صاحب یکی از قدیمی‌ترین کتابفروشی‌های تهران: امام خمینی به مغازه ما می‌آمد/ یک صفحه اینستاگرامی داریم
فرید کتابچی، صاحب فعلی کتابفروشی اسلامیه می گوید: امام خمینی(ره) زمانی که در قم بودند به مغازه ما می‌آمدند و نمونه‌های چاپی کتاب کشف‌الاسرار را تصحیح می‌کردند. برگه‌هایی را که از حروفچینی می‌آوردیم، با مداد تصحیح می‌کردیم و به چاپخانه می‌فرستادیم. در آن زمان امام(ره) ۴۴سال داشتند و در حوزه علمیه تدریس می‌کردند.
جی پلاس؛ روزنامه همشهری نوشت: در دل بازار بزرگ تهران و بین مغازه‌های رنگارنگ این راسته پر‌زرق و برق، یکی از قدیمی‌ترین کتابفروشی‌های تهران جا خوش کرده است؛ مغازه‌ای که با گذشت سال‌های طولانی و به‌رغم همه تحولات تاریخی و فراز و نشیب‌های فرهنگی، همچنان خودش را سرپا نگه داشته و صاحبانش نگذاشته‌اند چراغش خاموش شود.
صحبت از کتابفروشی ۱۵۰ ساله تهران است که با نام کتابفروشی اسلامیه شناخته می‌شود. کتابفروشی‌ای که از روزگار رفته و مشتری‌هایش خاطره‌های بسیار دارد و گذر طهران قدیم به تهران جدید را دیده است. فرید کتابچی، صاحب فعلی‌کتابفروشی که فارغ‌التحصیل مدرسه علوی و دانشگاه شریف و چهارمین نسل از خاندان کتابچی‌ها‌ست در گفت‌وگو با همشهری از تاریخچه این کتابفروشی می‌گوید.
کتابفروشی اسلامیه در چه سالی راه‌اندازی شد و چطور شکل گرفت و چرا اسم آن را اسلامیه گذاشته‌اند؟
در دوره حکومت قاجار، جد بزرگ من سیدمحمدعلی شیرازی در شیراز زندگی می‌کرد. در آن زمان کتابی در ایران چاپ نمی‌شد و این صنعت در کشورمان رونق چندانی نداشت. شکل کار به این صورت بود که کتاب‌ها در هندوستان که آن زمان مستعمره انگلیس بود، توسط پارسیان هند، یعنی ایرانیانی که با هدف کسب‌وکار و تجارت به این کشور مهاجرت کرده بودند چاپ و از بمبئی با کشتی و در صندوق‌های چای به بنادر جنوبی ایران مانند بندرعباس ارسال می‌شد و از آنجا به شیراز می‌آمد. دلیلش هم این بود که در آن زمان شیراز مهد علم، فرهنگ و کتاب بود تا جایی که کتاب‌ها اول در این شهر و پس از آن در شهرهای دیگر مثل اصفهان و مشهد پخش می‌شد. این کتاب‌ها هم به زبان فارسی و هم به زبان اردو بودند. اسم اسلامیه برای کتابفروشی هم از همین کتاب‌ها گرفته شد؛ چون بیشتر کتاب‌ها در حوزه تاریخ و مذهب بودند. آقا سیدمحمدعلی شیرازی پس از مدتی فعالیت در شیراز، به‌دلیل توسعه کسب‌وکار در سال1280 هجری شمسی تصمیم می‌گیرد کارش را به پایتخت انتقال دهد و کتابفروشی اسلامیه را در تهران راه‌اندازی کند. بنابراین در تیمچه کتابفروش‌ها با چند نفر دیگر حجره‌ای می‌گیرند و یک کتابفروشی راه می‌اندازند. در آن سال‌ها، تیمچه مرکز کتابفروشی تهران بود، اما از آنجا که تیمچه یک فضای سربسته و تاریک داشت و خبری هم از برق نبود، در نتیجه کسی نمی‌توانست در چنین موقعیتی کتاب بخواند، به همین دلیل بعد از چند وقت مغازه را واگذار کردند و در خیابان ناصرخسرو، در ساختمان فعلی وزارت دارایی مغازه کتابفروشی دیگری باز کردند؛ مغازه‌ای که بزرگ بود و علاقه‌مندان کتاب برای خرید به آن مغازه می‌رفتند. بعد از مدتی به دستور رضاشاه قرار می‌شود ساختمان وزارت دارایی را در آنجا بسازند و در نتیجه آن مغازه هم تخریب می‌شود. به این‌ترتیب میرزا محمدعلی سال۱۳۱۵ این مغازه را که اکنون در آن هستیم در بازار تهران باز کرد و کتابفروشی اسلامیه از آن زمان تاکنون در این مکان پابرجاست.
در کتابفروشی شما بیشتر چه کتاب‌هایی فروخته می‌شود؟
باتوجه به اینکه عنوان کتابفروشی‌مان اسلامیه است، عمدتا کتاب‌هایی که عرضه می‌کنیم و می‌فروشیم جزو کتاب‌های اسلامی و مذهبی است. کتاب‌هایی مانند قرآن، مفاتیح، انواع کتاب‌های دعا، کتاب‌های مرجع مانند اصول کافی، بحارالانوار و کتاب‌هایی از این دست. البته در کنار این کتاب‌ها، کتاب‌های دانشگاهی و تاریخی هم داریم.
باتوجه به قدمت کتابفروشی آیا افراد سرشناس سیاسی و فرهنگی هم به اینجا رفت‌وآمد داشته و دارند؟
آقای علامه شهرامی، دکتر امامی که امام‌جمعه تهران بودند، آقای محمدجواد نجفی که جزو مؤلفان سرشناس هستند و خیلی از افراد سرشناس دیگر با کتابفروشی ما ارتباط داشتند و به اینجا می‌آمدند. همچنین امام خمینی(ره) زمانی که در قم بودند به مغازه ما می‌آمدند و نمونه‌های چاپی کتاب کشف‌الاسرار را تصحیح می‌کردند. برگه‌هایی را که از حروفچینی می‌آوردیم، با مداد تصحیح می‌کردیم و به چاپخانه می‌فرستادیم. در آن زمان امام(ره) ۴۴سال داشتند و در حوزه علمیه تدریس می‌کردند.
تقریبا همه تهرانی‌ها راسته کتابفروشی‌های خیابان انقلاب یا کریمخان را می‌شناسند و به راحتی آنها را پیدا می‌کنند، اما کتابفروشی اسلامیه درست در دل خیابان ۱۵ خرداد است، جایی که بیشتر از اینکه حال و هوایی فرهنگی داشته باشد یک مکان کاملا تجاری است. باتوجه به موقعیت جغرافیایی کتابفروشی و از آن مهم‌تر وضعیت اقتصادی این روزها و به تبع آن، روزگار ناخوش کتاب و کتابخوانی که باعث شده تا کتابفروشی‌های
بسیاری در جاهای مختلف شهر بسته شوند، راز ماندگاری کتابفروشی اسلامیه چیست؟
مکانی که کتابفروشی اسلامیه در آن واقع شده است و ما در آن ایستاده‌ایم قبلا یک محیط فرهنگی بود و بیش از ۱۰کتابفروشی در اینجا فعالیت داشتند، اما به مرور زمان یکی‌یکی بسته شدند. بعضی به‌طور کل از این کار کنار کشیدند و برخی هم به راسته خیابان انقلاب و جمهوری رفتند و فعلا ما اینجا تنها مانده‌ایم. زمانی بسیاری از مردم کتابخوان بودند و بعضی از کتاب‌ها به چاپ دهم می‌رسید. اما اکنون با گسترش فضای مجازی و بی‌علاقه‌شدن نسل امروز، صنف کتابفروشی از رونق افتاده است. از دلایلی هم که ما هنوز هستیم و به کارمان در اینجا به تنهایی ادامه می‌دهیم، از یک‌سو خانوادگی بودن این شغل و مغازه است و از سوی دیگر هم افراد کتابخوان هنوز هم کم نیستند و ما هم چراغ این کتابفروشی را به عشق آنها روشن نگه داشته‌ایم، در غیر‌این صورت اگر اینجا را اجاره بدهیم چند برابر بیشتر از حالا درآمد داریم.
در اوضاعی که همه‌‌چیز شکل دیگر به‌خود گرفته و استفاده از اینترنت و فضای مجازی رونق دارد و خدمات مختلف ازجمله فروش کتاب اینترنتی شده است، شما در کتابفروشی اسلامیه خدمات آنلاین و به روز هم دارید یا به همان روش سنتی فعالیت می‌کنید؟
یک صفحه اینستاگرامی داریم که در آنجا هم کارهایمان را معرفی می‌کنیم و با مشتریان‌مان در ارتباط هستیم و خدمات لازم را ارائه می‌کنیم. همچنین به‌صورت تلفنی هم ثبت سفارش داریم و کتاب‌های درخواستی را برای مشتری‌ها ارسال می‌کنیم.
دیدگاه تان را بنویسید