محدودیت های اینترنت ایران و احتمال نابود شدن کسب و کارهای خرد اینترنتی

جی پلاس؛ کسب‌وکارها، زیان قابل توجهی از قطعی اینترنت و ناآرامی در کشور متحمل شده‌اند؛ این مساله به حدی جدی است که به جز کسب‌وکارهای قدیمی‌تر که موفق شده‌اند به هر نحو از ابعاد زیان بنگاه اقتصادی خود بکاهند، کسب‌وکارهای کوچک‌تر و خانگی، به‌طور کلی در حال از بین رفتن هستند.

کارشناسان اقتصادی و فعالان حوزه کسب‌وکار پیش از این و زمانی که زمزمه‌های طرح صیانت جدی شده بود، مراتب نگرانی خود از ملی شدن اینترنت را اعلام کرده بودند. حالا فعالان از سی‌ام شهریور ماه، به ناگهان‌ دچار محدودیت‌های جدی در بخش اینترنت شده‌اند. محدودیت‌هایی که به گفته حسین سلاح‌ورزی، نایب رئیس اتاق ایران، هر ساعت قطعی آن موجب ۵/ ۱میلیون دلار ضرر اقتصادی می‌شود. البته دولت قبل ابزارهای جایگزینی مانند «روبیکا» را معرفی کرده و از مردم می‌خواست به جای استفاده از اینستاگرام و تلگرام از ابزارهای داخلی استفاده کنند. این در حالی است که به گفته رئیس کمیسیون قضایی و مبارزه با فساد اتاق تهران، مردم حاضر نیستند به شبکه‌های داخلی کوچ کنند و کسب‌وکارها مجبور به تحمل ضرر زیادی شده‌اند. به گفته فروزان‌فرد، در این مدت، کسب‌وکارهایی که خانگی و متعلق به زنان بودند، بیش از همه آسیب دیده‌اند. از سو‌ی دیگر، فضای ناامیدی باعث شده بازارها دچار زیان شوند.

به بهانه بررسی قطعی اینترنت، با حسن فروزان‌فرد، رئیس کمیسیون قضایی و مبارزه با فساد اتاق تهران گفت‌وگو کرده است.

 شما در کدام حوزه از کسب‌وکار، بیشتر به اینترنت متکی هستید؟

اینترنت در بسیاری از حوزه‌های کسب‌وکارهای ما مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بخش‌های بازاریابی، ارتباطات درون تیمی، ارتباط با مشتری، تحقیق و توسعه و حتی بخش‌هایی که به نظر نمی‌رسد مانند تولید و تجارت. قطع اینترنت در سطح گسترده آن، موجب می‌شود مشکلات زیادی در تمام بخش‌های کسب‌وکار به وجود بیاید که در نهایت همه این ضربه‌ها به اقتصاد کشور آسیب خواهد زد. محدودیت اینترنت و ملی شدن آن، در نهایت گریبان همه کشور را خواهد گرفت.

 آیا این اختلال ایجاد شده، موجب خسارات مالی هم شده است؟ اگر امکان احتساب خسارات مالی وجود دارد لطفا توضیح دهید این خسارت چه میزان بوده است؟

نمی‌توان با قاطعیت کامل اظهار کرد که میزان خسارات وارده در این بازه چقدر بوده است؛ ضرر و زیان در هر یک از بخش‌ها نیاز به بررسی دقیق دارد. تنها می‌دانیم خسارت وارد شده به کسب‌وکارها، رقم قابل توجهی است. این زیان ممکن است آسیب کمتری به کسب‌وکارهای قدیمی‌تر وارد کرده باشد و این بنگاه‌های اقتصادی به هر طریق که ممکن است راهی برای برقراری ارتباط درون‌سازمانی و برون‌سازمانی در این مدت یافته باشند، اما باید کسب‌وکارهای کوچک‌تر را هم در نظر بگیریم. به خصوص که کسب‌وکارهای کوچک، به خصوص آنهایی که تنها مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی بودند، عموما کسب‌وکارهای خانگی متعلق به قشر فرودست است. صاحبان این کسب‌وکارها عموما زنان خانه‌دار و تک سرپرستی هستند که سال‌ها برای یک صفحه خاص تبلیغاتی انجام داده‌اند و حالا که این تبلیغات به ثمر رسیده، مجبور هستند که این شبکه‌ها را رها کنند، زیرا دسترسی به آنها محدود شده و هیچ راه ارتباطی دیگری نیز با مشتریان خود نداشته‌اند.

 من گریزی به صحبت‌های شما می‌زنم؛ گفتید که امکان بررسی دقیق خسارات وارد شده در حال حاضر وجود ندارد، اما آیا نمی‌توانید با توجه به تجربه زیسته کسب‌وکارهای خود در این بازه زمانی تخمین بزنید که خسارت وارده چه مقدار است؟

نمی‌توان یک گزاره مطلق یا یک منطق کلی برای پرسش شما تعیین کرد. همین لحظه که ما با یکدیگر صحبت می‌کنیم، برخی از کسب‌وکارهای ما کمتر از۳۰ درصد آسیب دیده‌اند، برخی از آنها ضرری بین ۳۰ تا ۵۰ درصد متحمل شده‌اند و برخی دیگر نیز مجبور به تحمل زیانی بیش از ۵۰ درصد شده‌اند. زیان ناشی از قطعی اینترنت به همه کسب‌وکارها متحمل شده است، اما میزان آن بستگی به عوامل گوناگونی دارد که همه این عوامل باید مورد بررسی قرار بگیرد. همان‌طور که پیش از این هم گفتم، در چنین شرایطی صاحبان کسب‌وکارهای کوچک خانگی بیش از کسب‌وکارهای بزرگ‌تر آسیب می‌بینند. ما در یکی از این کسب‌وکارها، سرمایه‌گذاری زیادی در بازه زمانی طولانی در یک حساب اینستاگرامی انجام دادیم که این سرمایه‌گذاری به‌طور کل نابود شده است. تا زمانی که کاربران این شبکه اجتماعی به این پلتفرم بازنگردند هم این سرمایه‌گذاری دوباره برنمی‌گردد. ضمن اینکه بخشی از سرمایه‌گذاران اعتماد خود را به‌طور کلی از دست داده‌اند و دیگر حاضر نیستند دوباره به اقدامات نوآورانه در بازار دست بزنند. 

وقتی می‌گویید برخی از سرمایه‌گذاران اعتماد خود را از دست داده‌اند و حاضر نیستند دوباره اقدامات نوآورانه انجام دهند منظورتان چیست؟ قطعی اینترنت عملی خلق‌الساعه نبوده است.

قطعی اینترنت به دلیل ناآرامی‌های اخیر رخ داده که به تنهایی باعث گسترش ناامیدی در کشور شد. وقتی فضای جامعه این‌چنین ناآرام است و از سوی دیگر اینترنت نیز قطع شده و ما با خطرهای جدی‌تری از قطعی اینترنت هم همزمان مواجه شده‌ایم که رسیدگی به آنها و التهاب‌زدایی از فضای جامعه بسیار مهم است.

 ممکن است برخی از کسب‌وکارها به کلی از بین بروند؟

این احتمال برای کسب‌وکارهای کوچک خیلی دور از انتظار نیست. این افراد تنها در همین شبکه‌های اجتماعی به تبلیغ و عرضه کالاهای عموما خانگی خود می‌پرداختند که حالا این بستر به‌طور کلی از بین رفته است. از سو‌ی دیگر حتی اگر به شبکه‌های مجاز داخلی مانند روبیکا روی آورند نیز فایده چندانی ندارد، زیرا مردم حاضر به نصب این برنامه نیستند و تولیدکنندگان، در عمل بدون مشتری می‌مانند.

منبع: دنیای اقتصاد