از زندگی آیت الله شهید صدوقی چه می دانید؟

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان سیاست این مرز و بوم در این صفحه بر آنیم که این شخصیت ها را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی شهید آیت الله شیخ محمد صدوقی اختصاص دارد.

 

زندگینامه شیخ محمد صدوقی

آیت الله محمد صدوقی (۱۲۸۷-۱۳۶۱ش) روحانی شیعه از روحانیان فعال در انقلاب اسلامی و نماینده امام خمینی در استان یزد و امام جمعه این شهر بعد از انقلاب بود. در مجلس خبرگان قانون اساسی نماینده مردم یزد در این مجلس بود. وی بعد از اقامه نماز جمعه توسط عناصر سازمان مجاهدین خلق مشهور به منافقین به شهادت رسید. وی در ادبیات جمهوری اسلامی ایران از شهدای محراب شمرده می‌شود. امام خمینی بعد از شهادت وی با صدور بیانیه‌ای وی را دوست سی ساله خود خواند.

 

اطلاعات فردی

محمد صدوقی

زادروز ۱۲۸۷ش

شهر تولد یزد

کشور تولد ایران

تاریخ درگذشت ۱۱ تیر ۱۳۶۱ش

 

اطلاعات سیاسی

پست‌ها نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی • امام جمعه یزد

اطلاعات علمی و مذهبی

اساتید امام خمینی، سید محمد تقی خوانساری، سید صدرالدین صدر، شیخ عبدالکریم حائری

 

زندگی‌نامه و تحصیلات

محمد صدوقی در سال ۱۲۸۷ش برابر با ۱۳۲۷ قمری در یزد متولد شد. پدرش آقامیرزا ابوطالب یکی از روحانیون یزد بود. در هفت سالگی، پدر و نه سالگی مادر خود را از دست داد از آن پس تحت سرپرستی پسر عمویش، میرزا محمد کرمانشاهی قرار گرفت.[۱] وی بخشی از تحصیلات خود را در یزد و اصفهان گذراند و سپس برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت کرد. او ۲۱ سال در قم به فراگیری علوم ­اسلامی پرداخت و از محضر شیخ عبدالکریم حائری یزدی، سید صدرالدین صدر، سیدمحمدتقی خوانساری، سید محمد حجت کوه‌کمری و امام خمینی بهره برد.[۲]

 

پس از درگذشت آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس و مدیر حوزه علمیه قم، اداره قسمتی از حوزه علمیه به وی واگذار شد که می‌­توان از تولیت مدارس و تقسیم شهریه ­های طلاب یاد کرد.[۳] «در آن وقت حافظه من معروف بود و وقتی که ده هزار طلبه شهریه می‌گرفتند من دفتر و دستکی در موقع پرداخت نداشتم، هر کس که شهریه می‌گرفت در خاطرم بود و دیگر احتیاجی نبود که اسم و مبلغ را بنویسم و شب که به منزل می‌رفتم به هر کس هرچه داده بودم، یادداشت می‌کردم».[۴]

 

سال ۱۳۳۰ش با فوت عالم بزرگ دینی یزد شیخ غلامرضا فقیه خراسانی، با درخواست مردم و توصیه آیت الله خمینی و بزرگان،[۵] به یزد بازگشت و به انجام وظایف دینی پرداخت. صدوقی رابطه ویژه‌ای با آیت الله خمینی داشت: «بنده وقتی وارد قم شدم، دو سه روز پس از ورود با امام خمینی آشنا شدم و کم کم آشنایی ما بالا گرفت و به رفاقت کشید و‌ گاه در تمام مدت شبانه‌روز با ایشان بودم. در این مدت طولانی که در قم بودیم انس ما عمده با ایشان بود و نمی‌شد هفته‌ای بگذرد و دو، سه جلسه خدمتشان نباشیم.»[۶]

 

اساتید

امام خمینی

شیخ عبدالکریم حائری یزدی

سید صدرالدین صدر

سید محمد تقی خوانساری

سید محمد حجت کوه کمره‌ای

سید علی محمد کازرونی

شیخ غلامرضا فقیه خراسانی[۷]

 

شاگردان

محمدتقی جعفری

سید هاشم رسولی محلاتی

محمد فاضل لنکرانی

مرتضی مطهری

یوسف صانعی

اکبر هاشمی رفسنجانی

علی قدوسی

احمد جنتی[۸]

 

فعالیت­‌های سیاسی

شهید صدوقی از فدائیان اسلام حمایت می‌­کرد در سال ۱۳۳۰ش وقتی سیدعبدالحسین واحدی (مرد شماره دو فدائیان اسلام) تحت تعقیب قرار گرفت، آیت­ الله صدوقی او را در خانه‌­اش پنهان کرد. ماموران شاه دو مرتبه خانه او را وارسی کردند، ولی موفق به دستگیری واحدی نشدند.[۹]

 

بعد از واقعه فیضیه در ۲ فروردین ۱۳۴۲ صدوقی اعلامیه‌­ای نوشت و آن را به امضا دیگر علما نیز رساند. طی این اعلامیه از اقدامات رژیم، چنین اعلام نفرت شده بود: «... ضرب و شتم و نهب و قتل عده ­ای از محصلین علوم دینیه در مدرسه فیضیه، قضیه ­ای نیست که زود از خاطر مسلمین محو و نابود شود و جراحات قلوب به مرور التیام پذیرد. اینک در ضمن عرض همدردی، خاطر آقایان محترم را مستحضر می‌­داریم که مادام ی­که روح در بدن و نیم­جانی در تن است، طبق تصمیمات علمای اعلام و راهنمایی­های آیات ­الله ­العظام از هیچگونه اقدامی به منظور حفظ احکام و شعائر اسلام فروگذار نخواهیم کرد.»[۱۰]

 

بعد از قیام ۱۹ دی قم و ۲۹ بهمن ۵۶ تبریز، صدوقی ضمن پیامی، نوروز ۵۷ را عزای عمومی اعلام کرد: «سال نو با سفره‌های آغشته به ­خون بیگناهان قم، تبریز و سایر شهرستان­‌ها که برای دفاع از حریم مقدس قرآن و روحانیت قربانی شده­اند؛ لذا مناسب است از برگزاری مراسم نوروز خودداری فرموده و به سوگ و ماتم شهیدان بنشینند.»[۱۱]

 

در ماه­های آخر سال ۵۷ دولت به بازاریان پیشنهاد کرد که با انتخاب نماینده­ ای با دولت مذاکره بنشینید. اما صدوقی بیانیه­‌ای صادر کرد که در آن بیانیه این پیشنهاد را نوعی حیله شیطانی قلمداد کرد که دولت می‌­خواهد بدین­وسیله میان صفوف انقلابیون رخنه کرده و با تفرقه میان آنان نتیجه­ گیری نماید.[۱۲]

 

شهید صدوقی اعلامیه‌های دیگری نیز صادر کرد: اعلام عزای عمومی ۱۵ خرداد ۱۳۵۷، بیانیه تحریم جشن­های نیمه شعبان، بیانیه به مناسبت واقعه سینما رکس آبادان، صدور اعلامیه بر علیه دولت آشتی ملی (دولت شریف امامی) و صدور بیانیه به مناسبت جمعه خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷.[۱۳]

 

آیت الله صدوقی در زمان اقامت آیت الله امام خمینی در پاریس به دیدار او رفت و همچنین در تحصن علما در دانشگاه تهران شرکت کرد این تحصن در اعتراض به بسته شدن فرودگاه توسط بختیار انجام شده بود که بعد از تحصن فرودگاه بازگشایی شد.

 

فعالیت‌های بعد از انقلاب

آیت‌الله صدوقی بعد از انقلاب به عنوان نماینده امام و امام جمعه یزد به فعالیت مشغول شد و فعالیت‌های خود را در راستای برقراری امنیت در جامعه و حفظ وحدت و یکرنگی داشت. وی همچنین در مجلس خبرگان قانون اساسی از طرف مردم یزد انتخاب و وارد مجلس شد در مجلس خبرگان «از جمله اقدامات وی اصرار در وارد کردن «سپاه پاسداران» در قانون اساسی بود و این کار انجام شد.»[۱۴]

 

با شروع جنگ عراق و ایران وی در تجهیز مردم برای رفتن به جبهه می‌کوشید و گاهی خود شخصا در جبهه‌ها به قصد سرکشی و تقویت روحیه رزمندگان حاضر می‌شد آیت‌الله خامنه‌ای درباره جبهه رفتن آیت الله صدوقی می‌گوید: «گفتند می‌خواهم بروم یزد و به جبهه هم بروم که من به ایشان گفتم شما خوبست اگر جبهه می‌روید به طرف غرب بروید که آنجا هوایش در فصل بهار و اردیبهشت خوب است و جنوب نروید چون گرم است ایشان گفتند تا ببینم چه می‌شود و ناگهان دیدیم ایشان سر و کله‌اش از جنوب پیدا شد و در حمله بیت‌المقدس حاضر بود.»[۱۵]

 

شهادت

آیت­ الله محمد صدوقی در ۱۱ تیر ۱۳۶۱ مطابق با ۱۰ رمضان ۱۴۰۲ قمری، پس از ادای نماز جمعه توسط سازمان مجاهدین خلق به شهادت رسید.[۱۶] در بخشی از اطلاعیه امام خمینی به مناسبت شهادت آیت الله صدوقی آمده است: «اینجانب دوستی عزیز که بیش از سی سال با او آشنا و روحیات عظیمش را از نزدیک درک کردم از دست دادم، و اسلام خدمتگزاری متعهد را، و ایران فقیهی فداکار، و استان یزد سرپرستی دانشمند را از دست داد».[۱۷]

 

پانویس

۱. زندگی نامه خودنوشت آیت الله صدوقی.

۲. نورمحمدی، محمدجواد؛ ۱۳۸۱، صص ۱۱۶­_۱۱۲.

۳. مجموعه اطلاعیه ­های سومین شهید محراب آیت­ الله صدوقی از قبل از انقلاب تا شهادت، ۱۳۶۲، ص ۲۹.

۴. زندگی نامه خودنوشت آیت الله صدوقی.

۵. مجموعه اطلاعیه ­های سومین شهید محراب آیت­ الله صدوقی از قبل از انقلاب تا شهادت،۱۳۶۲، ص ۳۰.

۶. زندگی نامه خودنوشت آیت الله صدوقی.

۷. گلشن ابرار، ج۲، ص ۸۸۵.

۸. گلشن ابرار، ج۲، ص ۸۸۶.

۹. موسوی، سیدمحمد؛ زندگی­نامه شهید آیت­ الله صدوقی، قم، نشر بشیر، بی‌تا، ص ۱۲.

۱۰. موسوی، سیدمحمد؛ زندگی­نامه شهید آیت­ الله صدوقی، قم، نشر بشیر، بی‌تا، ص ۱۲.

۱۱. مجموعه اطلاعیه ­های سومین شهید محراب آیت­ الله صدوقی از قبل از انقلاب تا شهادت،۱۳۶۲، ص ۳۳.

۱۲. بختیاری، شهلا؛ ۱۳۷۸، ص ۲۵۵.

۱۳. نورمحمدی، محمدجواد؛ ۱۳۸۱، ص۱۰۰ به بعد.

۱۴. فاجعه دهم رمضان، ۱۳۶۲، ص ۴۱.

۱۵. فاجعه دهم رمضان، ۱۳۶۲، ص ۴۵.

۱۶. گلشن ابرار، ج۲، ص ۸۸۹.

۱۷. امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۶، ص ۳۶۷ تا ۳۶۹.

منابع

نورمحمدی، محمدجواد؛ شهید صدوقی (صداقت محراب) در کتاب یادنامه بزرگداشت سومین شهید محراب حضرت آیت­ الله صدوقی، ج اول، به اهتمام محمدحسن معزالدینی تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۱.

مجموعه اطلاعیه­‌های سومین شهید محراب آیت­ الله صدوقی از قبل از انقلاب تا شهادت، مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی، ۱۳۶۲.

فاجعه دهم رمضان (یادواره سومین شهید محراب؛ شیخ الشهدا آیت­ الله صدوقی)، انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه ۲ کشور، ۱۳۶۲

موسوی، سیدمحمد؛ زندگی­نامه شهید آیت­الله صدوقی، قم، نشر بشیر، بی‌تا.

بختیاری، شهلا؛ شهید صدوقی (عملکرد، مبارزات، دیدگاه‌ها)، تهران، انتشارات اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۸.

جمعی از نویسندگان، گلشن ابرار، ج۲، قم، ۱۳۸۵.

یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید آیت‌الله حاج شیخ محمد صدوقی به کوشش مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، تهران، حوزه هنری، ۱۳۷۷.

زندگی نامه خودنوشت آیت الله صدوقی

امام خمینی، صحیفه امام، ج ۱۶، ص ۳۶۷ تا ۳۶۹.