حسن صافی اصفهانی؛ شاگردی که مورد عنایت ویژه استاد بود/چرا آیت الله خویی خواست که او به نجف برگردد؟

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی آیت الله حسن صافی اصفهانی اختصاص دارد.

زندگینامه آیت الله حسن صافی اصفهانی

آیت‌الله حسن صافی اصفهانی (1298 - 1374 ش) از شاگردان ممتاز آیت الله خویی بود. بعد از رحلت آیت الله خادمی و آیت الله مهدوی ریاست و زعامت حوزه علمیه اصفهان به عهده ایشان افتاد. از سال 1359 تا پایان عمر امام جماعت مسجد جامع اصفهان را به عهده داشتند.

اطلاعات فردی

حسن صافی اصفهانی

زادروز 1298 شمسی

زادگاه اصفهان

وفات هفتم مهر 1374

مدفن اصفهان- مقبره علامین مجلسیین

اساتید آیت الله خویی، آیت الله حکیم، آیت الله کاظمینی، ملاصدرا بادکوبه ای

آثار الهدایه فی الاصول، ترجمه و نقد فلسفه داروین و درس های اخلاق

ولادت

آیت الله حسن صافی اصفهانی از فرزانگان اصفهان است که نسب شریفش به عالم جلیل القدر تشیع ملا صالح مازندرانی، از نواده های دختری مجلسی اول (قدس الله سره ) می رسد. او در سال 1298 ش در خانواده ای منسوب به علم و تقوا دیده به جهان گشود. پدر ایشان حاج نصرالله در سلک روحانیت بود که در نجف اشرف نزد علامه امینی مشغول صحافی کتاب های دینی بود. در احوال او نوشته اند که مردی بسیار پرهیزکار، اهل ذکر و کرامت و مقید به آداب و سنن از جمله زیارت عاشورا بود. مراسم تشییع و ختم ایشان در نجف با حضور علما، فضلا و مراجع تقلید و سایر اقشار باشکوه و عظمت بالایی برگزار شد. آیت الله خویی بر جنازه اش نماز خواند و در وادی السلام کنار مرقد مطهر حضرت هود و صالح علیهما السلام به خاک سپرده شد.

تحصیلات

آیت الله صافی اصفهانی دوران تحصیلات ابتدایی خود را با ورود به «دبستان قدسیه» آغاز کرد و این دوران تحصیلی تا سال دوم یا سوم دبیرستان ادامه یافت. مدت کوتاهی پدر را در کسب و کار خود یاری کرد. در همین ایام با تشویق و راهنمایی شیخ احمد حججی نجف آبادی در زمره شاگردان مکتب امام صادق علیه السلام قرار گرفت و در مدرسه نوریه اصفهان مشغول فراگیری علوم اسلامی شد. مقدمات و ادبیات را در آنجا تمام کرد و پس از آن آهنگ حوزه قم کرد. در سال 1320 در اتاقی محقر و در مدرسه حاج ملا صادق ساکن و به دروس سطح و نیز تهذیب اخلاق نزد استادانی وارسته مشغول شد. شیخ حسن در قم برای کسب فیوضات اخلاقی به حضور آیت الله سید محمدتقی خوانساری می رسید و مورد لطف و نظر خاص آن بزرگوار قرار داشت. همچنین با همراهی شهید مطهری از محضر امام خمینی و آیت الله سید احمد خوانساری به صورت خصوصی درس تفسیر و علوم دیگر می آموخت. مقدار زیادی از شرح لمعه را نزد آیت الله العظمی مرعشی نجفی و زیادی از رسائل و مکاسب را نزد آیت الله شیخ عبدالرزاق نائینی خواندند. این عالم ربانی پس از 4 سال اقامت در قم، در سال 1322 به مقصد اصلی اش نجف اشرف سفر کرد . با ورود به حوزه علمیه نجف اشرف دومین حجره از سمت راست در مدرسه علمیه صدر و کنار مقبره مرحوم صدر، و زمانی مدرسه بادکوبه ای ماوای ایشان می شود و این دوره طولانی تا 28 سال ادامه می یابد.

اساتید

آیت الله العظمی خوئی در فقه، اصول و تفسیر

آیت الله شیخ عبدالحسین رشتی در کفایه

آیت الله شیخ صدرا بادکوبه ای در معقول

آیت الله العظمی سید جمال الدین گلپایگانی در اخلاق

آیت الله حکیم (خارج فقه)

آیت الله محمدعلی کاظمینی

آیت الله محمدکاظم شیرازی (خارج مکاسب)

آیت الله سید عبدالهادی شیرازی (خارج بحث طهارت)

روش سلوکی

مطابق نقلی که از ایشان شده روش ایشان در سلوک چنین بوده است:

عمل به دستورات شرع مقدس تا آخرین نفس

محبت به خدا و اولیاء معصومین علیهم السلام

توسل به ذوات مقدسه معصومین علیهم السلام

تسلیم مطلق و بی قید و شرط در برابر معصوم علیه السلام و لا غیر.

تالیفات

یک دوره اصول، تقریرات بحث آیت الله العظمی خوئی(ره)

مکاسب محرمه و بیع

طهارت

صلاه

ترجمه نقد فلسفه داروین تالیف حاج شیخ محمدرضا نجفی

درسهای اخلاق در 3جلد

یک دوره اقتصاد استدلالی بر اساس مبانی فقهی

اقتصاد ساده برای دانشجویان

تقریرات خارج اصول یکدوره

تقریرات خارج طهارت

تقریرات خارج خمس

تقریرات خارج قضا و شهادات

تقریرات خارج حج

تقریرات درس رجال

متفرقاتی در تفسیر و حدیث و شعر و علوم قرآن و اسرار حج

برگشت به اصفهان

در سال 1350 پس از فوت مرحوم آیت الله طبیب زاده که امام جماعت مسجد کمرزرین و مرد پارسا و زاهد زمان در اصفهان بود بنا به دعوت علما و مردم اصفهان و فرمان استادش مرحوم آیت الله العظمی خوئی (ره) به اصفهان بازگشت و در همان مسجد شروع به تدریس تفسیر و علوم قرآنی پرداخت. در سال حدود 1359 بنا به دعوت بازاریان و اهالی محل و درخواست آیت الله خادمی و سایر علمای اصفهان طی دو طومار جداگانه به مسجد جامع اصفهان منتقل شد و آنجا را پایگاهی برای زنده کردن دین خدا قرار داد و کلاس های اقتصاد، اعتقادات، نهج البلاغه و تفسیر تشکیل دادند. ایشان قبل از اینکه مسجد کمر زرین را ترک کنند از آیت الله ناصری که آن زمان در دولت آباد اصفهان زندگی می کرد خواستند تا امامت مسجد کمر زرین را قبول کنند و با پذیرفتن پیشنهاد استاد از سوی آیت الله ناصری، مسجد جامع آماده پذیرایی از آیت الله صافی شد، آنگاه ایشان اقامه جماعت در آن مسجد را آغاز کردند .

مرحوم آیت الله صافی (قدس سره) پس از مراجعت به اصفهان در مدرسه صدر بازار شروع به تدریس سطح کفایه کردند اما پس از چندی آیت الله العظمی خوئی (ره) در نامه ای به مردم نوشتند: آقای صافی باید درس خارج شروع کنند وگرنه برگردند به نجف که ما اینجا بیشتر به ایشان نیاز داریم. لذا از آن به بعد ایشان درس خارج را بنا به درخواست چند تن از فضلای نخبه اصفهان شروع کردند، تا بعد از فوت آیت الله خادمی و مهدوی عملاً‌ ریاست و زعامت حوزه علمیه اصفهان به عهده ایشان افتاد.

وفات

بالاخره روح بلند این استاد اخلاق در آستانه اذان صبح روز جمعه 7/7/1374 مطابق با 3/جمادی الاولی/1416 ه.ق، در سن 76 سالگی به ملکوت اعلی پیوست و استان اصفهان و حوزه های علمیه شیعه را عزادار کرد و با تشییعی بی نظیر بعد از شهید آیت الله شمس آبادی با حضور هیئتهای اعزامی به نمایندگی از مراجع تقلید شیعه و رئیس جمهوری و نمایندگان مجلس و مقامات کشوری و لشکری جنازه پاک او را طبق وصیت آن مرحوم کنار مقبره علامه مجلسی به خاک سپردند و از طرف استاندار دو روز عزای عمومی در استان اصفهان اعلام شد و در حوزه علمیّه اصفهان یک هفته تعطیل اعلام شد و بازار اصفهان نیز سه روز تعطیل و سیاهپوش شد.

باقیات الصالحات

از اقدامات فرهنگی شیخ، احداث مجموعه فرهنگی و علمی است که شامل حوزه علمیه و موسسه فرهنگی و خیریه صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه است. این مدرسه، محلی برای سکونت طلاب، فضلای کشور و مکانی برای نشر معارف دینی است از جمله کتاب هایی که در این موسسه به زیور طبع آراسته شده است عبارتند از:

الملاحم و الفتن

کشف الالتباس عن موجر ابی العباس

اجود التقریرات

مناقب عرشیان

مدارک العروه الوثقی

فرازهایی از وصیت نامه

خداوندا تو را شاهد می گیرم که زندگی را با نام تو شروع کردم و عمری میل من این بود که در راه تو و برای تو و به سوی تو قدم بردارم. ای طلاب عزیز؛ عزت و سربلندی در دنیا و آخرت در درجه اول در گرو تقوا و تهذیب نفس و ساختن روحی سرشار از محبت و در درجه دوم سعی و کوشش در تحصیل علم و رسیدن به مراتب بلند علمی است. نیروی جوانی خود را هدر ندهید و جهاد کنید در تهذیب اخلاق و تحصیل علم که امروز بیش از هر زمان دیگر به سلاح علم و علمای خودساخته نیاز است.

منابع

سایت آیت الله العظمی صافی اصفهانی

سایت موسسه صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه