مروری بر زندگی آیت الله العظمی علوی گرگانی

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی آیت الله العظمی سید محمد علی علوی گرگانی اختصاص دارد.

 زندگینامه سید محمدعلی علوی گرگانی

آیت الله سید محمدعلی علوی گرگانی (متولد ۱۳۱۸ش) از مراجع تقلید شیعه و از استادان درس خارج فقه و اصول فقه در قم بود. او از شاگردان آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، آیت‌ الله گلپایگانی و آیت‌ الله اراکی بوده است. برخی از تألیفات علوی گرگانی عبارت‌اند از: المَناظر النّاضرة فی احکامِ العِترةِ الطّاهره، منهج‌الناسکین (در زمینه مناسک حج) و توضیح‌المسائل به زبان‌های فارسی و اردو و عربی. ساخت مسجد و درمانگاه در گرگان و تأسیس صندوق قرض‌الحسنه در تهران از جمله اقدامات وی است.

اطلاعات فردی

لقب آیت‌الله،  آیت‌الله‌العظمی

تاریخ تولد ۱۳۱۸ش

محل زندگی قم

تاریخ وفات ۱۴۰۰ش

اطلاعات علمی

استادان آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، آیات: مرتضی حائری یزدی، سید محمدرضا گلپایگانی، عباسعلی شاهرودی، محمدعلی اراکی

محل تحصیل قم، نجف

تألیفات المَناظر النّاضرة فی احکامِ العِترةِ الطّاهره، منهج‌الناسکین (در زمینه مناسک حج)، توضیح‌المسائل به زبان‌های فارسی و عربی و اردو، نورالهدی (تعلیقه بر عروة الوثقی)

زندگی‌‌نامه و تحصیلات

سید محمدعلی علوی گرگانی در خرداد سال ۱۳۱۸ش در نجف به دنیا آمد.[۱] پدرش سید سجاد از فقیهان گرگان بود.[۲] محمدعلی در هفت‌سالگی، همراه پدرش به ایران نقل‌مکان کرد.[۳]

علوی گرگانی نزد پدرش ادبیات عرب را فرا گرفت.[۴] در شانزده‌ سالگی، عازم سفر عتبات و حج شد و در بازگشت از حج، قصد ماندن در نجف را داشت؛ اما به توصیه آیت‌الله حکیم به قم بازگشت. وی درس‌های سطح را طی چهار سال نزد افرادی چون مجاهدی تبریزی، سلطانی طباطبایی و ستوده اراکی فراگرفت.[۵]

او سه سال، در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی و هشت سال در درس خارج اصول فقه امام خمینی و پانزده سال در درس خارج فقه مرتضی حائری یزدی شرکت کرد. وی هفت سال، در ایام تابستان، به نجف می‌ رفت و در درس عالمان حوزه علمیه نجف همچون آیت الله خویی و میرزا باقر زنجانی حاضر می‌شد. آیت‌ الله گلپایگانی، عباسعلی شاهرودی و محمدعلی اراکی از دیگر استادان وی بودند.[۶]

جایگاه علمی و مرجعیت

آیت الله علوی گرگانی تدریس علوم دینی را با کتاب‌های ادبیات عرب آغاز کرد. پس از آن، کتاب‌های معالم، قوانین، شرح لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه و شرح منظومه را تدریس کرد. وی در سال ۱۴۰۵ق به تقاضای شماری از شاگردانش، تدریس درس خارج فقه و اصول فقه را آغاز کرد.[۷] در سال ۱۴۱۲ق، جمعی از شیعیان، به ویژه اهالی مازندران و گیلان، از او تقاضای رساله توضیح‌المسائل کردند. او نیز این رساله را به زبان فارسی نوشت و سپس به زبان‌های عربی و اردو نیز ترجمه کرد و در اختیار مقلدان قرار داد.[۸]

نظرات سیاسی و اجتماعی

آیت‌الله علوی گرگانی استفاده از ماهواره را برای دیدن برنامه‌های مستند سیاسی، اجتماعی و علمی حلال می‌داند؛ البته به‌شرطی که وجود ماهواره باعث انحراف خانواده نشود.[۹] وی در پاسخ به سؤالی درباره محصولات تراریخته، تحقیق درباره این محصولات را بدون اشکال دانسته است؛ امّا کشت تجاری آن را جایز نمی‌داند.[۱۰]

امور عام المنفعه

آیت الله علوی اقدام به ساخت مسجد، حسینیه، درمانگاه و صندوق قرض‌الحسنه در نقاط مختلف ایران کرده است. تعمیر بخشی از مسجد جامع گرگان، تأسیس و تعمیر چند مسجد در این شهر و مناطق اطراف آن، ساخت درمانگاه در روستای اَلَنْگ، ساخت حسینیه مهدی‌شهر سمنان و تأسیس صندوق قرض الحسنه هیئت فاطمیه تهران از آن جمله است.[۱۱]

آثار و تألیفات

آیت‌ الله علوی گرگانی دارای تألیفاتی در زمینه فقه، اصول فقه، حدیث و رجال است.[۱۲] تألیفات وی توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گردآوری و در یک لوح فشرده منتشر شده است.[۱۳] برخی از این آثار عبارت است از:

توضیح المسائل (به زبان‌های فارسی و اردو)

منهج الصالحین (رساله توضیح‌المسائل عربی)

اَجوِبة المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتائات

منهج‌النّاسکین (مناسک حج عربی).

المَناظر النّاضرة فی اَحکامِ العترةِ الطاهره (فقه اجتهادی)

نورالهدی (تعلیقه بر عروة الوثقی).

گلچینی از انوار اخلاقی (برگزیده درس اخلاق‌های وی)

ره‌توشه پارسیان (شرح وصیت‌های پیامبر اسلام(ص) به ابوذر غفاری)

رحلت

آیت الله علوی گرگانی پس از یک دوره بیماری در بیست و چهارم اسفند ماه سال ۱۴۰۰ به ملکوت اعلی پیوست.

پانویس

۱. زندگینامه، قم، ص ۱۱.

۲. زندگینامه، قم، ص ۷.

۳. زندگینامه، قم، ص ۱۳.

۴. زندگینامه، قم، ص ۱۳.

۵. زندگینامه، قم، ص ۱۳-۱۴.

۶. زندگینامه، قم، ص ۱۴-۱۵.

۷. زندگینامه، قم، ص ۱۵-۱۶.

۸. زندگینامه، قم، ص ۲۰.

۹. «استفاده از ماهواره حلال است یا حرام؟»، سایت ایسنا.

۱۰. «فتوای آیات مکارم‌ شیرازی و علوی‌ گرگانی درباره «محصولات تراریخته»»، سایت شبکه اجتهاد.

۱۱. زندگینامه، قم، ص ۲۳.

۱۲. زندگینامه،‌ قم، ص ۲۱.

۱۳. مجموعه آثار آیت الله العظمی علوی گرگانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

منابع

«مجموعه آثار آیت‌ الله العظمی علوی گرگانی»، وبگاه فروشگاه اینترنتی نورشاپ، تاریخ بازدید: ۶ اسفند ۱۳۹۷.

«استفاده از ماهواره حلال است یا حرام؟»، وبگاه ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۳ آبان ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۶ اسفند ۱۳۹۷.

«فتوای آیات مکارم‌ شیرازی و علوی‌ گرگانی درباره «محصولات تراریخته»»، وبگاه شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب: ۲۶ شهریور ۱۳۹۵، ۷ اسفند ۱۳۹۷.

زندگینامه حضرت آیت‌الله العظمی علوی گرگانی، قم، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، بی‌تا.

مجموعه آثار آیت‌ الله العظمی علوی گرگانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.