت نمی‌کند و قطع میشود.» وی با تاکید بر اینکه قطع به یقین این فیلترینگ‌ها با متدهای روس و چین انجام میشود آن هم در حالی که معیشت مردم به شدت در خطر افتاده است، بیان کرد: «امیدوارم مسئولان هرچه زودتر اقدام منطقی‌تری در خصوص اینترنت انجام دهند که البته بعید به نظر می‌رسد که چنین کاری انجام دهند. بزرگترین مشکلی که وجود دارد این است که فکر می‌کنیم که یکدست شدن هرجا باعث پیشرفت میشود یک دست‌سازی یعنی آنکه من فکر کنم بقیه آن را اجرا کنند. وقتی بدنه دولت به لحاظ جناحی یکدست میشود یعنی هیچ گوش شنوایی بابت شنیدن نظر مخالف نداریم. یکی تصمیم می‌گیرد بقیه هم آن را تصویب می‌کنند.» امیرحسین زرین گفت: «الان می‌دانید که بابت اختلال‌های اینترنتی چقدر دستگاه‌های کارتخوان افت کرده است. این اختلال‌های اینترنتی در آینده نه چندان دور اتفاقات بدی را رقم می‌زند کمااینکه زده است. متاسفانه مسئولان امر منطقی فکر نمی‌کنند و می‌گویند که مردم باید می‌دانستند و کسب و کارهایشان را به سمت اینستاگرام نمی‌بردند! اساسا ما خیلی علاقه زیادی داریم که چرخ را دوباره از اول اختراع کنیم. یک پلتفرمی وجود دارد و همه دنیا دارند از آن استفاده می‌کنند حال در این شرایط نمی‌دانم چه علاقه‌ای داریم که با هزینه چند هزار میلیارد تومانی یک پلتفرم بسازیم. شنیده‌ام که برای روبیکا هزینه 2500 میلیارد تومانی صرف کرده‌اند اما محبوبیتی هم بین مردم ندارد. چون در این مدت مشاهده کرده‌ایم که تا فردی نظر مخالفی را در پلتفرم‌های داخلی می‌نویسد آن را مسدود می‌کنند. چرا باید کاربر در چنین فضای ناامنی برود. بنابراین حاضر است که ناامنی فیلترشکن‌ها را به جان بخرد اما در فضای ناامن اپلیکیشن‌های داخلی نرود.»
معاون وزیر ارتباطات خطاب به مردم: خودتان باید به فکر بودید و از اینستاگرام استفاده نمی‌کردید
معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ملی پست گفت: «سهم شرکت ملی پست در تجارت الکترونیک در گذشته 77 درصد بود که به 60 درصد کاهش پیدا کرده و علت این است که حجم بازار تجارت الکترونیک وسیع‌تر شده است. این هم نویدی از سمت حاکمیت است که توانسته‌ایم فرصت بیشتری به بخش خصوصی برای ایفای نقش در تجارت الکترونیک بدهیم و این کاهش سهم را به فال نیک می‌گیریم.» به گزارش عصر ایران، محمود لیائی عنوان کرده است که ارزش کلی گردش مالی تجارت الکترونیک کشور در سال 1400 مبلغ 12369 هزار میلیارد ریال و رشد اسمی ارزش معاملات تجارت الکترونیک نیز 13 درصد بوده است. لیائی با اشاره به فشار رسانه‌ای به دلیل اظهارنظر درخصوص کاهش درآمد پست به خاطر شرایط کنونی اینترنت کشور و فیلترینگ اینستاگرام توضیح داد: «چند سالی است مسئولان تاکید می‌کنند که کسب‌وکارها به‌جای استفاده از ابزاری خارجی نظیر اینستاگرام از پلتفرم‌های رسمی که حاکمیت آماده کرده استفاده کنند و آنجا را رونق دهند.» لیائی با بیان اینکه متاسفانه مردم عادی به این صحبت‌ها توجهی نداشتند و کسب‌وکار خود را در پلتفرم‌های حاکمیتی توسعه ندادند، توضیح داد: «الان به دلیل شرایط کشور اینستاگرام فیلتر شده و همه مردم نمی‌توانند دسترسی داشته باشند. اگر اینستاگرام خودش ایرانی‌ها را محدود می‌کرد چه جوابی می‌خواستند بدهند؟» مدیرعامل شرکت ملی پست عنوان کرد: «الان نوک تیز پیکان انتقادات به سمت مسئولان است، اما دلیل آن بی‌توجهی کسب‌وکارها به صحبت‌های مسئولان درخصوص استفاده از پلتفرم‌های داخلی است.» او در بخشی از سخنرانی خود با ارائه توضیحاتی ضدونقیض درخصوص آماده‌بودن پلتفرم‌های داخلی برای ارائه خدمات به کسب‌وکارها بیان کرد: «ما بنا داریم این محدودیت‌ها را که تاثیرات مخربی داشته به فرصت تبدیل کنیم. کم‌کم شرایطی ایجاد میشود و پلتفرم‌هایی درحال‌توسعه هستند که کسب‌وکارها بتوانند از آن‌ها برای ارائه خدمات خود استفاده کنند.» لیائی در ادامه با اشاره به بازدید خود از مناطقی در استان مازندران توضیح داد: «متوجه شدم که حتی در مناطق روستایی فروش محصولات از طریق اینستاگرام صورت می‌گرفته است. در حین بازدید مردم با دیدن من نسبت به شرایط اینترنت و فیلترینگ اینستاگرام ابراز شکایت کردند که من به آن‌ها گفتم شما خودتان از قبل به این فکر بودید که احیاناً اگر روزی اینستاگرام بسته شود چه اتفاقی می‌افتد؟ خودتان باید به فکر می‌بودید و از ابتدا از ابزاری نظیر اینستاگرام استفاده نمی‌کردید.» معاون وزیر ارتباطات درخصوص موضوع استفاده روستایی‌ها از پلتفرم‌های خارجی توضیح داد: «کسب‌وکارها نباید روی چیزی که ثبات ندارد سرمایه‌گذاری کنند، چه اینستا باشد چه پلتفرم‌های دیگر حتی داخلی. با توجه به شرایط و دشمنی آمریکا با مردم ما، این کشور هر ضربه‌ای که بتواند به اقتصاد ایران می‌زند و با توجه به اینکه آمریکا مالکیت پلتفرم‌های تجارت الکترونیک خارجی که کسب‌وکارهای ایرانی استفاده می‌کرده‌اند را دارد، توصیه ما این بوده که کسب‌وکارها از پلتفرم‌های داخلی استفاده کنند.» او در پاسخ به این سوال که آیا در حال حاضر ظرفیت استفاده از پلتفرم‌های داخلی وجود دارد یا خیر؟ عنوان کرد: «بله. ظرفیت انتقال همه کسب‌وکارها به پلتفرم‌های داخلی وجود دارد و اصلا فلسفه وجودی شبکه ملی اطلاعات، رفع نیازهای داخلی تجارت الکترونیک و پرداختن به همین موضوعات است.»
