سید جعفر مرتضی عاملی از اساتید حوزه تاریخ اسلام و سیره نگاران معاصری بود که در لبنان متولد شد. او نزد اساتیدی چون آیات شبیری زنجانی، مرتضی حائری و میرزا هاشم آملی درس آموخت.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی سید جعفر مرتضی عاملی اختصاص دارد.
زندگینامه سید جعفر مرتضی عاملی
سید جعفر مرتضی عاملی ( ۱۳۶۴-۱۴۴۱ق) عالم دینی، متخصص تاریخ اسلام و تشیع، سیره‌نگار شیعه و از عالمان لبنان و حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف. وی کتاب‌هایی در زمینه سیره اهل بیت علیهم السلام تألیف کرده است؛ الصحیح من سیرة النبی الاعظم و مأساة الزهراء از جمله آثار اوست.
اطلاعات فردی
سید جعفر مرتضی عاملی
لقب علامه
زادروز ۲۵ صفر سال ۱۳۶۴ق
شهر تولد عیتا الجبل
کشور تولد لبنان
تاریخ درگذشت ۲۷ صفر ۱۴۴۱ق (۴ آبان ۱۳۹۸ش)
آرامگاه جبل عامل
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتید شبیری زنجانی، مرتضی حائری و میرزا هاشم آملی
تالیفات الصحیح من سیرة النبی الأعظم صلی الله علیه وآله وسلم، مأساة الزهرا علیها السلام، الحیاة السیاسیة للامام الرضا علیه السلام
زندگینامه
سید جعفر مرتضی عاملی در ۲۵ صفر سال ۱۳۶۴ق در روستای عیتا الجبل، در ۱۱۰ کیلومتری شهر بیروت به دنیا آمد. نسب خاندان پدری‌اش به «الحسین ذوالدمعه»، فرزند زید، فرزند امام سجاد(ع) می رسد.
تحصیلات
سید جعفر تحصیلات خود را به صورت غیررسمی نزد پدرش که معلم بود آغاز کرد و در ۱۳۸۲ق برای تحصیل علوم دینی به نجف سفر کرد. در آنجا مدرسه بروجردی و جامعة النجف الدینیه را برای اقامت برگزید و به تحصیل علوم دینی مشغول شد. در سال ۱۳۸۸ق به قم مهاجرت کرد. در حوزه علمیه قم، ابتدا باقیمانده دروس سطح را نزد میرمحمدی آموخت. سپس در درس اساتیدی چون آیات سید موسی شبیری زنجانی، فانی، مرتضی حائری یزدی و میرزا هاشم آملی حاضر شد و همزمان به تحقیق و پژوهش درباره مسائل تاریخی و عقیدتی شیعه پرداخت. مرتضی عاملی در ۱۳۷۲ش/۱۹۹۳م پس از ۲۵ سال اقامت در قم، به لبنان بازگشت و تا آخر عمر در لبنان باقی ماند.[۱]
درگذشت
سید جعفر مرتضی در ۴ آبان ۱۳۹۸ش مطابق با ۲۷ صفر ۱۴۴۱ق در بیمارستانی در بیروت درگذشت و در زادگاهش واقع در منطقه جبل عامل دفن شد.[۲] به مناسبت درگذشت او مجالس بزرگداشتی در قم و تهران برگزار شد.[۳] همچنین در ۲۵ دی ۱۳۹۸ش آیین نکوداشتی از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قم برای او برگزار شد.[۴]
فعالیت‌های علمی و اجتماعی
از فعالیت‌های مهم جعفر مرتضی در سال‌های اقامت در قم، می توان به پژوهش در زمینه های مختلف تاریخ و عقاید شیعه، راه‌اندازی «منتدا» یا «مدرسه علمیه جبل عاملی‌ها» و تدریس برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس اشاره کرد. وی در همین سال‌ها از تدریس، ارائه مشاوره‌های تحقیقاتی و ایجاد شرایط مناسب برای تحصیل طلاب لبنانی نیز غافل نبود. مرتضی طی ۲۵ سال سکونت در شهر قم ضمن حمایت و تربیت طلاب لبنانی در صورت ضرورت به حمایت ایدئولوژی انقلاب اسلامی پرداخت و مباحثی در حکومت از سیره اهل بیت علیهم السلام تدوین کرد.
عاملی از اواخر سال ۱۳۷۲ش/۱۹۹۳م در لبنان ساکن شد و تلاش های علمی، پژوهشی و تربیتی خود را در ضاحیه بیروت که آن زمان در اشغال اسرائیل بود ادامه داد. او در این سال‌ها علاوه بر پژوهش در زمینه تاریخ و تأسیس مرکزی تحقیقاتی در بیروت، به برگزاری جلسات مختلف برای جوانان شیعه لبنانی همت گماشت و از این راه، نسلی از فعالان مذهبی در میان شیعیان لبنان به وجود آورد. یکی دیگر از اقدامات او در مسیر آموزش مبانی اعتقادی، تأسیس مدرسه علمیه در ۱۳۷۷ش در بیروت است. دفاع از امامت و ولایت و تلاش مستمر در پاسخگویی به شبهات اعتقادی، از اقدامات وی در سال‌های اقامت در لبنان است.
کتاب مأساة الزهرا
سید جعفر مرتضی یکی از مورخان شیعه در گرایش تاریخ صدر اسلام و یکی از عوامل اصلی احیای تاریخ در حوزه‌های علمیه است. آثار تاریخی او چندین ویژگی دارد:
رویکرد اجتهادی در تحقیق تاریخ؛
استفاده از تاریخ برای دفاع از مبانی کلامی شیعه و نقد مبانی کلامی اهل سنت؛
تتبع گسترده
ارزیابی دقیق
ریشه‌یابی هوشمندانه از حوادث
مشخص کردن صریح جعل و تحریف
افشای چهره‌های فریبکار در نگارش متون تاریخی
آشنایی گسترده و عمیق با منابع تاریخی
روانی قلم و سبک دسته‌بندی مطالب در کتاب‌هایش
نوشته‌های او، توسط ویراستاران ویرایش نشده و قلم کتاب، قلم خود وی است.[۵]
آثار
کتاب‌های سید جعفر مرتضی درباره تاریخ اسلام و تشیع و سیره‌نگاری اهل بیت علیهم السلام بوده و آثار او در تاریخ و اعتقادات شیعه قلم زده شده است. نسخه دیجیتال تألیفات او با عنوان مجموعه آثار سید جعفر مرتضی در ۹ دی ۱۳۹۲ش در مرکز تحقیقات کامپیوتری نور عرضه شده است.[۶] مهم‌ترین اثر جعفر مرتضی مجموعه ۳۵ جلدی الصحیح من سیرة النبی الاعظم با موضوع سیره پیامبر اکرم(ص) و تاریخ اسلام است.[۷]
پانویس
۱. علامه سید جعفر مرتضی عاملی به دیار باقی شتافت، خبرگزاری ابنا.
۲. «تشییع پیکر عالم مجاهد سید جعفر مرتضی عاملی»، خبرگزاری صدا و سیما.
۳. «گزارش تصویری/ مراسم بزرگداشت علامه سید جعفر مرتضی العاملی در مدرسه علمیه لبنانی‌ها در قم»، خبرگزاری ابنا.
۴. «نکوداشت علامه سید جعفر مرتضی در قم برگزار شد»، خبرگزاری مهر.
۵. معرفی و نقد کتاب الصحیح من سیره الامام علی علیه‌السلام، شبکه اجتهاد.
۶. مجموعه آثار سید جعفر مرتضی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
۷. مرتضی العاملی، الصحیح، ۱۴۲۶ق، ج۳۵، ص۲۳۳.
منابع
جعفریان، رسول، «استاد سید جعفر مرتضی، آنگونه که من شناختم»، رویکرد «الصحیح» به سیره رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم .
مقاله «معرفی و نقد کتاب الصحیح من سیرة الامام علی علیه السلام»، پایگاه سخن تاریخ.
جعفریان، رسول، «درباره استادی که از دستمان رفت»،پایگاه اطلاع رسانی حوزه، نشر:۱۳۹۸/۸/۸، بازدید:۱۳۹۸/۸/۱۹.
علامه سید جعفر مرتضی عاملی به دیار باقی شتافت، خبرگزاری ابنا، تاریخ انتشار: ۴ آبان ۱۳۹۸ش.
«تشییع پیکر عالم مجاهد سید جعفر مرتضی عاملی»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ انتشار: ۵ آبان ۱۳۹۸ش.
«گزارش تصویری/ مراسم بزرگداشت علامه سید جعفر مرتضی العاملی در مدرسه علمیه لبنانی‌ها در قم»، خبرگزاری ابنا، تاریخ انتشار: ۱۳ آبان ۱۳۹۸ش.
«نکوداشت علامه سید جعفر مرتضی در قم برگزار شد»، خبرگزاری مهر، ۲۶ دی ۱۳۹۸ش.
معرفی و نقد کتاب الصحیح من سیره الامام علی علیه‌السلام، شبکه اجتهاد.
مجموعه آثار سید جعفر مرتضی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۰/۹ش.
