فیفا همیشه در پی این است که با قوانین جدید، فوتبال را روز به روز جذابتر و عادلانهتر برگزار کند. در چند سال اخیر با ورود سیستم VAR به فوتبال اشتباهات داوری نسبت به قبل کمتر شده، اما قوانین موجود زیبایی فوتبال را کاسته است.
گروه ورزشی جی پلاس؛ مدتهاست که فوتبال با قوانین ابداعی، به شکل و شمایل امروزی درآمده و جذابیت بسیاری زیادی برای مردم دارد. آمارها میگوید فوتبال پرطرفدارترین ورزش دنیا است ولی در دنیایی که روزانه تغییر و تحولات بسیاری رخ میدهد، حفظ محبوبیت در رقابتیترین حالت دنیا، کاری بسیار سخت و نیازمند تیزهوشی و تغییرات به موقع برای افزایش یا حفظ علاقهمندی مردم است.
یکی از نکاتی که فوتبال را جذاب میکند، قوانین آن است. قوانینی که از ابتدای پیدایش این رشته ورزشی تا امروز بارها و بارها تغییر کردهاند؛ قوانینی مثل آفساید، گل طلایی، پنالتی و ... وارد این رشته شدند و شکل انجامش را تا حدودی تغییر دادند. البته بعضی از قوانین هم ماندگاری لازم را نداشتند و بعد از مدتی از دستور کار خارج شدند.
اکنون صحبت از تغییرات جدید در فوتبال است و امکان دارد تا حدودی ساختار فوتبال نسبت به چند دهه گذشته تغییر کند. اگر چه شاید برخی بر این باور باشند که فوتبال نیازی به تغییر ندارد اما تغییرات برای رفع اشکالات اجتناب ناپذیر است. به خصوص که با ورود تکنولوژی به فوتبال، برخی اشکالات رفع و برخی دیگر بیش از پیش به چشم آمدهاند.
*فیفا وارد عمل شد
اخیرا جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا که علاقهمند به ایجاد اصلاحات ساختاری برای افزایش درآمدزایی و محبوبیت فوتبال در اقصی نقاط جهان است، نوید برخی تغییرات در اصول و قوانین فوتبال را داده است. او مشخصا روی آفساید یا پنالتی دست گذاشته است.
رییس یوفا میگوید: همیشه می بینیم که به خاطر مثلا یک انگشت جلوتر بودن بازیکن، یک گل را از دست می دهیم. در حال آزمودن روشهای جدید هستیم چرا که حیف است زیبایی گل را با آفساید از بین ببریم. بنابراین آفساید باید خیلی واضح باشد. حفاظت از سلامت بازیکنان برای ما خیلی مهم است.
او به موارد دیگری چون قوانین پنالتی، تعویض و همینطور سیستم کمک داور ویدیویی هم اشاره کرده که از بدو ورود به فوتبال، باعث تحولات بزرگی شده و به نظر میرسد فوتبال باید خودش را با این قوانین همراه کند.
* آیا فوتبال به قوانین جدیدی نیاز دارد؟
مشخصا ایرادهایی در نحوه بازی فوتبال و اجرای قوانین وجود دارد که با منطق انسان قرن بیست و یکمی جور در نمی آید.
پنالتی
در اینجا با دو شرایط متفاوت مواجه هستیم. در موقعیت نخست، بازیکنی روی یک ضد حمله تمام بازیکنان حریف را پشت سر گذاشته و بیرون از محوطه جریمه با دروازه خالی مواجه است اما با تنه یا تکل مدافع رقیب سرنگون می شود. یک ضربه آزاد و احتمالا کارت زرد یا قرمز از آن این بازیکن میشود.
در موقعیت دوم، بازیکنی در گوشه محوطه جریمه و مماس با خط کرنر صاحب توپ است که با تیزهوشی خود از تیم رقیب خطای پنالتی میگیرد؛ در حالی که هیچ تهدیدی برای تیم مقابل نداشت اما قوانین می گوید چون داخل فضای محوطه جریمه خطا شده، داور باید نقطه پنالتی را نشان دهد.
از طرفی اگر یک مدافع درون محوطه جریمه خودی خطا کند داور پنالتی میگیرد اما اگر همان خطا حتی چند سانتیمتر پشت محوطه جریمه رخ بدهد دیگر خبری از پنالتی نیست. یعنی فاصله یک موقعیت جدی گل (پنالتی) و یک ضربه آزاد که خطرش کمتر از پنالتی است فقط یک خط است.
اگر مدافعی در گوشه محوطه جریمه در تلاش برای تصاحب توپ، روی مهاجم خطا کند داور پنالتی میگیرد اما خبری از کارت قرمز نیست ولی خطا در موقعیت تک به تک حتی پشت محوطه جریمه کارت قرمز دارد. با این حال هنوز هم نمیتوان قانون پنالتی را یک قانون عادلانه دانست.
آفساید
با روی کار آمدن VAR، شرایط سختی برای قانون آفساید پیش آمده است؛ طوری که بعضاً داوران برای تشخیص درست مجبور میشوند و بارها و زوایای مختلف صحنههای مشکوک را تماشا کنند که این از یک سو باعث گرفته شدن زمان بازی و افت هیجان آن شده و از سوی دیگر نارضایتیهایی را به خاطر سختگیری بیش از اندازه به همراه داشته است.
به عنوان مثال در یکی از بازیهای لیگ برتر انگلیس، داور گل رحیم استرلینگ را به خاطر قرار داشتن زیر بغل او در موقعیت آفساید مردود اعلام کرد. یا بعضا دست یا سرشانه یک بازیکن در موقعیت آفساید است.
آرسن ونگر، یکی از مدیران ارشد فیفا در زمینه توسعه فوتبال میگوید: سختترین مسئلهای که کمک داوران ویدئویی با آن مواجه هستند، قانون آفساید است. شما باید آفسایدهایی میلیمتری را هم تشخیص دهید و اعلام کنید. این سبب شده که عملاً بینی یک بازیکن هم باعث قرار گرفتن او در موقعیت آفساید شود. وقتش شده است که هرچه زودتر فکری به حال این موضوع کنیم. شرایط لازم برای تغییر این قانون به وجود آمده و وضعیت دیگر نباید طوری باشد که قرار داشتن بینی یک بازیکن در موقعیت آفساید، گل او را باطل کند بلکه زمانی باید آفساید اعلام شود که او با آن عضو از بدنش گل زده باشد. حال اگر دیگر اعضای بدن او جلوتر از مدافع حریف واقع شده باشد هم مهم نیست.
قانون خطای تیمی
برخی از تیمهای ضعیف در مقابل تیمهای قدرتمند از خطای بیش از حد برای از جریان انداختن روند بازی استفاده میکنند. این کار بین تمام بازیکن تقسیم میشود تا کسی اخراج نشود ولی فیفا برنامههایی برای این مشکل دارد.
اگر فیفا تصمیم بگیرد که در این زمینه قانونی وضع کند میتواند از الگوی فوتسال استفاده کند. در فوتسال هر تیمی در هر نیمه میتواند ۵ خطا کند و از خطای ششم به بعد تیم حریف صاحب یک ضربه پنالنی از روی نقطه دوم میشود. این روزها که در فوتبال خطا کردن به یک تاکتیک ویژه تبدیل شده، شاید بد نباشد که فیفا قانون خطای تیمی را حداقل به صورت آزمایشی اجرا کند تا تیمها نتوانند آزادانه و بدون محدودیت خطا کنند و بازی را از ریتم خود خارج کنند.
تعویض
در تازهترین تغییرات میتوان به قانون ۵ تعویض اشاره کرد. قانونی که به تیمها اجازه میدهد با استفاده از نفرات بیشتر میانگین دوندگی را بالاتر ببرند.
تیمهای بزرگی مثل رئال مادرید، بارسلونا، لیورپول، بایرن مونیخ، منچسترسیتی و ... تیمهایی هستند که معمولا سعی میکنند مالکیت توپ را در اختیار خود بگیرند. یکی از مزایای این شیوه تاکتیکی این است که حریفان این تیمها باید برای بستن فضاها و گرفتن توپ دوندگی بیشتری داشته باشند و همین امر آنها را زودتر خسته میکند. میتوان نتیجهگیری کرد که قانون ۵ تعویض بیشتر به نفع تیمهایی است که نیاز به دوندگی بالاتر دارند تا در اختیار داشتن مالکیت توپ. اما نکتهای که در بازی این تیمها دیده میشود در قانون جایی ندارد. این نکته چیست؟
به گزارش جی پلاس؛ با اوضاع احوال کنونی در فوتبال و توسعه تکنولوژی، به نظر میرسد طی چند سال آینده برخی اصلاحات متناسب شرایط کنونی فوتبال رخ دهد. در حال حاضر تیمهای تدافعی بیش از همیشه در فوتبال قدرتمندتر شدهاند که به نظر میرسد این تغییرات در نهایت به سود تیمهایی با برنامه های تهاجمی تمام شود.