رضا حکمت شعار، استاد دانشگاه و حمید حاج اسماعیلی، تحلیلگر مسائل کار در میزگردی با موضوع بررسی ایمنی شغلی و حوادث کار در فضای کلاب هاوس به بحث و تبادل نظر در زمینه وضعیت موجود فضای کار و حوادث کارگری در ایران پرداختند.
گروه اقتصاد و درآمد جی پلاس: در آغاز این میزگرد رضا حکمت شعار گفت: حوادث ناشی از کار در سطح دنیا سومین عامل و در ایران دومین عامل مرگ و میر به شمار می‌رود. در کشور ما سالانه ۱۰ هزار نفر به دلیل حوادث کارگری جان خود را از دست می‌دهند. در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته فضای کار انسان محور است اما در ایران و سایر کشورهای در حال توسعه اینگونه نیست و روابط کار بیشتر بر مبنای سوددهی کارفرما تنظیم می‌شود.
حمید حاج اسماعیلی در این میز گرد گفت: در کشور ما از هر ۴هزار شغل، هزار شغل سخت و زیان آور است. متاسفانه با وجود چنین آماری شاهد اهمال‌کاری سازمان‌های تخصصی هستیم و استانداردهای لازم رعایت نمی‌شود. همین امر سبب شده تا آمار مرگ و میر در فضای کار ایران بسیار بالا باشد.
حاج اسماعیلی به پرسش یکی از مخاطبان اتاق ایمنی بهداشت و محیط کار در کلاب هاوس به شرایط قانون گذاری پرداخت و در این زمینه توضیح داد: در زمینه حفاظت از نیروی کار قوانین مناسب و دستورالعمل‌های ویژه‌ای وجود دارد و حتی در کتاب قانون کار فصل ویژه‌ای به این موضوع اختصاص داده شده است. با این حال به دلیل عدم رعایت این قوانین و نبود نظارت کافی بر فضای کار شاهد بروز مشکلات عدیده در این زمینه هستیم.
تامین زنجیره امنیت نیاز ضروری روابط کار
حکمت شعار نیز در ادامه به پرسشی در خصوص چگونگی رعایت قوانین مربوط به ایمنی توضیح داد: در بحث ایمنی یک زنجیره وجود دارد و باید این زنجیره تشکیل شود. زنجیره ایمنی شامل قوانین مناسب، رعایت قوانین، آموزش نیروی کار و نظارت می‌شود. امروزه به دلیل عدم تشکیل مناسب این زنجیره شاهد حوادث ناگوار کارگری هستیم.
حاج اسماعیلی در ادامه این بحث توضیح داد: سال ها است که ایران به عضویت سازمان بین المللی کار در آمده اما دقیقا به دلیل عدم تشکیل زنجیره امنیت شاهد حوادث کارگری بالایی هستیم. متاسفانه سودجویی در کارگاه ها امروز فرهنگ اصلی کارفرمایی را تشکیل می‌دهد و تا زمانی که این فرهنگ وجود داشته باشد و نهادهای نظارتی نیز عملکرد کافی نداشته باشند شاهد کاهش آمار حوادث کارگری نخواهیم بود.
آماری از شرایط کارگری وجود ندارد
حاج اسماعیلی در ادامه به اهمیت آمارهای بخش کارگری پرداخت و توضیح داد: متاسفانه هنوز به طور دقیق مشخص نیست که در کشور چه تعدادی کارگاه و چه تعدادی کارگر کارگاهی داریم. این روند باعث شده علاوه بر ناتوانی برای برنامه ریزی جهت جلوگیری از حوادث کار، بعضا آمار حوادث کار نیز ناقص باشد. بسیاری از حوادث کار به دلیل شرایط حاکم بر روابط کار مشخص نمی‌شود و کارگران به دلیل شرایط وخیم اقتصادی در برخی موارد ترجیح می‌دهند از سلامت خود گذشته و منافع نامشروع کارفرما را حفظ کنند.
بخش خصوصی و سودمحوری
حاج اسماعیلی با تاکید بر اشتباه‌های استراتژیک در واگذاری بنگاه‌های تولیدی به بخش خصوصی توضیح داد: متاسفانه در سال‌های گذشته شاهد واگذاری بسیاری از بنگاه‌های تولیدی به بخش خصوصی بودیم و عمدتا افرادی به اسم بخش خصوصی توانستند مالکیت این بنگاه‌ها را در اختیار داشته باشند که از رانت برخوردار بودند و فقط به کسب سود فکر می‌کنند و همین موضوع نیز باعث شده فضای کار ناامن تر از گذشته باشد.
نیاز به فرهنگ سازی در روابط کار
حکمت شعار در پایان این نشست با اشاره به این که نباید فقط به اجرای قانون پرداخت توضیح داد: در بسیاری از مسائل کشور شاهد این بودیم که برخی از نهادهای نظارتی حتی با استفاده از زور و ابزار تنبیهی تلاش کردند قوانین را اجرا کنند اما با شکست روبرو شدند. در زمینه ایمن سازی محیط کار نیز همین موضوع وجود دارد. صرف استفاده از زور و اجبار برای اجرای قوانین کافی نیست و هم کارگران و هم کارفرمایان باید در این زمینه آموزش ببیند و فرهنگ سازی مناسبی شکل بگیرد تا شاهد کاهش آمار حوادث کارگری باشیم.
