آیت الله سید محمد علی روضاتی در سال ۱۳۰۸ در اصفهان به دنیا آمد. وی از عالمان بزرگ و نامدار در زمینه فنون تبارشناسى، کتاب‌شناسى، تراجم‌نگارى و رجال بود. ایشان نواده صاحب روضات بود و در سال ۱۳۹۱ شمسی رحلت کرد.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی آیت الله سید محمد علی روضاتی اختصاص دارد.
زندگینامه آیت الله سید محمد علی روضاتی
آیت الله سید محمد على روضاتى (1308-1391ش)، از علماى بزرگ در زمینه فنون تبارشناسى، کتاب‌شناسى، تراجم‌نگارى و رجال و مخصوصاًً استاد در شناخت پاره اى از زوایاى پنهان تراث و تاریخ تمدّن اسلامى به شمار مى رود.
او از نوادگان صاحب روضات و دارای نسب مشترک با برخی از خاندان علمی بزرگ شیعه مانند: کاشف الغطاء، نجفی مسجدشاهی و سادات صدر عاملی است.
وى در سیزدهم رجب 1348ق در اصفهان دیده به جهان گشود.
پدرشان، آیت الله آقا میرزا محمّد هاشم روضاتى چهار سوقى (1319-1356ق) - غریق در شط کوفه - فرزند میر جلال الدین(1283-1360ق) مردى دانشور، فقیه و آشناى با فنون معقول بود.
مادر ایشان، دختر آیت الله حاج میرزا سید حسن چهار سوقى، فرزند دیگر مرحوم آقا میرزا مسیح است و در واقع دختر عموى پدرى وى.
سید محمد على پس از فوت پدر، در کنار نیاى مادرى خویش و تحت سرپرستى وى قرار گرفت.
تحصیلات
وى تحصیلات جدید آن روز را تا اواخر دوره دبیرستان در اصفهان به پایان برد و سپس وارد مدرسه صدر بازار شد. در حوزه اصفهان، در درس معالم الاصول آقا شیخ محمّد حسین مقدّس، شرح لمعه آقا شیخ محمّد حسن نجف آبادى و شیخ هبة الله هرندى و نیز مکاسب شیخ محمّد رضا جرقویه‌اى (1309-1371ق) شرکت کرد.
پس از طى دوره مقدمات و پاره اى از سطوح، به قم رفت و آنجا در دروس بعضى اعلام چون شرح لمعه شهید صدوقى، مکاسب آیت الله سلطانى طباطبائى، رسائل و مکاسب حاج میرزا ابوالفضل زاهدى قمى و کفایه مجاهدى و آیت الله حاج شیخ مرتضى حائرى یزدى شرکت کرد و عمده درس خارج فقه را نزد آیت الله بروجردى حاضر شد.
در ایام تحصیل در قم، همچنین، با برخى از بزرگان حوزه چون آیت الله مرعشى نجفى روابط و مراودات صمیمانه اى یافت.
فعالیت ها
وى در اصفهان در کنار کارهاى قلمى و علمى خود که از آغاز طلبگى ایشان شروع شده بود، یاور و دست‌راست نیاى مادرى خویش به حساب مى آمد و پس از وفات ایشان، به خدمات شرعى ادامه داد.
سید محمدعلی چندى نیز در مسجد مرحوم آقا میرزا محمّد هاشم به امامت جماعت و وعظ و ارشاد مشغول بود اما از این اشتغال نیز کناره جست و در بیت شریف، خلوت انزوا و تأمّل و تحقیق گزید.
ایشان از برخى از اعلام شیعه و سنّى اجازه روایت حدیث داشت که شیخ آقا بزرگ طهرانى، سید محمّد مهدى موسوى اصفهانى، سید صدرالدّین صدر، میرزا محمّد طهرانى، سید عبدالحسین شرف الدّین موسوى، سید محسن امین عاملى و سید هبة الدّین شهرستانى از آن جمله اند.
این عالم بزرگ، بنابر خوى و پسند خویش، کمتر در مجالس و گردهمایی ها حاضر مى شد لیک در سال هاى آخر، در برخى محافل علمى و گردهمایی ها، شرکت کردند و از جمله در کنگره هزاره شیخ طوسى (در مشهد مقدّس) سخن راندند. در مواردى هم خود در مجالس علمى و فرهنگى، اعم از داخلى و خارجى، شرکت نکردند لیک مقاله اى فرستادند که قرائت شده یا به هر روى مورد استفاده قرار گرفت.
ایشان کتابخانه اى نفیس، مشتمل بر کتب خطّى و چاپى دارند که هر چند براى استفاده شخصى از طرق موروث و مکتسب گردآورى شده است، تا کنون به کثیرى از محقّقان نیز فیض رسانده و نسخ گاه منحصر و مطبوعات نادر آن براى طبع و تحقیق و استفاده در اختیار برخى از ارباب قلم و قدم قرار گرفته است.
نیم نگاهى به پیش گفتارهاى بسیارى‌از متون مصحح چاپ شده در قم و تهران، نشان مى دهد که ایشان و کتابخانه شان، چه حق بزرگى بر گردن متن‌شناسى اسلامى دارند.
بیشتر اوقات ایشان به مطالعه، تحقیق، تحشیه، تعلیق، تأمّل و تدبّر گذشت.
وفات
سرانجام این عالم بزرگ در صبح روز پنج شنبه 29 تیر1391ش/ 29 شعبان 1433 در ساعت هفت و پانزده دقیقه جان به جان آفرین تسلیم کرد و خاندان و شاگردان و دوستانش را در اندوهی بس عمیق فرو برد.
پیکر استاد روضاتی را در عصر همان روز در منزل شخصی اش غسل دادند و پس از تشییع، به تخت فولاد اصفهان برده،. پس از اقامه نماز بر پیکر ایشان، در تکیه نیاکانش صاحب روضات داخل بقعه جنب قبور جده و مادر گرامی اش به خاک سپرده شد.
آثار
روضات الجنّات فى تراجم العلماء و السّادات (تصحیح و تحشیه).
سماء المقال فى علم الرجال اثر آیت الله حاج میرزا ابوالهدى کلباسى (تصحیح).
زندگانى آیت الله چهار سوقى و رجال دیگر.
جامع الانساب.
مکارم الآثار اثر محمّد على معلم حبیب آبادى (تحقیق، تحشیه و فهارس).
کتاب الاوائل اثر سید محمّد مقدّس (تحقیق و تحشیه).
عبقات الانوار میر حامد حسین (مقدّمه و فهارس).
شرح روضات الجنّات فى تراجم العلماء و السّادات.
فهرست کتب خطّى کتابخانه هاى اصفهان؛ این فهرست که مهمترین اثر ایشان است، فقط سیاهه نام و نشان کتاب ها نیست، بلکه شامل معرّفى مبسوط متن و ماتن و بسیارى فواید علمى و دینى است که آن را اگر نه بى نظیر، کم نظیر، مى کند.
جبر و تفویض (رساله خلق الاعمال صدرالمتألّهین)، (تحقیق و تقدیم).
نسخه برگردان تجارب السلف هندوشاه نخجوانى (پیشگفتار و پیوست‌ها).
دو گفتار.
مناهج المعارف.
