آیت الله سید محمد حسینی فیروزآبادی که بود؟

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این مطلب به زندگی سید محمد حسینی فیروزآبادی اختصاص دارد.

 

زندگینامه سیدمحمد حسینی فیروزآبادی

آیت الله حاج سید محمد حسینی فیروزآبادی یزدی نجفی یکی از بزرگان علما و فقهای دوران معاصر در سال ۱۲۶۵ قمری در بیت علم و تقوا و سیادت و فضیلت و دیده به جهان هستی گشود.

 

تولد و نیاکان

محل تولد این روحانی پارسا فیروزآباد واقع در بیست کیلومتری جاده ی یزد به تهران واقع شده است. این عالم جلیل القدر خود موجب شهرت زادگاهش شده است.

آیت الله سید محمد فرزند سید محمدباقر فرزند سید حسین فیروزآبادی یزدی از سادات جلیل القدر حسینی است که نسب شریف ایشان به چهارمین پیشوای شیعیان سیدالساجدین امام زین العابدین علی بن الحسین ، علیه السلام، می‌رسد.

سید محمد حسینی پس از رشد و پرورش به یزد آمد و در مدارس علوم دینی یزد به تحصیل علوم الهی پرداخت. وی مقدمات و سطح را نزد آیت‌الله سید یحیی یزدی فرا گرفت. آیت‌الله سید یحیی واعظ یزدی از بزرگان علمی یزد و از مدرسان نامدار و نیز از واعظان و خطیبان با فضیلت شهرستان یزد بود. وی به همراه آیات سید میرعلی مدرسی بزرگ و آقا شیخ غلامرضا فقیه خراسانی، ریاست حوزه ی علمیه یزد را بر عهده داشتند.

 

هجرت به کربلا

وی پس از اتمام سطوح دروس حوزوی در یزد، برای  کسب مدارج علمی و اجتهاد به مراکز علمی مهاجرت کرد.

او ابتدا به حوزه ی علمیه ی کربلای معلی سفر کرد و در آن جا از درس پرفایده ی فقیه پارسا و کهن سال مرحوم آیت‌الله حاج شیخ محمدحسین فاضل اردکانی (متوفای ۱۳۰۲ قمری) بهره‌ها برد.

برخی از بزرگان و شاگردان درس مرحوم فاضل اردکانی معتقد بودند که موقعیت علمی وی از شیخ انصاری ممتازتر و والاتر است.

در واقع فاضل اردکانی از مجتهدان طراز اول اوائل سده ی چهاردهم زمان ناصرالدین شاه بود. بسیاری از مجتهدان معاصر همانند شیخ عبدالکریم حائری و میرزای نایینی و... از درس ایشان کسب فیض کرده‌اند. هر چند حوزه ی علمیه ی کربلا پیشینه ی طولانی در تاریخ تشیع دارد و نیز در مقاطع خاصی از تاریخ از لحاظ تولید علم نقش مهم و اثر گذاری داشته و نیز همواره مهد علم و علما بوده است، اما فاضل اردکانی بعد از اتمام تحصیلات، شهر کربلا را برای اقامت برگزید و به تدریس پرداخت. او آن چنان در فقه و اصول مشهور شد که سیل طلاب و مشتاقان علم به سوی کربلا و حوزه درسی ایشان روانه شدند. او تا پایان عمر خویش در کربلا به سر برد و به تربیت شاگردان و مجتهدان بسیاری موفق شد.(شرح حال و خدمات علمی و شاگردان فاضل اردکانی در مجموعه گلشن ابرار آمده است.)

 

 هجرت به سامرا

بازار دانش که در روزگار فاضل اردکانی در کربلا پر رونق بود، با رحلت این عالم جلیل القدر کم کم بی فروغ گردید. سید محمد حسینی که نام و آوازه ی درسی میرزا محمدحسن شیرازی و عظمت حوزه ی تدریس او را شنیده بود. این بار عزم خویش را جزم کرد و برای تکمیل معلومات رهسپار سامرا گردید و در جوار حرمین امامین عسکریین ، علیهما السلام، رحل اقامت افکند و از محضر گرم میرزای شیرازی بهره‌ها برد و از دانش بیکران آن زعیم فرزانه خوشه‌ها بچیند. آیت‌الله سید محمد حسینی تا پایان حیات استادش در سال ۱۳۱۲ قمری از محضرش کسب علم کرد. و توانست مبانی علمی خود را استوار سازد.( جهت آشنائی بیش تر از خدمات علمی میرزای شیرازی در سامرا و علل هجرت ایشان، به گلشن ابرار، جلد اول مراجعه شود.)

 

در حریم علوی

ایشان بعد از رحلت میرزای شیرازی در سال ۱۳۱۲ قمری سامرا را ترک کرد و در جوار بارگاه ملکوتی امیرالمؤمنین ، علیه السلام، رحل اقامت افکند و ضمن بهره گیری از فضای معنوی نجف اشرف از محضر عالمان و فقیهان برجسته ی این حوزه ی بزرگ استفاده کرد. وی ابتدا در درس پرفایده ی آخوند ملا محمدکاظم خراسانی شرکت جست.

 

آیت الله فیروزآبادی تا زمان واقعه مشروطه از محضر آخوند خراسانی بهره برد. سرانجام در شمار شاگردان سید محمدکاظم طباطبائی یزدی (صاحب کتاب ارزشمند و نفیس العروة الوثقی ) در آمد و مدارج عالی اجتهاد را طی کرد و نیز از مدرسان والا مقام حوزه ی نجف گردید.

 

 انقلاب مشروطیت

یکی از اتفاقات مهم در ایام تحصیلی مرحوم آیت‌الله فیروزآبادی، واقعه ی نهضت مشروطیت بود. در سال ۱۳۲۴ قمری انقلاب مشروطه در ایران به پیروزی رسید. نخستین مجلس شورای ملی ایران، تاسیس شد و برای کاستن قدرت و اختیارات دربار و شاه و حل مشکلات سیاسی و اقتصادی و آموزشی و فرهنگی کشور، قوانینی در مجلس شورای ملی تدوین گردید. مراجع تقلید نجف اشرف همانند آیات آخوند خراسانی و ملا عبدالله مازندرانی و میرزا حسین تهرانی و به دنبال آنان، چهره‌های برجسته ی علمی و مذهبی پشتیبان مشروطیت بودند. همراهی و همکاری و حضور جدی عالمان طراز اول، پای مردم مسلمان را برای کوتاه کردن دست‌های استبداد به خیابان‌ها کشانید و می‌رفت که ملت مسلمان ایران برای همیشه از یوغ و سلطه استعمارگران و ایادی مزدور آنان رهایی یابند، اما استعمارگران غرب زده و روشنفکر خود فروخته و مزدور اجانب برای ناکام ساختن اهداف والای انقلاب، دست به نیرنگ زدند و با تغییر اوضاع به مخالفت با اسلام و علما برآمدند.

 

آیات عظام آخوند و سید یزدی که هر دو، از اساتید برجسته ی مرحوم فیروزآبادی به شمار می‌رفتند، ـ نیز در جریان فعالیت‌های مشروطیت نقش اساسی داشتند، منتهی با این تفاوت که وقتی سید یزدی عملکرد خائنانه ی روشنفکران غرب زده و برخی نمایندگان مجلس و مخالفت آنان را با مذهب مشاهده کرد، خواستار مشروطه ی مشروعه شدند. در صدد مقابله با آنان برآمدند.

 

برخی از بزرگان علما همانند شیخ فضل الله نوری ، هوادار این جریان بودند که شرح این مبارزات در کتب تاریخی آمده است.

 

 تدریس و شاگردان

آیت الله سید محمد فیروزآبادی از همان ابتدای تحصیل به تدریس سطوح پایین تر اشتغال ورزید، خصوصا بعد از رحلت آیات سید محمد کاظم یزدی و شریعت اصفهانی. وی یکی از مهم‌ترین کرسی تدریس را در نجف اشرف بر عهده داشت و بسیاری از بزرگان به افتخار شاگردی این مجتهد عالی مقام رسیدند و از انفاس قدسی او بهره مند گشتند و از خرمن خلوص و دانش او خوشه چین و از دریای بی کران علوم او دانش اندوزی کردند همچون:

آیت‌الله سید محمد حجت کوه کمره‌ای (متوفای ۱۳۷۲ قمری)

 حاج شیخ احمد علومی یزدی (متوفای ۱۳۹۳ قمری)

حاج شیخ جلال الدین علومی (۱۳۲۵-۱۳۸۶ قمری)

 شیخ ابوالقاسم اصفهانی

شیخ حسن فرزند آیت‌الله شیخ حسین حرم پناهی قمی (متوفای ۱۳۴۷ قمری)

میرزا مهدی آشتیانی

 شیخ علی اصغر تویسرکانی همدانی (متوفای ۱۳۷۷ قمری)

آیت‌الله حاج شیخ محمد مهدوی لاهیجانی (متوفای ۱۴۰۳ قمری)

حاج شیخ محمدرضا جرقویی اصفهانی (متوفای ۱۳۹۳ قمری)

 سید فخرالدین فیض دزفولی (متوفای ۱۳۹۴ قمری)

میرزا فضل الله زنجانی (متوفای ۱۳۷۳ قمری)

میرزا عبدالله زنجانی (متوفای ۱۳۶۰ قمری)

علامه میرزا کاظم شبستری (متوفای ۱۳۳۶ قمری)

آیت‌الله حاج شیخ محمدحسین سبحانی تبریزی (متوفای ۱۳۹۲ قمری)

سید محمود مرعشی نجفی شوشتری (متوفای ۱۴۰۸ قمری)

علامه حاج شیخ عبدالحسین امینی (متوفای ۱۳۹۰ قمری)

 آیت‌الله حاج شیخ علی نمازی شاهرودی (متوفای ۱۴۰۵ قمری)

حاج شیخ ذبیح الله محلاتی (متوفای ۱۴۰۶ قمری)

آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم زنجانی (متوفای ۱۳۸۸ قمری)

آیت‌الله حاج میرزا حسین سبزواری (متوفای ۱۳۸۶ قمری)

سید رضی الدین کمالی دزفولی

حاج شیخ محمد حائری اردکانی( متوفای ۱۳۸۱ قمری)

شیخ جلال الدین علومی یزدی (متوفای ۱۳۸۶ قمری)

میرزا علی اکبر یزدی صدرآبادی(در النجوم السرد بذکر علمای یزد، در صفحات متعدد اسامی برخی از شاگردان معظم له آمده است.)

 آیت‌الله حاج سید مرتضی فیروزآبادی. او فرزند معظم له است که شرح حالش خواهد آمد.

 

 مرجعیت

آیت الله فیروزآبادی یکی از مدرسان برجسته و فقهای عالی مقام حوزه ی مبارک نجف اشرف بود. بعد از رحلت استاد بزرگوارش آیت‌الله سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، به مرجعیت دست یافت. بسیاری از مردم عراق و برخی از نقاط ایران بویژه تبریز از وی تقلید می‌کردند.

صاحب کتاب نجوم السرد می نویسد:

«سید محمد حسینی فیروزآبادی یزدی بعد از وفات سید یزدی تا اندازه‌ای مرجعیت تقلید پیدا کردند، خصوصا در خطه ی تبریزولکن مردم یزد، تماما به مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری مراجعه کردند. جالب است بدانید که این بزرگوار و استادشان مرحوم سید یزدی و معاصرشان مرحوم حائری، سه بزرگواری هستند که از خطه ی یزد به مرجعیت رسیدند».

 

حجةالاسلام سید علی کمالی دزفولی می‌گوید:

«قریب هشتاد سال قبل، پدرم مرحوم سید رضی الدین، از محضر درس آیت‌الله العظمی مرحوم آقا سید محمد فیروزآبادی ـ که مرجع بزرگ امامیه بود ـ بهره مند گردید و از آن مرحوم اجازه ی اجتهاد گرفت. من در ده سالگی به یاد دارم که رساله ی عملیه ی آن مرجع عالی قدر با حروف سربی و قطع کوچک، بین کتاب‌های مرحوم پدرم بود.» . 

 

 تالیفات

آیت الله فیروزآبادی عمرش را در تدریس و تالیف و تحقیق علوم اهل بیت علیهم السلام سپری کرد و توانست کتاب‌های ارزشمندی برای طالبان علم و حقیقت به یادگار گذارد. تالیفات ارزشمند وی عبارت است از:

۱ ـ جامع الکلم فی حکم اللباس المشکوک فیه. در سال ۱۳۴۰ قمری در ۳۰ صفحه در چاپخانه حیدریه نجف به چاپ رسیده است.

۲ـ مجموعةالاحادیث الاخلاقیة و المواعظ

۳ ـ حاشیة علی العروةالوثقی

۴ ـ مناسک الحج و العمرة

۵ ـ منتخب الوسایل

۶ ـ کتاب الطهارت

۷ ـ کتاب الصلاة

۸ ـ رساله ی عملیه

 

رحلت

آیت الله سید محمد فیروزآبادی به علت بیماری و معالجات مکرر در عراق، بالاخره بعد از عمری تلاش و مجاهدت علمی، سرانجام در روز سه شنبه ۲۷ ربیع الاول سال ۱۳۴۵ قمری در سامرا رحلت کرد. پیکر پاکش بعد از تشیع با شکوهی تا نجف حمل گردید. در روز جمعه آخر ربیع الاول در یکی از حجرات صحن علوی مدفون گردید.

 

 

منبع

 

سایت فرهیختگان تمدن شیعه، برگرفته از مقاله«سیدمحمد حسینی فیروزآبادی».