شیخ محمد شریف رازی؛ تراجم نگاری که مدرسه برهانیه را تاسیس کرد

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی عالم فاضل محمد شریف رازی اختصاص دارد.

زندگینامه محمد شریف‌رازی

شیخ محمد شریف رازی(۱۳۰۱ش-۱۳۷۹ش) مورخ، تراجم‌نگار و نویسنده کتاب گنجینه دانشمندان در شرح حال دانشمندان شیعه. او نزد آیات امام خمینی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید محمد رضا گلپایگانی شاگردی کرد. وی علاوه بر فعالیت‌های علمی، فعالیت‌های سیاسی نیز داشت و به دلیل فعالیت برای برپایی حکومت اسلامی، از سوی رژیم پهلوی زندانی و تبعید شد.

اطلاعات فردی

محمد شریف رازی

تاریخ تولد ۱۳۴۰ق/۱۳۰۱ش

تاریخ وفات ۲۵ فروردین ۱۳۷۹ش/۱۴۲۱ق

محل دفن قبرستان شیخان

شهر وفات قم

اطلاعات علمی

استادان امام خمینی، سید محمد رضا گلپایگانی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، ادیب تهرانی

محل تحصیل ری، نجف، قم

تألیفات گنجینه دانشمندان، آثار الحجه

فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی

سیاسی فعالیت برای برپایی حکومت اسلامی

اجتماعی همکاری در تشکیل حوزه علمیه، تأسیس مدرسه برهانیه

زندگی‌نامه

شریف رازی در رمضان سال ۱۳۴۰ق (۱۳۰۱ش) در ری زاده شد. تا سیزده سالگی نزد پدرش ملاعلیجان- که از ذاکرین اهل بیت(ع) بود- پرورش یافت و در کنار آن، تحصیلات جدید را تا حدود متوسطه ادامه داد. شریف رازی در سال ۱۳۵۳ق پدرش را از دست داد و از همان زمان بر اثر فشار زندگی و محرومیت‌هایی که به سبب فوت پدر برای وی و خانواده‌اش به وجود آمده بود، همراه تحصیل، به کار و فعالیت برای امرار معاش پرداخت. در هفده سالگی، با تشویق و ترغیب شیخ محمد تقی بافقی ـ که در آن زمان به صورت تبعیدی در شهر ری زندگی می‌کرد ـ به قم مهاجرت کرد. در آن زمان با وجود استبداد و خفقان رضاخانی، وی به تحصیل علوم دینی پرداخت و مقدمات و ادبیات را از اساتید آن زمان حوزه، مانند ادیب تهرانی فرا گرفت.[۱]

وفات

شیخ محمد شریف رازی، در شب ۳ شعبان ۱۴۱۶ق (۱۳۷۴ش) سکته کرد و سرانجام، در ۲۵ فروردین ۱۳۷۹ش[۲] مصادف با شب تاسوعا ۱۴۲۱ق در ۷۹ سالگی درگذشت و در قبرستان شیخان قم مدفون شد.

استادان

سطوح عالی را نزد اساتیدی مانند امام خمینی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، سید محمد رضا گلپایگانی و آیت الله مجاهدی آموخت.

در سال ۱۳۶۲ق به نجف عزیمت کرد و از درس آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی، شیخ غلامحسین اردبیلی و بعضی دیگر از اساتید نجف آن زمان، استفاده کرد.[۳]

فعالیت‌های سیاسی

وی از زمان ورود آیت الله سید حسین بروجردی تا سال ۱۳۷۴ق در درس وی حاضر می‌شد. در زمان نخست وزیری مصدق به علت مبارزه با رژیم پهلوی و تلاش برای برقراری حکومت اسلامی، دستگیر و زندانی شد و سپس به کرمان تبعید شد. پس از آزادی در سال ۱۳۷۰ق دوباره به قم مراجعت کرد و به دستور سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر و سید محمد تقی خوانساری، برای تشکیل حوزه علمیه ری با شیخ علی اکبر برهان همکاری نمود و مدرسه برهانیه را تأسیس کرد. در سال۱۳۸۳ق بنا به دعوت کتبی و شفاهی آیات عظام، به قم مراجعت کرد و تا پایان عمر، در همین شهر اقامت داشت. در خلال این سال‌ها، به تألیف و تدریس مشغول بود و به جهت تحقیق و تبلیغ به نقاط مختلف ایران و برخی کشورهای دیگر سفرهای متعددی کرد.

تألیفات

عمده فعالیت‌های وی، تألیف و ترجمه کتب بسیاری در موضوعات متنوع، به ویژه تاریخ، تراجم و شرح‌حال بزرگان شیعه و به ویژه معاصرین بوده است. معروف‌ترین اثر وی، کتاب گنجینه دانشمندان است. تألیفاتی که از وی و در زمان حیاتش منتشر شده، به شرح زیر هستند:

رساله‌ای درباره امامزاده داوود تهران (۱۳۶۰ق.)

مقدمه و تعلیقات تنزیه القمیین شیخ ابوالحسن عاملی (۱۳۶۳ق)

رساله التقوی و ما ادریک ما التقوی درباره زندگانی و مجاهدت‌های شیخ محمد تقی بافقی (۱۳۶۵ق)

زندگانی حضرت عبدالعظیم حسنی و امامزادگان مجاورش (۱۳۶۶ق)

آثار الحجه یا دائرة المعارف حوزه علمیه قم در سه جلد (۱۳۷۴ق)

بستان‌الرازی در علم کلام و فقه و اخلاق به زبان عربی (۱۳۸۵ق)

چرا شیعه شدم؟ در اثبات حقانیت مذهب تشیع.

تحفه قدسی در علائم ظهور حضرت مهدی (عج)

ترجمه جلد سوم الکنی و الالقاب تألیف محدث حاج شیخ عباس قمی به نام مشاهیر دانشمندان

ترجمه درالثمین تألیف علامه طبسی به نام گوهر وزین

تعلیقات و اخراج مصادر وسائل الشیعه شیخ حر عاملی و توضیح اشارات جلد سوم آن از اول کتاب العتق تا آخر دیات و شرح رجال آن که در پنج جلد به چاپ رسیده‌است.

تعلیقات اجازات بحارالانوار علامه مجلسی در شش جلد.

تعلیقات و اخراج مصادر مکاتیب الائمه(ع) در دو جلد.

رساله برهان در خدمات و شرح زندگی حجت الاسلام برهان.

زندگی عالم مجاهد آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی

گنجینه دانشمندان درباره شرح زندگی علمای حوزه در نه جلد.

ترجمه جلد ششم الغدیر در دو جلد (۱۴۰۴ق)

ترجمه پنج جلد از تفسیر شریف مجمع البیان.

کربلایی کاظم حافظ کل قرآن.

شرح زندگانی و مشایخ و اساتید محمد حسین نجفی عاملی.

اختران فروزان ری و طهران (۱۴۱۲ق)

توتیای نظر ترجمه «کحل البصر فی سیرة سید البشر» تالیف شیخ عباس قمی

کرامات الصالحین.[۴]

پانویس

1. زعفرانی‌زاده، «شریف رازی»، ص۱۵۰ و۱۵۱.

2. حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۶۶.

3. تبریزی، اسنادی درباره کتاب گنجینه دانشمندان...، ص۱۰۴۷.

4. تبریزی، اسنادی درباره کتاب گنجینه دانشمندان...، ص۱۰۴۷.

منابع

تبریزی، قاسم، اسنادی دربارۀ کتاب گنجینه دانشمندان نوشته حجت الاسلام والمسلمین محمد شریف رازی به روایت اسناد ساواک، پیام بهارستان، پاییز ۱۳۹۰، دوره دوم، سال چهارم، شماره۱۳.