جبار عسگرزاده که به جبار باغچه بان شهرت دارد، در نوزدهم اردیبهشت سال ۱۲۶۴ در ایروان متولد شد. وی اولین مدرسه ناشنوایان و اولین کودکستان را بنیان نهاد. همچنین باید او را اولین ناشر و مولف کتاب های کودکان دانست.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه و ادب این مرز و بوم و کسانی که کارنامه پر افتخار ادبی شان مایه مباهات سرزمین ایران است، در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های شاخص عرصه ادبیات را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی جبار عسگرزاده ملقب به باغچه بان اختصاص دارد.
جبار عسگر زاده ملقب به جبار باغچه‌بان (۱۹ اردیبهشت ۱۲۶۴، ایروان – ۴ آذر ۱۳۴۵، تهران) بنیان‌گذار نخستین کودکستان و نخستین مدرسه ناشنوایان ایران در تبریز است. او همچنین اولین مؤلف و ناشر کتاب کودک در ایران است.[۱]
در همین رابطه بخوانید:
از زندگی میرزا جمال الدین کلباسی چه می دانید؟
نجف دریا بندری که بود؟/تاثیر او بر ادبیات داستانی چه بود؟/ آیا او را فقط باید یک مترجم به حساب آورد؟
حکیم شمس الدین بهبهانی که بود؟
میرزا محمدتقی مامقانی که بود؟/علت حسادت بدخواهانش چه بود؟/وی در کدام رشته هنری سرآمد بوده است؟
رهی معیری که بود؟/او تحت تاثیر کدام شاعر نامی بود؟/علت مرگش چه بود؟
اطلاعات فردی
جبار باغچه‌بان
جبار عسگر زاده
۹ مه ۱۸۸۶
ایروان، امپراتوری روسیه (ارمنستان کنونی)
درگذشته ۲۵ نوامبر ۱۹۶۶ (۸۰ سال)
تهران، ایران
پیشه آموزگار ناشنوایی
فرزند(ان) ۳ (شامل ثمین (زاده:۱۳۰۴)، ثمینه (زاده:۱۳۰۶) و پروانه)
زندگینامه جبار باغچه بان
زندگی و فعالیت‌ها
میرزا جبار عسگرزاده به سال ۱۹ اردیبهشت ۱۲۶۴ در شهر ایروان پایتخت کنونی جمهوری ارمنستان است به دنیا آمد و جدّش از مردم تبریز یا ارومیه[۲][۳] بود. او ابتدا در تبریز کودکستانی را با عنوان «باغچه اطفال» دایر کرد و به همان خاطر خود را باغچه‌بان نامید.
او مدرسه ناشنوایان را در سال ۱۳۰۳ با وجود مخالفت های زیاد از جمله رئیس فرهنگ وقت دکتر محسنی در تبریز دایر کرد.[۴] این کلاس جنب باغچه اطفال باغچه‌بان در کوچه انجمن در ساختمان معروف به عمارت انجمن تأسیس شد.[۱]
او از سال ۱۳۰۷ خورشیدی علی رغم دشواری های وسیع چاپ و کلیشه، چاپ کتاب های ویژه کودکان را با نقاشی هایی که خود می کشید آغاز کرد. یکی از کتاب های وی با عنوان «بابا برفی» توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده و شورای جهانی کتاب کودک آن را به عنوان بهترین کتاب کودک انتخاب کرد.[۱][۵]ثمین باغچه‌بان، ثمینه باغچه‌بان و پروانه باغچه‌بان، فرزندان جبار باغچه‌بان هستند.
در کتاب فارسی خوانداری چهارم دبستان، درس دهم:باغچه اطفال، تکه‌ای نوشته شده است که: شبی اندیشه های خود را به صورت شعری درآوردم. برای اینکه در جستجوی مداد و کاغذ، چراغی روشن نسازم و کسی را بیدار نکنم، قطعه زغالی از منقل کرسی برداشتم و با آن شعرم را بر دیوار نوشتم
ابتکارات
ابتکارات ویژه باغچه‌بان در آموزش عبارت بودند از [۶][۷]:
روش شفاهی در تعلیم ناشنوایان
آموزش روش حساب ذهنی به ناشنوایان
گاهنجار (گاه‌نما) وسیله‌ای برای نشان دادن پستی و بلندی های اقیانوس ها روی نقشه به کودکان
الفبای گویا
گوشی استخوانی یا تلفن گنگ
آثار
تهران، دبستان ناشنوایان ۱/۳/۱۳۱۹
برنامه کار آموزگار ۱۳۰۲
الفبای آسان ۱۳۰۳
الفبای دستی مخصوص ناشنوایان ۱۳۰۳
خانم خزوک ۱۳۰۷
زندگی کودکان ۱۳۰۸
گرگ و چوپان ۱۳۰۸
پیر و ترب ۱۳۱۱
بازیچه دانش ۱۳۱۱
دستور تعلیم الفبا ۱۳۱۴
علم آموزش برای دانشسراها ۱۳۲۰
بادکنک ۱۳۲۴
الفبای خودآموز برای سالمندان ۱۳۲۶
پروانه‌نین کتابی ۱۳۲۶
الفبا ۱۳۲۷
اسرار تعلیم و تربیت یا اصول تعلیم الفبا ۱۳۲۷
الفبای گویا ۱۳۲۹
برنامهٔ یک‌ساله ۱۳۲۹
کتاب اول ابتدایی ۱۳۳۰
حساب ۱۳۳۴
کتاب اول ابتدایی ۱۳۳۵
آدمی اصیل و مقیاس واحد آدمی ۱۳۳۶
درخت مروارید ۱۳۳۷
خیام آذری ۱۳۳۷
رباعیات باغچه‌بان ۱۳۳۷
روش آموزش کر و لال‌ها ۱۳۴۳
من هم در دنیا آرزو دارم ۱۳۴۵
بابا برفی ۱۳۴۶
عروسان کوه ۱۳۴۷
زندگینامهٔ باغچه‌بان به قلم خودش ۱۳۵۶
شب به سر رسید- ۱۳۷۳
کبوتر من ۱۳۷۳
منابع
باغچه‌بان
۱. ۱.۰ ، ۱.۱، ۱.۲ صمد سرداری‌نیا (۱۳۷۹)، «جبار باغچه بان»، مشاهیر آذربایجان، تبریز: انتشارات شایسته
۲. زندگی نامه جبار باغچه بان به قلم خودش، تهران، چاپ، ارژنگ، ۱۳۵۶؛ پدرم از اهالی (رضائیه) ارومیه بوده که برای قنادی و بنایی به ایروان رفته بودیم
۳. پیشگامان تاریخ و فرهنگ آذربایجان - امیر چهره گشا - تکدرخت - ۱۳۹۱ - صفحهٔ ۳۱ - شمارهٔ ۱ پاورقی
۴. طراحی ساختمان این مدرسه را معمار نوگرای ایرانی، پل آبکار انجام داد. (منبع: کتاب تهران، جلد اول، انتشارات روشنگران: زمستان ۱۳۷۰، ص۸۸.)
۵. «کودک و فرهنگ کتابخوانی». Deutsche Welle. دریافت‌شده در ۲ آوریل ۲۰۰۸.
۶. ابداع طرحهای نو توسط باغچه‌بان - ۱۳۸۲/۱۰/۰۷به نقل از فرنوش زیدآبادی (گروه فرهنگ و جامعه) رادیو فرهنگ
۷. «روز ملی ناشنوایان، هفته جهانی بزرگداشت ناشنوایان». IRIB. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲ آوریل ۲۰۰۸.
