کشف شواهد جدیدی از رابطه میان کرونا و ابتلا به دیابت

گروه سبک زندگی جی پلاس؛ یک تیم بین المللی از دانشمندان در حال بررسی رابطه دوسویه میان کووید 19 و دیابت هستند. این محققان می‌گویند عفونت SARS-CoV-2 (عامل کووید 19) موجب شروع دیابت می‌شود و یک دفتر ثبت جهانی برای پیگیری این پدیده روبه‌رشد تشکیل داده‌اند.

اوایل شیوع اپیدمی کرونا به سرعت مشخص شد که افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی بیشتر و سخت‌تر در معرض کووید 19 هستند و در صورت ابتلا بسیار آسیب خواهند دید. اما، در چند کلینیک مواردی مشاهده شد که رابطه معکوس را نشان می‌داد. بیمارانی که پیش از ابتلا به کووید 19 سالم بودند در جریان یا پس از ابتلا به کرونا نشانه‌هایی از دیابت در آنها دیده شد.

در اوایل سال 2020، فرانچسکو روبینو، جراح متابولیک کالج کینگ لندن، متوجه افزایش تعداد گزارش‌ها مبنی بر تشخیص دیابت پس از ابتلا به کووید 19 شد. در نیمه‌های سال، روبینو و همکارانی از سراسر جهان تیم پروژه کووی-دیابت را تشکیل دادند.

این پروژه یک دفتر ثبت آنلاین است که از پزشکان سراسر جهان می‌خواهد تا نمونه‌های تشخیص دیابت مرتبط با کووید 19 را گزارش کنند. در ماه اوت سال 2020، طی نامه‌ای با امضای روبینو و 16 محقق دیگر که در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شد اعلام شد این دفتر ثبت معتقد است مکانیسم‌هایی وجود دارند که به واسطه آنها کووید 19 موجب شروع دیابت در افراد می‌شود.

محققان این پروژه می‌گویند هدف از تشکیل این دفتر ثبت تعداد نمونه‌هایی از دیابت‌های تازه تشخیص در افرادی با خصوصیات افزایش قند خون، کووید 19 تأییدشده، عدم سابقه دیابت و پیشینه سطح نرمال همگلوبین است. بیماران دارای دیابت که دارای اختلالات متابولیک شدید هستند هم به این مجموعه اضافه خواهند شد. این دفتر برای بررسی ویژگی های اپیدمیلوژیک و بیماری‌زایی دیابت مرتبط با کووید 19 به کار خواهد رفت تا برای مراقبت بهتر از بیماران در طول و پس از دوران کرونا راهنمایی‌هایی ارائه شود.

در اواخر سال 2020 تحلیل متا حاصل از 8 مطالعه که شامل 3711 بیمار کووید 19 و 492 مورد تشخیص دیابت بود بود، منتشر شد. در یک تحقیق جدیدتر و با مدت زمان طولانی‌تر، که هنوز منتشر نشده، مشخص شد 9/4 درصد از بیماران بستری در بیمارستان در فاصله یک ماه پس از ترخیص مبتلا به دیابت تشخیص داده شدند.

موبینو در گفتگو با گاردین گفت در چند ماه اخیر شاهد نمونه‌های بیشتری از بیماران بودیم که در جریان ابتلا به کووید 19 یا اندکی پس از آن دچار دیابت شدند. حال گمان می‌کنیم رابطه‌ای میان این بیماری و دیابت وجود دارد. ویروس کرونا توانایی مختل کردن متابولیسم قند خون بدن را دارد.

رابطه میان کووید 19 و نمونه‌های دیابت تازه تشخیص رو به افزایش خواهد بود، اما دلیل آن چیست؟

فرضیه‌های مختلفی برای توضیح ابتلای به دیابت و کووید 19 وجود دارد. ویروس SARS-CoV-2 که عامل کووید 19 است به گیرنده‌های ACE-2 متصل شده که در چند اندام و بافت متابولیک کلیدی از جمله سلول‌های بتای پانکراس، بافت چربی، روده کوچک، کبد و کلیه نمود دارند. بنابراین احتمال دارد ویروس SARS-CoV-2 موجب تغییراتی در متابولیسم گلوگز شده و دیابت‌هایی که از قبل وجود داشتند را پیچیده‌تر کرده یا موجب بروز دیابت جدید شود.

فرضیه دیگر این است که کووید 19 هم مانند بسیاری از بیماری‌های حاد دیگر موجب فرایندهای التهابی در بدن می‌شود که قند خون را افزایش می‌دهند. علاوه بر این، درمان‌های استروئیدی و ضدویروسی به کار رفته برای مقابله با کووید 19، قند خون را بالا برده و منجر به بروز نشانه‌های دیابت می‌شوند.

فرضیه دیگر هم این است که این موارد جدید دیابت در واقع جدید نیستند، بلکه بیمارانی هستند که دیابت آنها تشخیص داده نشده است. طبق تحقیقات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا، در حال حاضر 7 میلیون نفر در ایالات متحده دچار دیابت هستند اما بیماری آنها تشخیص داده نشده است.

اگر کووید 19 خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد، شناسایی و تشخیص آن به زمان و بررسی‌های دقیق‌تر نیاز دارد. اجرای پروژه‌هایی مانند کووی-دیابت برای درک و شناخت تأثیرات بلندمدت این اپیدمی مهم و حیاتی است.