ابوریحان بیرونی از دانشمندان بزرگ و نام آور ایرانی در هجدهم دی ماه سال ۳۵۱ در کاث به دنیا آمد. وی از مشاهیر هم عصر بوعلی سینا بود و با وی مکاتباتی داشت. او آثار فراوانی از خود بر جای گذاشت که متاسفانه امروزه تنها ۳۵ اثر از وی باقی است.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی ابوریحان بیرونی اختصاص دارد.
زندگینامه ابوریحان بیرونی
ابوریحان محمد بن احمد بیرونی در تاریخ 18ام دی ماه سال 351 خورشیدی در شهر «کاث» خوارزم دیده به جهان گشود.
پدر وی، ابوجعفر احمد بن علی اندیجانی ، اخترشناس دربار خوارزمشاه بود و مادرش نیز ماما بود. حسادت و بدگویی برخی موجب شد تا پدر ابوریحان را از دربار اخراج کنند . پس اخراج پدر آنها در روستایی در اطراف خوارزم سکونت یافتند. گفته می شود چون آنها برای مردم روستا بیگانه بودند مردم آنها را بیرونی نامیدند و ابوریحان به بیرونی شهرت یافت.
ابوریحان از همان سنین کودکی به کسب دانش علاقه داشت و توانسط به واسطه آشنا شدن با « امیر نصر منصور بن علی بن عراقی » که از دانشمندان بزرگ ایران در آن زمان بود وارد دربار خوارزمشاه شود و به مدرسه سلطانی خوارزم برود.
وی در سن هفده سالگی به وسیله حلقه ای درجه دار که به آن حلقه شاهیه گفته می شد ، به اندازه گیری بلندی نیم روزی یعنی ارتفاع نصف النهار خورشید در زادگاه خویش مشغول شد . ابوریحان تلاش های بسیاری کرد تا رصدهای بیشتری انجام دهد اما تنها موفق شد تا انقلاب تابستانی را در یک روستا نزدیک کاث رصد کند.
ابوریحان در هفتم خرداد ماه سال 387 قمری موفق به رصد خورشید گرفتگی شد. در همان سال ها بود که ابوریحان به جایگاهی والا دست یافت و بزرگترین دانشمندان آن زمان حاضر به همکاری با وی بودند . او با بوعلی سینا هم دوره بود و در اصفهان با هم مکاتبه و تبادل نظر داشتند.
جالب است بدانید ابوریحان نسبت به فرقه های مذهبی مختلف با نژادهای متفاوت هیچ گونه تعصب خاصی نشان نمی داده است ، اما همواره در مقابل کارهای مختلفی که انجام می دادند حرفی برای گفتن داشته است.
وی آثار زیادی بر جای گذاشته است به طوری که در فهرستی که خودش در سن 65 سالگی از آثارش تهیه کرد نام 113 اثر را ذکر کرده است و به دلیل آنکه سال ها پس از آن نیز زندگی کرد توانست با کمک دستیاران و شاگردانش آنها را افزایش دهد و بیش از 153 اثر را گردآوری کند. اما متاسفانه در حال حاضر تنها 35 اثر از ابوریحان بیرونی برجای مانده است که مهمترین آنها الباقیه ، اسطرلاب ، سدس ، تحدید ، چگالی ها ، سایه ها، وتر ها، التفهیم، ماللهند، قره الزیجات، قانون مسعودی، ممرها، الجماهر، تسطیح، مغالید و صیدله است.
ابوریحان در سال های زندگی خود کشفیات و اختراعات زیادی همچون چگالی سنج، چاه آرتزین و ... به جا گذاشته بود که متاسفانه بیشتر آنها هم نیز امروزه از بین رفته اند.
ابوریحان بیرونی سرانجام در تاریخ 22ام آذر ماه سال 427 خورشیدی مطابق با سوم ذیحجه ۳۶۲ در غزنه در گذشت.
