یک استاد دانشگاه: حرف از صادرات انرژی در ایران بیهوده است/ هیچ‌یک از دو شرط آن را نداریم

جی پلاس؛ ایلنا نوشت: استاد دانشگاه صنعتی‌شریف با بیان اینکه به جای اینکه صحبت از صادرات بکنیم باید سیاست انرژی را باتوجه به شرایط تعریف کنیم، گفت: در بهترین حالت در سال جاری واردکننده نخواهیم بود اما سال آینده واردات خواهیم داشت.

هاشم اورعی در ارزیابی صادرات برق و گاز اظهار داشت: از نظر فنی ظرفیت انتقال با دیگر کشورها زیاد نیست، اما مسئله اصلی ظرفیت خط انتقال نیست مسئله اصلی این است برای صادرات باید تعهد داشته باشیم یعنی در طی این ماه‌هایی از سال ما متعهد می‌شویم میزان مشخصی برق و یا گاز را به کشور مقصد تحویل دهیم، معمولا در این زمان طرف مقابل به انرژی بیشتری نیاز دارد یعنی مشخصا زمان اوج گرما و یا سرما است.

ظرفیت خالی برای صادرات نداریم

وی افزود: در حال حاضر کل ظرفیت تولید گاز در کشور ما اگر همه چیز درست باشد 830 تا 840 میلیون متر مکعب در روز است و در اوج گرما و سرما مصرف هم همین میزان است بعبارت دیگر ظرفیت خالی برای صادرات نداریم مگر اینکه بگوییم در برخی زمان نمی‌توانیم گاز به دیگر کشورها تحویل دهیم.

12 تا 15 هزار مگاوات کسری برق

استاد دانشگاه صنعتی‌شریف تصریح کرد: در مورد برق هم اکنون تمام هم و غم وزارت نیرو این است که از خرداد که هوا گرم می‌شود و بین 12 تا 15 هزار مگاوات نسبت به سال قبل کسری تولید و خاموشی داریم، در بهترین حالت و ایده‌آل شاید بتوانیم کسری را تامین کنیم اما قطعا خاموشی خواهیم داشت، کما اینکه از هم‌اکنون نیز به صنایع انرژی‌بر جدول اعلام خاموشی اعلام شده است، بنابراین سوال این است کشوری که نمی‌تواند در اوج گرما برق و در اوج سرما گاز مصرفی خود را تامین کند چرا صحبت از صادرات دارد؟ صادرات در شرایط فعلی برای کشور ما بی‌معنی است، وقتی صادرات معنی پیدا می‌کند که مازاد تولید بر مصرف داشته باشیم و دوم اینکه امنیت انتقال انرژی را به طور مستمر تضمین کنیم، ما هیچ‌یک از این دو شرط را نداریم.

وی تاکید کرد: بنابراین صرف‌نظر از ظرفیت خط انتقال به دیگر کشورها در حوزه برق و گاز اصلا نباید حرف از صادرات بزنیم مگر اینکه در زمان‌های محدودی مقادیر کمی آن هم در حد تبادل انرژی صورت گیرد، مثلا در روزهایی که هر کشوری کمبود دارد با یکدیگر تبادل کنند و این درصدها هم یک رقمی است، اما اگر منظور از صادرات به به عنوان جذب ارز و درآمد است، صادرات انرژی در کشور ما باتوجه به شرایط روز که کاملا به مصرف انرژی بی‌توجهی می‌کنیم، بی‌معنی و پوچ است.

سیاستگذار در ایران: برق و گاز کالاهایی بی‌ارزشند

اورعی گفت: چندین مورد در حوزه انرژی کشور ما وجود دارد یک بخش مدیریت مصرف و بخشی شدت مصرف انرژی است یعنی در این کشور برای هر دلار که وارد جی‌دی‌پی کشور می‌شود چقدر انرژی مصرف می‌شود، شدت مصرف انرژی در ایران 2 تا 2.5 برابر دیگر کشورها است و این به اقتصاد انرژی در کشور ما برمی‌گردد، انرژی در کشور ما به عنوان یک کالای بی‌ارزش تعریف شده چون قیمت تمام‌شده یک کیلووات ساعت برق در کشور ما اگر درست محاسبه شود حدود 2 هزار تومان است در حالی که ما این میزان را در حد 100 تومان می‌فروشیم. وقتی این قیمت‌ها را داریم سیاست‌گذار این پیام را به جامعه منتقل می‌کند که این کالا ارزشمند نیست، بنابراین درست مصرف نمی‌کنیم، چون سیاست‌گذار پیام آشکار می‌دهد که این کالا ارزش ندارد. 

خاموشی راه‌حل نیست

وی بیان داشت: یکی از ابزارهای مدیریت مصرف اقتصاد انرژی است، یعنی کار را با مصرف انرژی کمتری انجام دهیم، اما وزارت نیرو در ایران از مدیریت مصرف هم تعریف جدیدی داشته یعنی خاموشی اعمال می‌کند در حالی که این اصلا تعریف مدیریت مصرف نیست وقتی گاز به برخی کارخانجات داده نمی‌شود و در زمستان تعطیل می‌شوند این مدیریت نیست.

این کارشناس حوزه برق و انرژی در خصوص احداث نیروگاه جدید برای جبران کسری نیز اظهار کرد: اگر ما امروز حتی بخواهیم نیروگاه جدید احداث کنیم باز هم مشکل حل نمی‌شود، چون خوراک نیروگاه گاز است، در نتیجه دو کار باید بکنیم یکی اینکه شدت مصرف انرژی و تلفات را کم کنیم و قیمت‌گذاری را درست کنیم که جامعه درست انرژی مصرف کند، ما در کشور انرژی را مصرف نمی‌کنیم، تلف می‌کنیم، دوم اینکه به سمت انرژی تجدیدپذیر برویم که نیازی به گاز ندارد، البته این‌ها یک‌شبه نیست باید برنامه‌ریزی شود و سرمایه‌گذاری صورت گیرد.

تولید برق هسته‌ای در حال کاهش است

وی ادامه داد: در مورد گاز هم ما دومین دارنده ذخایر گاز جهان هستیم اما این منابع هم قبل از استخراج باید اکتشاف شود، این پروسه‌ها هم طولانی و هم سرمایه‌بر است، ما بین 5 تا 8 میلیارد دلار باید سرمایه‌گذاری کنیم تا ظرف چند سال بعد تولید را زیاد کنیم، پیش‌بینی شده فاصله و شکاف بین تقاضا و عرضه گاز تا 1412 در حال باز شدن است، زیرا سرمایه‌گذاری نکردیم و دوم اینکه مصرف را رها کردیم، بنابراین آنچه در کشور ما جایش خالی است سبد انرژی متنوع است، یعنی به جای اینکه صحبت از صادرات بکنیم باید سیاست انرژی را باتوجه به شرایط تعریف کنیم و سبد انرژی را دربیاوریم، اینکه چقدر هسته‌ای، چقدر تجدیدپذیر و چه میزان از حرارتی تولید برق کنیم، مثلا در برق هسته‌ای امروز تنها نیروگاه کشور 1.2 درصد از برق کشور را تامین می‌کند و از چند سال پیش که وارد مدار شده برق تحویلی هم در حال کم شدن است، این یعنی ما برنامه نداریم.

سال آینده بنزین وارد می‌کنیم

اورعی با اشاره به موضوع مصرف بالای سوخت یادآور شد: مثلا در هفته‌های ابتدایی فروردین ماه برای اولین بار اولین محموله کشتی گازوئیل وارد کشور شد، وقتی تولید کشور ما ثابت و در برخی موارد کم هم می‌شود و تقاضا هم زیاد می‌شود نتیجه اینکه وارد می‌کنیم، متوسط مصرف بنزین در سال 1400، 86 میلیون لیتر بوده پیش‌بینی می‌شود که در سال جاری به 100 تا 105 میلیون لیتر برسد ظرفیت تولید بنزین هم در کشور همین میزان است، یعنی در بهترین حالت در سال جاری واردکننده نخواهیم بود اما سال آینده واردات خواهیم داشت، بنابراین در این شرایط نباید صحبت از صادرات انرژی داشته باشیم.