ماه رجب، ماه خداست که روایات بسیاری درباره فضیلت آن از معصومین علیهم السلام ذکر شده است، پس در این باقیمانده ماه رجب با استفاده از روایات، بهره بیشتری ببریم.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، ماه رجب ماه خداست و سرشار از خیر و برکت است و به دنبال خود ماه های شعبان و رمضان را در پی دارد و فرصتی است برای آماده سازی و ورود به ماه مبارک رمضان. برای این ماه اعمال مختلفی ذکر شده است. این ماه ماه استغفار و بندگی و اطاعت الهی است. خدای متعال می فرماید: هم نشین کسی هستم که با من هم نشینی کند، فرمان بردار کسی هستم که فرمان بردارم باشد و بخشنده خواهانِ بخشایش هستم.
ماه، ماه من؛ بنده، بنده من و رحمت، رحمت من است. هر کسی در این ماه مرا بخواند، او را اجابت می کنم؛ هر کس از من بخواهد، به او می دهم و هر کس از من هدایت بطلبد، او را هدایت می کنم. این ماه را رشته ای بین خود و بندگانم قرار دادم که هر کس آن را بگیرد، به من می رسد.
روایات فراوانی درباره فضیلت این ماه و شناساندن قدر و منزلت آن از طریق اهل بیت علیهم السلام به دست ما رسیده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد:
۱. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
آگاه باشید که رجب ماه خداست و آن ماه بسیار بزرگی است. این ماه «اصم» نامیده شد؛ بدان سبب که هیچ ماهی در فضیلت و حرمت در نزد خدا با او برابری نمی کند.(۱)
۲. از ابن عباس نقل است که:
هر گاه ماه رجب می آمد، رسول خدا صلی الله علیه و آله مسلمانان را دور خود جمع می کرد و میان آنها می ایستاد. آن گاه خطبه می خواند، حمد و ثنای الهی را به جای می آورد و صلوات بر انبیای گذشته می فرستاد و می فرمودند:
ای مسلمانان، ماه بسیار بزرگ و بابرکتی بر شما سایه انداخته است _ یعنی ماه رجب _ و آن ماهی است که در آن، رحمت خدا بر کسی که خدا را عبادت کند، فرو می ریزد؛ بدان شرط که مشرک و بدعت گزار نباشد. آگاه باشید که در ماه رجب، شبی است که هر که خواب را در آن، بر خود حرام کند و به عبادت خدا بپردازد، خدا بدنش را بر آتش حرام می کند و هفتاد هزار ملک با او مصافحه می کنند و برایش تا رجب بعد آمرزش می طلبد.
باید گفت آن شب نامعلوم که در ذیل خبر ذکر شد، چه شبی است، علما با استفاده از اخبار دیگر، چهار احتمال داده اند: احتمال دارد مراد، شب اول ماه رجب باشد یا شب جمعه اول رجب که به لیله الرّغائب موسوم است. نیز احتمال دارد مراد، نیمه رجب یا بیست و هفتم رجب باشد.
۳. و از حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلام نقل است که:
هر کس در ماه رجب صدقه بدهد، خداوند روز قیامت در بهشت او را به ثوابی گرامی می دارد که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به خاطر بشری خطور نکرده است.
۴. از امام رضا علیه السلام نیز روایت شده است:
هر که به اشتیاق ثواب، روز اول ماه رجب را روزه بدارد، خدای عزّوجل، بهشت را بر او واجب گرداند؛ هر که روز وسط رجب را روزه بدارد، می تواند دو قبیله (پر جمعیت) مانند ربیعه و مضر را شفاعت کند؛ و هر که روز آخرش را روزه بدارد، خدای عزّوجل او را از پادشاهان بهشت گرداند و شفاعتش را درباره پدر، مادر و همه بستگان و آشنایان و همسایگان بپذیرد، گرچه در میان آنها مستحقان دوزخ باشند.
۵. در حکایتی دل نشین از پیامبر گرامی اسلام از زبان شخصی به نام ثوبان این چنین آمده است که: با رسول خدا صلی الله علیه و آله در قبرستان بودیم. حضرت ایستاد و گذشت. باز ایستاد و گذشت و دوباره ایستاد. عرض کردم: یا رسول اللّه ، چرا این گونه رفتار می کنید؟پس آن حضرت گریه شدیدی کرد، ما هم گریه کردیم. آن گاه فرمودند: ای ثوبان، صدای ناله اهل عذاب را شنیدم. بر آنها رحم کردم، دعا کردم و خداوند عذاب آنها را تخفیف داد. سپس فرمودند: ای ثوبان! اگر کسانی از اهل این قبرستان، که در عذابند، یک روز از ماه رجب را روزه گرفته بودند و یک شب را تا صبح قیام می کردند و به عبادت می پرداختند، در قبرها معذب نمی شدند.
۶. شخصی به نام سالم نامی که از صحابه حضرت صادق علیه السلام بود، می گوید: چند روزی از ماه رجب باقی مانده بود که خدمت آن حضرت مشرّف شدم.
فرمودند: ای سالم، آیا چیزی از این ماه را روزه گرفته ای؟ عرض کردم: خیر. فرمودند: آن قدر ثواب از تو فوت شده که مقدار آن را تنها خدا می داند! سپس فرمودند: همانا رجب، ماهی است که خداوند او را فضیلت داده و بسیار احترام کرده و کرامت آن را برای روزه داران واجب کرده است.
سالم گوید: عرض کردم: یابن رسول اللّه ، اگر چند روز باقی مانده از این ماه را روزه بدارم، به مقداری از ثواب های آن می رسم؟ فرمودند: ای سالم! هر که یک روز از آخر این ماه را روزه بدارد، خدا ایمن می کند او را از سختی سکرات مرگ و هول قیامت، و عذاب قبر.
۷. نماز سلمان در ماه رجب:
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: ای سلمان، هر مرد و زن مؤمن که در ماه رجب سی رکعت نماز بخواند و در هر رکعت پس از حمد سه مرتبه «قل هو اللّه احد» و سه مرتبه سوره «قل یا ایُّها الکافرون» را قرائت کند، خداوند هر گناهی را که در پیری و جوانی کرده است، از نامه عمل او محو می کند، و ثواب کسی را که در تمام آن ماه، روزه گرفته باشد، به او عطا می کند و تا سال آینده نام او را از نمازگزارندگان می نویسد و در هر روز از آن ماه، ثواب شهیدی از شهدای بدر برای او باشد و خداوند میان او و آتش فاصله انداخته و به عدد هر رکعت، ثواب هزار هزار رکعت در نامه عمل او می نویسد.
خداخواهی در ماه رجب
آدمیان در همت ورزی سه گونه اند: گروهی همت خویش را تنها صرف امور پست و ناچیز دنیوی و مطامع مادّی می کنند و جز آن نیز هدفی ندارند. به تعبیر قرآن کریم، انسان هایی زمین گیرند که ماندن در زمین را، پیشه خویش کردند چنان که می فرماید:
وَ لَوْ شِئْنا لَرَفَعْناهُ بِها وَ لکِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَی اْلأَرْضِ وَ اتَّبَعَ هَواهُ؛ اگر می خواستیم، مقام او را با این آیات بالا می بردیم، ولی «افسوس» که او به پستی گرایید و زمین گیر شد و از هوای نفس خود پیروی کرد.(اعراف: ۱۷۶)
خداوند نیز چنان که در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است، از امور متعالی خوشش می آید، ولی از امور پست متنفر است. اِنَّ اللّهَ یُحِبُّ مَعالِی الْاُمورِ وَ اَشْرافَها وَ یَکْرَهُ سَفْسافَها؛ به درستی که خداوند، برترین و عالی ترین کارها را دوست می دارد و از امور پست و نازل، تنفر دارد.
چه شکرهاست در این شهر که قانع شده اند
شاهبازان طریقت به مقام مگسی
اما دسته دوم از انسان ها، کسانی هستند که گرچه از امکانات مادی و لذایذ مباح و مشروع برخوردارند، این امور را هدف اصلی خویش قرار ندادند، بلکه آنها را وسیله ای برای جهان آخرت و وصول به بهشت خواستند. چنان که در قرآن می فرماید:
وَ ابْتَغِ فیما آتاکَ اللّهُ الدّارَ اْلآخِرَهَ. (قصص: ۷۷)
از آنچه خداوند عطایت فرمود، برای آخرت خود صرف کن.
بی شک عظمت و شکوه آخرت و بهشت، با زندگی ناچیز دنیا قابل مقایسه نیست، چنان که قرآن می فرماید:
قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلیلٌ وَ اْلآخِرَهُ خَیْرٌ لِمَنِ اتَّقی. (نساء: ۷۷)
ای پیامبر، بگو بهره دنیا اندک و کم است و آخرت برای پرهیزکاران، بهتر است.
در روایتی دل نشین از موسی بن جعفر علیه السلام نیز نقل شده است:
اَماَ اَبْدانَکُمْ لَیْسَ لَها ثَمَنٌ اِلاّ الجَنَّهَ فَلا تَبیعُوها بِغَیْرِها.
همانا برای بدن های شما بهایی جز بهشت نیست، پس آن را به غیر بهشت نفروشید.
دلی که حور بهشتی ربود و یغما کرد
کی التفات کند بر بتان یغمایی (سعدی)
اما گروه سوم از آدمیان که بسیار اندکند، آنانند که نه پرنده جان را در دام جذبه های مادّی گرفتار کردند و نه دل در گرو زیبایی های خیره کننده بهشت نهادند؛ بلکه روح بی قرار آنها، جز به دیدار بهشت آفرین تسکین نیافته و عطش روحی شان جز با نوشیدن شراب قرب فروکش نکرده است. آنان نه در برابر دنیا سرتسلیم فرود آوردند و نه در برابر عقبی:
سرم به دنیا و عقبی فرو نمی آید
تبارک اللّه از این فتنه ها که در سر ماست! (حافظ)
باری، اگر بهشت زیباست،بهشت آفرین زیباتر است و اگر یوسف یگانه است در جمال و حسن، یوسف آفرین از او زیباتر است:
حسن یوسف را به عالم کس ندید
حسن آن دارد که یوسف آفرید
آنان همت اصلی خود را مصروف دیدار معشوقشان داشته و به کمتر از آن قانع نشده اند. چنان که امام سجاد علیه السلام می فرماید:
فَقَدِ انْقَطَعَتْ اِلَیْکَ هِمَّتی وَ انْصَرَفَتْ نَحْوَکَ رَغْبَتی فَاَنْتَ لا غَیْرُکَ مُرادی.
همانا، تمامی همتم متوجه توست و رغبتم تنها به توست و فقط تو مراد منی.
خداخواهی اهل بیت علیهم السلام و اینکه فقط به او عشق می ورزیده اند تا آنجا بود که از دست دادن او را حتی در ازای به دست آوردن بهشت، خسران و ضرر برای خود می دانستند، همان گونه که در یکی از ادعیه ماه رجب چنین آمده است:
خَابَ الْوافِدُونَ عَلی غَیْرِکَ وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ اِلاّ لَکَ؛ کسی که بر غیر تو وارد شد، چیزی به دست نیاورد و آنکه به غیر تو رو کرد، گرفتار خسران و زیان شد.
