محمد علی تسخیری که بود؟ وی چگونه از اعدام جان سالم به در برد؟/علت اخراجش از عراق چه بود؟

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی محمد علی تسخیری اختصاص دارد.

 

 

زندگینامه آیت الله محمدعلی تسخیری

محمدعلی تسخیری(۱۳۲۳-۱۳۹۹ش) نماینده تهران در پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری، رئیس شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و از اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز بود. دبیر کلی مجمع جهانی اهل بیت(ع) و مجمع جهانی تقریب مذاهب و نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در کمیته شریعت بانک توسعه اسلامی از دیگر سوابق اوست. وی تنها نماینده رسمی شیعه اثناعشری در مجمع فقه اسلامی در جده (وابسته به سازمان کنفرانس اسلامی) بود.

تسخیری از منتقدان طرح شورای رهبری است و هدف آن را تشکیک در جایگاه رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌داند.

تسخیری آثاری در موضوع تعدد مذاهب، تقریب و وحدت اسلامی، تألیف کرده است. المختصر المفید فی تفسیر القرآن المجید، الاخلاق فی الاحادیث المشترکة بین السنة و الشیعة از دیگر آثار او است.

 

اطلاعات فردی

محمد علی تسخیری

تاریخ تولد ۱۳۲۳ش

محل زندگی تهران

تاریخ وفات ۲۸ مرداد ۱۳۹۹ش

محل دفن قم حرم حضرت معصومه(س)

شهر وفات تهران

اطلاعات علمی

استادان سید محمدباقر صدر، سید ابوالقاسم خویی، سید محمدتقی حکیم، محمدرضا مظفر

محل تحصیل نجف، قم

تألیفات اقلیت‌های مسلمانان، راهکارها و مشکلات، ایده‌های گفتگو با دیگران، درباره وحدت و تقریب مذاهب اسلامی

فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی

سیاسی عضویت در مجلس خبرگان رهبری، دبیرکل سابق مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی

 

زندگی‌نامه و تحصیلات

محمدعلی تسخیری در سال ۱۳۲۳ش در نجف در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد.[۱] تحصیلات ابتدایی را در مدرسه «منتدی النشر» به پایان رساند که با مدیریت محمدرضا مظفر اداره می‌شد.[۲] در سال ۱۳۴۱ش،[۳] وارد دانشکده فقه نجف شد و در رشته ادبیات عرب و فقه و اصول به تحصیل پرداخت.[۴]

وفات

تسخیری در ۲۸ مرداد ۱۳۹۹ش برابر با ۲۸ ذی‌الحجه ۱۴۴۱ در تهران درگذشت[۵] و در ۳۰ مرداد در قم، تشییع و با اقامه نماز میت توسط آیت‌الله نوری همدانی در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.[۶]

 

حیات حوزوی

تسخیری هم‌زمان با تحصیل در دانشکده فقه نجف، فراگیری دروس حوزوی را نیز آغاز کرد.[۷] با اتمام دوره سطح، درس خارج را نزد سید محمدباقر صدر، خویی، سید محمدتقی حکیم و میرزا جواد تبریزی، در حوزه علمیه نجف فرا گرفت[۸] و شعر و ادبیات را نزد محمدرضا مظفر آموخت.[۹] وی در سال ۱۳۵۱ش به حوزه علمیه قم رفت[۱۰] و در درس آیات سید محمدرضا گلپایگانی، میرزا هاشم آملی و وحید خراسانی شرکت کرد.[۱۱]

 

تدریس و آثار

تسخیری در کنار تحصیل در حوزه علمیه نجف به تدریس دروس رایج حوزوی نیز اشتغال داشت.[۱۲] همچنین پس از ورود به حوزه علمیه قم علاوه بر تحصیل، به تدریس در حوزه علمیه[۱۳] و بعضی مراکز علمی و دانشگاهی مانند دانشگاه امام صادق(ع)، دانشگاه گیلان و دانشکده اصول‌الدین قم پرداخت.[۱۴]

او دارای تالیفاتی در موضوعات اسلام، جهان اسلام، وحدت مسلمین و تقریب مذاهب به زبان‌های فارسی و عربی است. اقتصاد اسلامی، المختصر المفید فی تفسیر القرآن المجید، اقلیت‌های مسلمانان؛ راهکارها و مشکلات، ایده‌های گفت‌وگو با دیگران، درباره وحدت و تقریب مذاهب اسلامی، تعدد مذاهب و مسئله تقریب و وحدت اسلامی، رسالت ما تقریب در اندیشه‌ها، انسجام در عمل، الاخلاق فی الاحادیث المشترکه بین السنه و الشیعه(دوره سه جلدی) و در پرتو قانون اساسی از جمله آثار او است.[۱۵]

 

فعالیت‌های سیاسی

تسخیری در سال ۱۳۴۴ش به طور رسمی به حزب الدعوه پیوست که با نظارت سید محمد باقر صدر اداره می‌شد.[۱۶] او در آن زمان، اشعاری بر ضد حکومت بعث عراق سرود که به زندانی شدن وی انجامید و به اعدام محکوم شد[۱۷] اما پس از مدتی با میانجی‌گری امام خمینی (س) و دیگر علمای نجف از زندان آزاد شد.[۱۸]

وی قبل از ورود به حزب الدعوه، مدتی با مطالعه نشریات حزب جماعة العلماء، در جریان اهداف و برنامه های این حزب قرار گرفت.[۱۹] حزب جماعة العلماء در سال ۱۳۳۹ش توسط سید محسن حکیم و گروهی از علما برای رویارویی با احزاب سیاسی ضد اسلامی مانند حزب کمونیست تأسیس شد.[۲۰] تسخیری در سال ۱۳۵۱ شمسی به دلیل فعالیت‌های سیاسی بر ضد حکومت عراق، از این کشور اخراج شد و به ایران آمد.[۲۱]

 

فعالیت‌های فرهنگی - اجرایی

تسخیری قبل از انقلاب اسلامی ایران در بیوت برخی از مراجع تقلید در قم، مترجم و پاسخگوی استفتائات و سؤالات عربی مردم بود.[۲۲] وی فعالیت دینی و فرهنگی خود را در قم با انتشار مجله عرب زبان الهادی در مؤسسه دارالتبلیغ اسلامی آغاز کرد[۲۳] و پس از انقلاب اسلامی ایران در مناصب مختلف فرهنگی، تبلیغی و اجرایی به فعالیت پرداخت. ابتدا در سمت معاونت بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی فعالیت می‌کرد[۲۴] تا اینکه در سال ۱۳۶۹ش، مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام را با همکاری مجموعه‌ای از علما تشکیل داد و با حکم آیت‌الله خامنه‌ای؛ رهبر جمهوری اسلامی ایران به دبیرکلی این مجمع برگزیده شد و تا سال ۱۳۷۸ش در این سمت بود.[۲۵]

 

در سال ۱۳۷۳ش سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را تأسیس نمود و ریاست آن را تا سال ۱۳۸۰ش بر عهده داشت[۲۶] و پس از آن از جانب آیت‌الله خامنه‌ای به دبیر کلی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تعیین شد[۲۷] و با اتمام این دوره در سال ۱۳۹۱ش به سمت مشاور عالی آیت‌الله خامنه‌ای در امور جهان اسلام منصوب شد.[۲۸]

 

تسخیری از اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز بود ۲۹] او در سال ۱۳۹۴ش به عنوان نماینده تهران در پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری برگزیده شد[۳۰] همچنین از سال ۱۳۶۲ش به عنوان تنها نماینده رسمی شیعه اثناعشری در مجمع فقه اسلامی در جده (وابسته به سازمان کنفرانس اسلامی) حضور داشت.[۳۱]

 

از دیگر مسئولیت‌هایی که او بر عهده داشت عبارتند از: نماینده گیلان در سومین دوره مجلس خبرگان رهبری، مشاور آیت‌الله خامنه‌ای در امور فرهنگی جهان اسلام، نائب رییس اتحادیه جهانی علمای اسلام، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور بین‌الملل، عضو هیات امنای سازمان تبلیغات اسلامی، معاون بین‌الملل دفتر آیت‌الله خامنه‌ای از سال ۱۳۶۹ش، عضو مجلس شرعی هیات حسابرسی مؤسسات مالی در بحرین و...[۳۲]

 

دیدگاه‌ها

تسخیری چهره‌ای شناخته ‌شده در زمینه تقریب، وحدت مذاهب و گفت‌وگوی ادیان بود. وی اساس تقریب را یک مساله علمی می‌دانست[۳۳] و می‌گفت معنی دقیق تقریب، پیدا کردن مشترکات و سپس همکاری در آن است.[۳۴] بعضی از دیدگاه‌های او عبارتند از:

استفاده از ظرفیت‌های مجمع فقه اسلامی

تسخیری مجمع الفقه جده را دریچه‌ای برای اشراف، شناخت و طرح نظریات جمهوری اسلامی ایران به جهان اسلام می‌دانست[۳۵] و معتقد بود می‌توان ایده‌های انقلاب اسلامی را در اجلاسیه‌های سران، یا وزرای خارجه یا اجلاسیه‌های کارشناسی ارائه کرد و جلوی قطع‌نامه‌های تخریبی علیه مساله شیعه و سنی را تا حدی گرفت.[۳۶] وی معتقد بود ایران نمی‌تواند خود را از جهان اسلام جدا دانسته و حرکت کند.[۳۷]

 

عبور از اختلافات مذهبی

به اعتقاد تسخیری جلوگیری از تحرکات برخی از گروه‌های جاهل لازم است، تا سبب گسترش تفرقه و ایجاد درگیری بین شیعه و سنی نشود.[۳۸] او بزرگترین نقش امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای را هدایت و رهبری بیداری اسلامی می‌دانست و معتقد بود صحبت‌های آنها درباره وحدت شیعه و سنی، مربوط به کل مسلمانان است، نه فقط ایران[۳۹] و هدف اصلی انقلاب اسلامی در سیاست خارجه، کمک رساندن به کل مسلمانان جهان است.[۴۰]

 

مهم‌ترین موانع وحدت

از دیدگاه تسخیری عمده‌­ترین و بزرگترین مانع پیش­ روی وحدت و برادری اسلامی، توطئه‌های دشمنان جهان اسلام از جمله کشورهای غربی به سرکردگی آمریکا است[۴۱] و اهداف استکبار جهانی و دشمنان اسلام با مسئله تقریب و وحدت منافات دارد[۴۲] و موانع دیگر این وحدت، تعصب برخی علما یا منتسبین به علم، جهل بعضی از مسلمانان به حقیقت مذاهب یکدیگر و منافع شخصی حکومت‌های مسلط بر جهان اسلام است.[۴۳]

 

انتقاد از طرح شورای رهبری

تسخیری معتقد است شورای رهبری، مبانی لازم شرعی را ندارد و طرح این موضوع هدفی غیر از تشکیک در جایگاه رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران نیست.[۴۴] همچنین برخی تصمیم‌ها نیازمند تصمیم شخص است و شورا نمی‌تواند در این مورد اقدام مناسبی کند.[۴۵] وی به عنوان نمونه به ناکارآمدی مدل شورایی در تشکیلات قوه قضائیه(شورای عالی قضایی) اشاره می‌کند که منجر به تغییر قانون و جایگزینی رئیس قوه قضائیه به جای آن شد.[۴۶][۴۷]

 

کتاب «صلاگر وحدت و بیداری اسلامی»

کتاب «صلاگر وحدت و بیداری اسلامی» بیان‌گر زندگی، اندیشه، فعالیت و اقدامات آیت‌الله تسخیری است. این مجموعه سه جلدی در سال ۱۳۹۳ش در مراسم تجلیل از او با نام «ارج‌نامه‌ آیت‌الله تسخیری» معرفی شد. این کتاب‌ها با نام‌های «اندیشه‌نامه‌ آیت‌الله محمدعلی تسخیری» به کوشش سید عبدالمجید میردامادی، «راهنامه و مرامنانه‌؛ مروری بر زندگی، مبارزات و خدمات علامه آیت‌الله محمدعلی تسخیری» به کوشش عباس آریازند و «درخشش اندیشه و جوشش آگاهی در آثار علامه آیت‌الله محمدعلی تسخیری» به کوشش محمدرضا شکیبا و محمود واعظی منتشر شدند.[۴۸]

انتشارات بین‌المللی الهدی وابسته به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، این کتاب را با عنوان «صلاگر وحدت و بیداری اسلامی» منتشر کرده است.[۴۹]

 

پانویس

1. «خلاصه‌ای از زندگی و فعالیت‌های علمی ــ قرآنی آیت‌الله محمدعلی تسخیری»، خبرگزاری ایکنا.

2. «مهم‌ترین موانع پیش روی وحدت از نگاه آیت‌‌الله تسخیری/ آماده همکاری با الازهر هستیم»، سایت شبکه اجتهاد.

3. «محمدعلی تسخیری» سایت کتاب فردا.

4. «خلاصه‌ای از زندگی و فعالیت‌های علمی ــ قرآنی آیت‌الله محمدعلی تسخیری»، خبرگزاری ایکنا.

5. آیت الله تسخیری درگذشت. خبرگزاری ابنا. مرور در ۲۸ مرداد ۱۳۹۹

6. «خاک‌سپاری پیکر آیت‌الله تسخیری در حرم حضرت معصومه(س)»، باشگاه خبرنگاران جوان.

7. «محمدعلی تسخیری کیست؟»، خبرگزاری میزان.

8. «اعضای مجلس خبرگان: محمدعلی تسخیری»، سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.

9. «محمدعلی تسخیری کیست؟»، خبرگزاری میزان.

10. «مهم‌ترین موانع پیش روی وحدت از نگاه آیت‌‌الله تسخیری/ آماده همکاری با الازهر هستیم»، سایت شبکه اجتهاد.

11. «محمدعلی تسخیری کیست؟»، خبرگزاری میزان.

12. «محمدعلی تسخیری کیست؟»، خبرگزاری میزان.

13. «محمدعلی تسخیری کیست؟»، خبرگزاری میزان.

14. «اعضای مجلس خبرگان: محمدعلی تسخیری»، سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.

15. «محمدعلی تسخیری»، سایت کتاب فردا.

16. «محمدعلی تسخیری»، سایت کتاب فردا.

17. «خلاصه‌ای از زندگی و فعالیت‌های علمی ــ قرآنی آیت‌الله محمدعلی تسخیری»، خبرگزاری ایکنا.

18. «محمدعلی تسخیری کیست؟»، خبرگزاری میزان.

19. «محمدعلی تسخیری»، سایت کتاب فردا.

20. حسینی حائری، زندگی و افکار شهید بزرگوار آیت‌اللّه العظمی سید محمدباقر صدر، ۱۳۷۵ش، ص۸۱.

21. «مهم‌ترین موانع پیش روی وحدت از نگاه آیت‌‌الله تسخیری/ آماده همکاری با الازهر هستیم»، سایت شبکه اجتهاد.

22. «آیت الله تسخیری دار فانی را وداع گفت + زندگینامه و تصاویر»، خبرگزاری ابنا.

23. «محمدعلی تسخیری»، سایت کتاب فردا.

24. «محمدعلی تسخیری»، سایت کتاب فردا.

25. «خلاصه‌ای از زندگی و فعالیت‌های علمی ــ قرآنی آیت‌الله محمدعلی تسخیری»، خبرگزاری ایکنا.

26. «محمدعلی تسخیری نماینده گیلان در مجلس خبرگان رهبری»، سایت شبکه اجتهاد.

27. «انتصاب حجت‌الاسلام‌ والمسلمین‌ تسخیری به‌ سمت‌ دبیرکلی مجمع‌ تقریب‌ مذاهب‌ اسلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ خامنه‌ای.

28. «انتصاب حجت‌الاسلام والمسلمین اراکی به سمت دبیرکلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ خامنه‌ای.

29. «جامعه روحانیت مبارز حضرات آیات تسخیری و حمیدی را برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری استان تهران معرفی کرد»، سایت جامعه روحانیت مبارز.

30. «نتایج انتخابات خبرگان + جدول گرایش‌ها»، خبرگزاری ایسنا.

31. «خلاصه‌ای از زندگی و فعالیت‌های علمی ــ قرآنی آیت‌الله محمدعلی تسخیری»، خبرگزاری ایکنا.

32. «خلاصه‌ای از زندگی و فعالیت‌های علمی ــ قرآنی آیت‌الله محمدعلی تسخیری»، خبرگزاری ایکنا.

33. «آیت‌الله تسخیری در گفتگویی مطرح کرد»، سایت شبکه اجتهاد.

34. «آیت‌الله تسخیری در گفتگویی مطرح کرد»، سایت شبکه اجتهاد.

35. «آیت‌الله تسخیری در گفتگویی مطرح کرد»، سایت شبکه اجتهاد.

36. «آیت‌الله تسخیری در گفتگویی مطرح کرد»، سایت شبکه اجتهاد.

37. «آیت‌الله تسخیری در گفتگویی مطرح کرد»، سایت شبکه اجتهاد.

38. «چگونه از اختلافات مذهبی عبور کردیم؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ خامنه‌ای.

39. «چگونه از اختلافات مذهبی عبور کردیم؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ خامنه‌ای.

40. «چگونه از اختلافات مذهبی عبور کردیم؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ خامنه‌ای.

41. «مصاحبه با آیت الله تسخیری»، فصل‌نامه تخصصی حبل المتین، ۱۳۹۳ش.

42. «مهم‌ترین موانع پیش روی وحدت از نگاه آیت‌‌الله تسخیری»، سایت ایکنا.

43. «مهم‌ترین موانع پیش روی وحدت از نگاه آیت‌‌الله تسخیری»، سایت ایکنا.

44. «فردی نزدیک به کمالات آیت‌الله خامنه‌ای هم نداریم»، خبرگزاری تسنیم.

45. «فردی نزدیک به کمالات آیت‌الله خامنه‌ای هم نداریم»، خبرگزاری تسنیم.

46. «فردی نزدیک به کمالات آیت‌الله خامنه‌ای هم نداریم»، خبرگزاری تسنیم.

47. «شورای عالی قضایی»، فرهنگ‌نامه نهادهای انقلاب اسلامی.

48. «از شخصیت آیت‌الله تسخیری تجلیل شد»، سایت ایسنا.

49. «از شخصیت آیت‌الله تسخیری تجلیل شد»، سایت ایسنا.

 

منابع

«از شخصیت آیت‌الله تسخیری تجلیل شد»، سایت ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ آبان ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۲ مرداد ۱۳۹۹ش.

«اعضای مجلس خبرگان: محمدعلی تسخیری»، سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، تاریخ بازدید: ۷ مرداد ۱۳۹۹ش.

«انتخابات خبرگان + جدول گرایش‌ها»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۸ مرداد ۱۳۹۹ش.

«انتصاب حجت‌الاسلام و المسلمین اراکی به سمت دبیرکلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۲۴ تیر ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ش.

«انتصاب حجت‌الاسلام‌ و المسلمین‌ تسخیری به‌ سمت‌ دبیرکلی مجمع‌ تقریب‌ مذاهب‌ اسلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۳۱ شهریور ۱۳۸۰ش، تاریخ بازدید: ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ش.

«آیت الله تسخیری دار فانی را وداع گفت + زندگینامه و تصاویر»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۲۸ مرداد ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۳۰ مرداد ۱۳۹۹ش.

«آیت‌الله تسخیری در گفتگویی مطرح کرد»، سایت شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب: ۸ شهریور ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ش.

«جامعه روحانیت مبارز حضرات آیات تسخیری و حمیدی را برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری استان تهران معرفی کرد»، سایت جامعه روحانیت مبارز، تاریخ درج مطلب: ۲۸ بهمن ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۸ مرداد ۱۳۹۹ش.

«چگونه از اختلافات مذهبی عبور کردیم؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۱۸ دی ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ش.

«خلاصه‌ای از زندگی و فعالیت‌های علمی ــ قرآنی آیت‌الله محمدعلی تسخیری»، خبرگزاری ایکنا، تاریخ درج مطلب: ۱۷ آبان ۱۳۸۷ش، تاریخ بازدید: ۱۲ مرداد ۱۳۹۹ش.

«شورای عالی قضایی»، فرهنگ‌نامه نهادهای انقلاب اسلامی، تاریخ بازدید: ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ش.

«فردی نزدیک به کمالات آیت‌الله خامنه‌ای هم نداریم»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲۴ خرداد ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ش.

«محمدعلی تسخیری کیست؟»، خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۱۱ اسفند ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۲ مرداد ۱۳۹۹ش.

«محمدعلی تسخیری نماینده گیلان در مجلس خبرگان رهبری»، سایت شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب: ۲۳ بهمن ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۲ مرداد ۱۳۹۹ش.

«محمدعلی تسخیری»، سایت کتاب فردا، تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۳۹۹ش.

رستمی نجف آبادی، حامد؛ گمار، مجتبی، «مصاحبه با آیت الله تسخیری»، در فصل‌نامه تخصصی حبل المتین، شماره ۷، تابستان ۱۳۹۳ش.

«مهم‌ترین موانع پیش روی وحدت از نگاه آیت‌‌الله تسخیری/ آماده همکاری با الازهر هستیم»، سایت شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب: ۲۳ آبان ۱۳۹۸، تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۳۹۹ش.

«مهم‌ترین موانع پیش روی وحدت از نگاه آیت‌‌الله تسخیری»، سایت ایکنا، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۵ مرداد ۱۳۹۹ش.

حسینی حائری، کاظم، زندگی و افکار شهید بزرگوار آیت‌الله العظمی سید محمدباقر صدر، ترجمه و پاورقی حسن طارمی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۵ش.

«خاک‌سپاری پیکر آیت‌الله تسخیری در حرم حضرت معصومه(س)»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: ۳۰ مرداد ۱۳۹۹ش.