محمد محمدی ری شهری در هفتم آبان ماه سال ۱۳۲۵در شهرری متولد شد. وی نزد اساتیدی همچون آیات مشکینی، گلپایگانی و لنکرانی شاگردی کرد. او در اول فروردین سال ۱۴۰۱ رحلت کرد.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی محمد محمدی ری شهری اختصاص دارد.
زندگینامه محمد محمدی ری‌شهری
محمد محمدى نیک معروف به ری‌‌شهرى (آبان ۱۳۲۵ش - فروردین ۱۴۰۱ش) روحانی شیعه، حدیث‌پژوه، سرپرست آستان عبدالعظیم حسنی(س) و از کارگزاران جمهوری اسلامی ایران بود. ری‌شهری همچنین نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان و بنیان‌گذار و رئیس دانشگاه قرآن و حدیث بود. میزان الحکمه معروف‌ترین اثر اوست و کتاب‌های متعددی با تکیه بر احادیث شیعه نگاشته است. چند مجموعه مانند دانشنامه امیرالمومنین، دانشنامه امام حسین، دانشنامه امام مهدی و دانشنامه قرآن و حدیث نیز زیر نظر او تألیف شده است. وی داماد میرزا علی مشکینی بود.
اطلاعات فردی
محمد محمدى رى‌‌شهرى
شناسنامه
نام کامل محمد محمدى نیک
زادروز ۷ آبان ۱۳۲۵ش
شهر تولد ری
کشور تولد ایران
تاریخ درگذشت ۱ فروردین سال ۱۴۰۱
اطلاعات سیاسی
پست‌ها تولیت حرم عبدالعظیم، رئیس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، نمایندگی مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری، ریاست دادگاه انقلاب ارتش، حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی، وزیر اطلاعات، دادستان کل کشور، دادستان دادگاه ویژه روحانیت، نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتید علی مشکینی، محمد فاضل لنکرانی، سید محمدرضا گلپایگانی
وبگاه رسمی پایگاه رسمی محمد محمدی ری‌شهری
زندگى‌‌نامه
محمد محمدى نیک معروف به ری‌‌شهرى متولد آبان ۱۳۲۵ش در شهر ری بود.[۱] او پس از پایان تحصیلات ابتدایى، درسال ۱۳۳۹ش، وارد حوزه علمیه شهر ری (مدرسه برهان) شد[۲] و در سال ۱۳۴۰ش، براى ادامه تحصیل به قم رفت و در مدرسه گلپایگانی که زیر نظر سید محمد بهشتی و ربانی شیرازی بود، دروس حوزوی را پیش گرفت.[۳] وی دروس خارج فقه و اصول را در سال ۱۳۴۷ش در قم آغاز کرد.[۴] به گفته ری‌شهری، او از سال ۱۳۳۹ش تا پیروزى انقلاب، حدود ۱۸سال در حوزه‌های علمیه ری، قم، نجف و مشهد مشغول تحصیل بوده است.[۵]
ری‌شهری، قبل از انقلاب دوبار توسط ساواک در سال‌های ۱۳۴۴ش[۶] و ۱۳۴۷ش دستگیر و زندانی می‌شود.[۷] ری شهری در اولین روز فروردین ۱۴۰۱ش در تهران درگذشت.[۸]
اساتید
استادان او در درس خارج اصول، آیات محمدعلی اراکی و حسین وحید خراسانی و اساتیدش در فقه، میرزا علی مشکینی، جواد تبریزی، سید محمدرضا گلپایگانی و مرتضی حائری یزدی بودند.[۹] وى همچنین از سید رضا بهاءالدینی، اجازه روایت دریافت کرد.
ری‌شهری در حوزه اخلاق، خود را تحت تأثیر آیات عبدالکریم حامد از شاگردان رجبعلی خیاط،[۱۰] آقا حسین فاطمی،[۱۱] محمدتقی بهجت و سید رضا بهاءالدینی می‌داند.[۱۲]
تألیفات
آثار تالیفی و پژوهشی ری‌شهری ۳۰ عنوان کتاب در ۹۵ جلد است.[۱۳] او نخستین کتابش را با عنوان «بحث‌هایی درباره خدا» در سال ۱۳۵۰ش منتشر کرده است.[۱۴]چاپ «موسوعه میزان الحکمه» در ۱۵ جلد و نیز انتشار « دانشنامه امیرالمؤمنین» در ۱۳ جلد و دانشنامه امام حسین(ع) در ۱۴ جلد[۱۵] از دیگر آثار منتشر شده زیر نظر اوست.[۱۶]
برخی آثاری که مستقیم یا با اشراف وی چاپ شده‌اند عبارتند از:
دانشنامه قرآن و حدیث
دانشنامه قرآن و حدیث، دایرةالمعارفی موضوعی که مفاهیم دینی، اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را پوشش داده است. این دانشنامه به شیوه الفبایی ــ موضوعی به گزارش احادیث مرتبط با موضوعات پرداخته و با استناد به آیات و روایات به توضیح و تبیین موضوعات، مفاهیم و مدخل های دینی می‌پردازد. [۱۷]
دانشنامه امام حسین
دانشنامه امام مهدی(ع)
دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن و حدیث، دایرة المعارفی که دارای چهارده بخش از ولادت، زندگی امام(ع) تا تشکیل حکومت را شامل می‌شود که در سال ۱۳۹۳ش در ۱۰ جلد انتشار یافت.[۱۸]
کیمیای محبت
این کتاب درباره زندگینامه شیخ رجبعلی خیاط است که مجموعه‌ای از خاطرات و گفتگو با شاگردان شیخ رجبعلی است و این کتاب از پنج بخش ویژگی‌ها، تحول، سازندگی، وفات و برخی مربیان و شاگردان شیخ، تشکیل شده است.[۱۹]
علم و حکمت در قرآن و حدیث
در این اثر، ارزش علم و عقل از دیدگاه اسلام در آیات قرآن و روایات شیعه و اهل سنت، به صورت موضوعی گردآوری شده است. کتاب، در هفت بخش نوشته شده است. این کتاب در پنج نوبت چاپ شده است.[۲۰]
مناظره در رابطه با مسائل ایدئولوژیک
این اثر ۱۲ مناظره از جمله مناظره پیامبر اسلام با اشراف قریش، مناظره علی(ع) با یکی از دانشمندان یهود و دیگر مناظره‌ها را در بر دارد.[۲۱]
مسئولیت‌های اجتماعی و سیاسی
محمد ری‌شهری از مسئولان فعال جمهوری اسلامی پس از انقلاب بود. ری‌شهری علاوه بر نمایندگی مجلس خبرگان در دوره سوم،[۲۲] نمایندگی در دوره پنجم را نیز به عهده داشت.[۲۳] وی حاکم شرع دادگاه‌هاى انقلاب اسلامى دزفول، بهبهان، گچساران، بروجرد، رشت و گنبد کاووس پس از پیروزى انقلاب بود.[۲۴]ری‌شهری در اواسط سال ۱۳۵۸ش ریاست دادگاه انقلاب ارتش را داشت[۲۵] و از جمله مسائل مطرح در طول تصدى او، رسیدگى پرونده حزب خلق مسلمان در پایگاه‌هاى هوایى تبریز، اصفهان و بوشهر،[۲۶] محاکمه نظامیان کودتاى نوژه، رسیدگى به پرونده قطب‌زاده و سران نظامى حزب توده بوده است.[۲۷]
ری‌شهری در سال ۱۳۶۸ش دادستان کل کشور[۲۸] و چندی بعد دادستان ویژه روحانیت می‌شود.[۲۹] او اولین وزیر اطلاعات ایران (۶ آذر ۱۳۶۴ش) بود[۳۰] و از دیگر مسئولیت‌های سیاسی وی می‌توان نمایندگی ولی‌فقیه و سرپرستی حجاج ایرانی[۳۱] و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام در دوره چهارم، پنجم و ششم را نام برد.[۳۲]
ری‌شهری در سال ۱۳۷۵ش یک حزب سیاسی به نام جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی تأسیس کرد و خود دبیر کل آن شد.[۳۳] او در سال ۱۳۷۶ش نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایران شد ولی رأی نیاورد.[۳۴]
ری‌شهری تا آخر عمر متولی حرم عبدالعظیم حسنی[۳۵] و رییس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث (با دو زیر مجموعه پژوهشگاه قرآن و حدیث و دانشگاه قرآن و حدیث) بود.[۳۶]
پانویس
۱. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۱۳.
۲. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۰.
۳. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۲.
۴. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۳۰.
۵. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۳۰.
۶. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۳۹.
۷. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۳.
۸. آیت‌الله ری شهری به دیار باقی شتافت، خبرگزاری شفقنا
۹. محمدی ری شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۳۰.
۱۰. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۸.
۱۱. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۳۰.
۱۲. محمدی ری شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۹.
۱۳. پروین‌زاد، «کتاب‌شناسی حجت‌الاسلام ری‌شهری»، ص۲۲.
۱۴. پروین‌زاد، «کتاب‌شناسی حجت‌الاسلام ری‌شهری»، ص۲۲.
۱۵. ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۱.
۱۶. پروین‌زاد، «کتاب‌شناسی حجت‌الاسلام ری‌شهری»، ص۲۲.
۱۷. «معرفی دانشنامه قرآن و حدیث»، پایگاه رسمی محمدی ری‌شهری.
۱۸. «معرفی دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن و حدیث»، پایگاه رسمی محمدی ری‌شهری.
۱۹. «معرفی کتاب کیمیای محبت»، پایگاه رسمی محمدی ری‌شهری.
۲۰. «معرفی کتاب علم و حکمت در قرآن و حدیث»، پایگاه رسمی محمدی ری‌شهری.
۲۱. پروین‌زاد، «کتاب‌شناسی حجت‌الاسلام ری‌شهری»، ص۲۲.
۲۲. «اعضای سومین دوره انتخابات اعضای مجلس خبرگان»، سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
۲۳. «اعضای پنجمین دوره انتخابات اعضای مجلس خبرگان»، سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
۲۴. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۸۴ و ۸۵.
۲۵. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۸۹.
۲۶. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۹۰ و ۹۱.
۲۷. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۸۷.
۲۸. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۸۳.
۲۹. «انتصاب دادستان دادگاه روحانیت»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری.
۳۰. محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۳، ص۴۹ و ۵۸.
۳۱. «انتصاب سرپرست حجاج ایرانی»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری.
۳۲. «اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام»، سایت مجمع تشخیص مصلحت نظام.
۳۳. مظفری، جریان‌شناسی سیاسی معاصر ایران، زمزم هدایت، ص ۱۳۶.
۳۴. «جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی»، سایت هدنا.
۳۵. «انتصاب تولیت آستان عبدالعظیم الحسنی(ع)»، سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.
۳۶. «مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث»، سایت دارالحدیث.
منابع
«انتصاب تولیت آستان عبدالعظیم الحسنی(ع)»، سایت نشر آثار آیت الله خامنه‌ای، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۳۹۷.
«انتصاب سرپرست حجاج ایرانی»، پایگاه اطلاع رسانی آیت الله خامنه‌ای، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۳۹۷ش.
«انتصاب دادستان دادگاه روحانیت»، سایت آیت الله خامنه‌ای، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۳۹۷.
پروین زاد، شهلا، «کتاب شناسی حجت الاسلام ری شهری»، در مجله کیهان فرهنگی، شماره ۲۱۲، خرداد۱۳۸۳ش.
«پژوهشگاه قرآن و حدیث، معرفی پژوهشگاه»، سایت پژوهشگاه قرآن و حدیث، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۳۹۷.
«تاریخچه و اهداف دانشگاه قرآن و حدیث»، سایت دانشگاه قرآن و حدیث، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۳۹۷.
«تعیین اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام»، سایت مجمع تشخیص صلحت نظام، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۳۹۷.
محمدی ری شهری، محمد، خاطره‌ها، تهران، نشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام حسین(ع)، قم، چاپ مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۸۸ش.
مظفری، آیت، جریان شناسی سیاسی معاصر ایران، قم، نشر:زمزم هدایت، بی‌تا.
«معرفی موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث»، سایت موسسه دارالحدیث، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۳۹۷.
