آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی از مراجع عظام تقلید در سال ۱۳۰۶ در قم به دنیا آمد. ایشان از محضر آیات سید حسین بروجردی، سید ابوالقاسم خویی و... بهره برد. پدر ایشان سید احمد زنجانی از امامان جماعت حرم حضرت معصومه سلام الله علیها بود و آیت الله نیز یکی از نمازهای جماعت حرم را اقامه می کند.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی اختصاص دارد.
آیت الله سید موسی شُبیری زنجانی (زاده ۱۳۰۶ش)، از مراجع تقلید شیعه و از استادان درس خارج فقه و خارج اصول در قم است. او یکی از هفت فقیه ایرانی است که پس از درگذشت آیت‌الله اراکی، از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جایز التقلید و واجد شرایط مرجعیت معرفی شد. آیت الله شبیری زنجانی در قم و نجف به تحصیل پرداخت و در درس آیات سید حسین بروجردی، سید ابوالقاسم خویی و سید محمد داماد حاضر می شد. ایشان خبر واحد را حجت نمی داند. او تحقیقی بر رجال نجاشی نوشته است. آیت الله شبیری همچون پدرش سید احمد زنجانی، امام جماعت در حرم حضرت معصومه (س) است.
اطلاعات فردی
سید موسی شبیری زنجانی
لقب آیت الله، آیت الله العظمی
تاریخ تولد ۱۳۰۶ش
زادگاه قم
محل زندگی قم
خویشاوندان سرشناس سید احمد زنجانی
در همین رابطه بخوانید:
آیت الله سید حسن حسینی لواسانی که بود؟/علت سفر وی به لبنان چه بود؟/چه شد که در ایران ماندگار شد؟
میرزا حبیب الله مجتهد خراسانی که بود؟/چرا وی قصد مهاجرت به مدینه را داشت؟/ویژگی های شعر او کدام است؟
علامه عسکری که بود؟/وی علت هجرتش از سامرا به قم را چه گفته است؟/علت شهرت ایشان در جهان اسلام چیست؟
اطلاعات علمی
استادان آیت الله بروجردی، آیت الله خویی، سید محمد داماد
محل تحصیل قم، نجف
تألیفات تحقیق رجال نجاشی
زندگینامه آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی
تولد
آیت الله سید موسی شبیری زنجانی، ۸ رمضان ۱۳۴۶ق، ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ش در قم زاده شد. پدر او سید احمد شبیری زنجانی، از عالمان دوره خود بوده و ۲۵ سال در مدرسه سیّد زنجان، مشغول به تحصیل و تدریس بوده است. سید احمد، از ۲ جمادی‌الثانی ۱۳۴۶ق ساکن قم و از نزدیکان شیخ عبدالکریم حائری یزدی دانسته شده است.[۱]
تحصیل و تدریس
آیت الله شبیری زنجانی، دروس حوزوی را از سال ۱۳۵۹ یا ۱۳۶۰ق آغاز کرد و دروس دوره سطح را در سه یا چهار سال به پایان برد. پس از آن در درس سید صدرالدین صدر حاضر شد و به گفته سایت دفترش، او کم‌سن‌ترین شرکت‌کننده در این درس بود.[۲] آیت الله شبیری زنجانی، دو بار در سال‌های ۱۳۷۳ق و ۱۳۷۴ق به حوزه علمیه نجف رفت و در درس‌های خارج فقه جلسات آیات سید عبدالهادی شیرازی و سید محسن حکیم شرکت کرد. او همچنین در درس فقه و اصول آیت الله خویی حاضر می شد.[۳] ایشان در درس خارج فقه و خارج اصول نزد آیت الله سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد و کتاب الغصب، کتاب الاجاره، و کتاب الصلوة را از وی آموخت. آیت الله سید موسی شبیری زنجانی همچنین ۲۱ سال در درس خارج فقه سید محمد داماد به همراه سید موسی صدر و شهید سید محمد بهشتی شرکت کرد و یک دوره کامل درس خارج اصول را نیز از وی فراگرفت.[۴]
آغاز تدریس درس خارج
آیت الله سید موسی شبیری زنجانی در دهه ۱۳۴۰ شمسی، از استادان مدرسه حقانی در قم بود.[۵] او تدریس خارج فقه در موضوع کتاب الحج را پیش از سال ۱۳۸۸ق و در زمان حیات استاد خود محقق داماد آغاز کرد و این درس ۱۵ سال طول کشید. درس خارج اصول نیز سال ها از درس های اصلی وی بود، اما ادامه نیافته و نکات لازم اصولی، در ضمن درس خارج فقه بیان می شود.[۶]
شاگردان مشهور
رضا استادی[۷]
مهدی شب‌زنده‌دار [۸]
سید جعفر مرتضی عاملی[۹]
مرجعیت
آیت الله شبیری زنجانی، یکی از هفت فقیه ایرانی است که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پس از درگذشت آیت الله اراکی در سال ۱۳۷۳ش، آنها را جایزالتقلید خواند.[۱۰]
نظرات خاص
آیت الله شبیری زنجانی، خبر واحد را حجت نمی‌داند. او به آرای آیات سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خویی توجه ویژه داشته، اعتقاد به انسداد باب علم و عدم اعتقاد به اختیارات گسترده حکومتی برای فقها، از دیگر دیدگاه های فقهی شبیری زنجانی است.[۱۱]
آثار
تحقیق رجال نجاشی: این کتاب در سال ۱۴۱۶ق (۱۳۷۴ش) توسط انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به چاپ رسید.[۱۲] تحقیق این اثر، با استفاده از ۱۴ نسخه رجال نجاشی صورت گرفته است.[۱۳]
تعلیقه بر کتاب «آشنای حق»: این کتاب شامل آثار و احوال عرفانی آقامحمد بیدآبادی (سده ۱۲ق) است. این کتاب در سال ۱۳۹۱ش از سوی انتشارات خویی چاپ شد.[۱۴] کتاب اصلی در سال ۱۳۷۹ش از سوی نشر نهاوندی انتشار یافته است.[۱۵]
جرعه‌ای از دریا: کتابی حاوی برخی از آثار منتشر نشده و منتشر شده آیت الله شبیری زنجانی است. همچنین فصلی با عنوان «طریقیات» دارد که پاره ای از گفته های وی در مسیر خانه تا حرم حضرت معصومه (س) است. فصل اول این کتاب، حاوی ۱۴ اثر فارسی، شامل مقالات، مصاحبه ها و تعلیقه های وی بر آثار فارسی است. فصل دوم، هشت اثر عربی است که بیشتر آنها تعلیقات است و فصل پایانی کتاب، طریقیات است که نکاتی علمی، تاریخی و اخلاقی را بازگو می کند و اشاراتی به شرح حال و ویژگی های ۴۰ تن از عالمان دارد. این کتاب در سه جلد، از سوی موسسه کتابشناسی شیعه منتشر شده است.[۱۶] کتاب سه جلدی جرعه‌ای از دریا، در سال ۱۳۸۸ش در موسسه کتابشناسی شیعه در قم و به زبان فارسی چاپ شد.[۱۷]
فعالیت‌ها
تأسیس مدرسه فقهی امام محمد باقر(ع): این مدرسه در ۱۳۸۰ش تأسیس شد و هدف از راه‌اندازی آن، مطالعات فقهی و پرورش فقیهان قوی‌بنیه اعلام شده است.[۱۸] دوره آموزشی این مدرسه، از پایه هفتم حوزه آغاز می شود و مجموعا ۱۲ سال ادامه پیدا می کند.[۱۹]
مرکز فقهی امام محمد باقر(ع): با هدف احیای آثار سید احمد شبیری زنجانی و نشر آثار آیت الله سید موسی شبیری زنجانی، در اردیبهشت ۱۳۹۱ش تأسیس شد و در حوزه علوم فقه، اصول فقه، رجال، و فقه الحدیث فعالیت می کند. پاسخگویی به سوالات شرعی، تدوین و تنظیم دروس خارج آیت‌الله شبیری زنجانی، و تدوین متون درسی و کمک‌درسی حوزه، بخشی از اقدامات این مرکز است.[۲۰]
آیت الله شبیری زنجانی برخی از اعلامیه های علیه نظام پهلوی را در دوران مبارزه امضا کرده است.[۲۱]
او یک نماز جماعت را در حرم حضرت معصومه(س) پس از درگذشت پدرش، سید احمد شبیری زنجانی امامت می کند.[۲۲]
پانویس
۱. زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
۲. زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
۳. زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
۴. زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی؛ فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
۵. فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
۶. زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
۷. صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۴۰.
۸. «شب‌زنده‌دار کیست؟»، خبرگزاری فارس.
۹. زندگینامه علامه سید جعفر مرتضی عاملی، خبرگزاری ابنا.
۱۰. «۱۳۷۳: سال معرفی مراجع تقلید شیعیان».
۱۱. فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان». ص۵.
۱۲. رجوع کنید به: «رجال نجاشی».
۱۳. جاودان، «رجال نجاشی؛ سیر رجال‌نویسی متقدمان»، ص۱۶.
۱۴. «آشنای حق: درباره آقا محمد بیدآبادی».
۱۵. رجوع کنید به: «آشنای حق».
۱۶. «جرعه‌ای از دریا».
۱۷. «جرعه‌ای از دریا»، بنیاد محقق طباطبایی.
۱۸. «صفحه معرفی مختصر مدرسه»، سایت مدرسه فقهی امام باقر(ع).
۱۹. «نظام آموزشی مدرسه»، سایت مدرسه فقهی امام باقر(ع).
۲۰. «درباره ما»، مرکز فقهی امام محمدباقر(ع).
۲۱. فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
۲۲. فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
منابع
جاودان، محمد، «رجال نجاشی؛ سیر رجال‌نویسی متقدمان»، در مجله کیهان فرهنگی، ش۳۷، ص۱۶.
صالح، سید محسن، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، از آغاز تا اکنون، تهران، مرکز اسناد اسلامی، ۱۳۸۵ش.
فتحی، علی اشرف، «از نجف‌آباد تا زنجان»، در نشریه بهار زنجان، ش ۳۰۸، ۱۲ دی ۱۳۸۸ش، ص۵.
نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، [۱۴۰۷ق].
«۱۳۷۳: سال معرفی مراجع تقلید شیعیان»، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب: ۱۱ فروردین ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
«آشنای حق: اندیشه و رفتارهای سلوکی آقا محمد بیدآبادی»، سایت دار آخرت، تاریخ درج مطلب: ۱۴ مرداد ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
«آشنای حق: شرح احوال و افکار آقامحمد بیدآبادی»، سایت خانه کتاب، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
«آغاز دروس معظم له»، سایت اطلاع‌رسانی آیت الله شبیری زنجانی، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
«اساتید اصلی معظم له در دروس خارج»، سایت اطلاع‌رسانی آیت الله شبیری زنجانی، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
افشار، صبا، «جرعه‌ای از دریا»، سایت موسسه کتابشناسی شیعه، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
«جرعه‌ای از دریا»، سایت بنیاد محقق طباطبایی، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۶ش.
«سفر معظم له به نجف اشرف»، سایت اطلاع‌رسانی آیت الله شبیری زنجانی، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
«درباره ما»، سایت مرکز فقهی امام محمد باقر(ع)، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
«معرفی مختصر مدرسه»، سایت مدرسه فقهی امام محمد باقر(ع)، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
«نظام آموزشی مدرسه»، سایت مدرسه فقهی امام محمد باقر(ع)، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
«ولادت»، سایت اطلاع‌رسانی آیت الله شبیری زنجانی، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ش.
