سردار سلیمانی؛ سرمایه نمادین فرهنگی

گروه فرهنگ و هنر جی پلاس؛ علی محمدی - مدرس دانشگاه و پژوهشگر امور فرهنگی: سرمایه فرهنگی مجموعه ای از توانمندی ها، عادت ها، مهارت های خاص، سلیقه، نحوه سخن گفتن، ذوق و شیوه زندگی است که فرد از طریق آن، از دیگران متمایز می شود. از منابع مهم سرمایه فرهنگی، عادت واره ها در زندگی هستند. عادت واره را می توان «خصلت» نیز ترجمه کرد.

مهارتی در یک فرد سرمایه فرهنگی محسوب می شود، ولی جایی که بروز آن مهارت سبب می شود که از جانب دیگران به صورت ناب فهم شود، آنگاه این مهارت یا سرمایه فرهنگی دارای نوعی قدرت و اعتبار می شود و سرمایه نمادین خوانده می شود.

افراد و گروه هایی که می توانند خود را از گروه ها و افرادی که منافع شخصی دارند به گروه ها و افرادی که منافعی ندارند تغییر دهند، به گفته پی یر بوردیو به کسب سرمایه نمادین نایل می شوند.

سرمایه نمادین یعنی مجموعه ابزارهای نمادین، حیثیت، احترام و قابلیت های فردی در رفتارها (کلام و کالبد) که فرد در اختیار دارد. سرمایه نمادین جزئی از سرمایه فرهنگی است و به معنای توانایی مشروعیت دادن، تعریف کردن و ارزش گذاردن است.

بررسی خاطرات، وصیت  نامه و سخنان شهید سلیمانی، ویژگی هایی از سلیقه، سخن گفتن، سبک زندگی و عادت واره ها و خصلت های ایشان را با ما به اشتراک می گذارد که می توان وی را نمونه برجسته و ارزشمند برخوردار از سرمایه نمادین فرهنگ انقلاب اسلامی شناخت.

سخنان خاص و نابی هم چون:

• تا کسی شهید نباشد شهید نمی شود، شرط شهید شدن، شهید بودن است.
• باید به این بلوغ برسیم که نباید دیده شویم! آنکس که باید ببیند، می‌بیند...!

از سوی کسی که او را انسانی عمل گرا می شناسند و خود را بیش از دیگران، متعهد به رعایت آنچه می گوید می داند، طبیعتاً این سخن ها که از سوی دیگران به صورت ناب شناخته می شود، او را از دیگران متمایز کرده و کلامش از جانب دیگران، اعتبار ویژه ای می یابد، در چنین شرایطی او را سرمایه نمادین فرهنگ انقلاب اسلامی می شناسیم.

در پژوهشی با موضوع عادت واره ها و مهارت های ویژه شهید سلیمانی در زیست انسانی و اثرگذاری های تاریخی و سرونوشت ساز ایشان، گزاره هایی هم چون برخورداری از نبوغ نظامی، روحیه سلحشوری و جنگندگی، روحیه شهادت طلبی، تقوای الهی و اخلاص، ارادت و تمسک به اهل بیت - علیهم السلام - ، ولایت مداری، تعبد و معنویت، فرامرزی بودن، سختکوشی، نظم و انضباط و دقت در امور، سرعت عمل و به هنگام بودن، علاقه به فرهنگ و هنر، انقلابی بودن، سنجیدگی و تدبیر در امور، سادگی و صفا، مردمی بودن، ارتباط با جوانان، آرامش و طمأنینه، خوش خوئی، ارتباط عمیق با خانواده، زندگی ساده، بی تکلف و بدون تشریفات، حریت و آزادگی، ادب، درک عمیق از حقیقت دنیا و آخرت، توجه به اصل کمال طلبی، شجاعت و بی باکی، ایثار و ازخودگذشتگی، رفق و مدارا، تواضع و ... که به ندرت در یک نفر جمع می شود؛ به صورت خاص، ویژه و ناب دیده می شود که به صورت طبیعی او را سرمایه نمادین فرهنگ انقلاب اسلامی در ایران زمانه ما کرده است.

این ویژگی ها به ویژه از جانب کسی که مردم او را نخبه نظامی و نقش آفرین فوق العاده در مهار ددمنشی های داعش می شناسند،  کسی که  او را در دنیا با القابی مثل خطرناک‌ترین مرد سال، ژنرال افسانه‌ای ایران، مردی در سایه، فرمانده سایه، ژنرال اسرار آمیز و نخبه‌ ایرانی، مغز متفکر، قوی‌ترین مأمور مخفی خاورمیانه می‌شناسند، حتماً جنس ویژگی های او به صورت  ناب تر و ویژه تر از جنس همین ویژگی ها در دیگران شناخته می شوند.

سرمایه نمادین به نگاه دیگران بستگی دارد و حضور کم نظیر مردم در تشییع پیکر گلگون کفن او از همه قشرها و طبقات جامعه حکایتگر این واقعیت است که: سردار سلیمانی؛ سرمایه نمادین فرهنگی است.

راهش پررهرو ...

منابع:

•  صالحی امیری، سیدرضا؛ سپهرنیا، رزیتا (1394). الگوی ارتقای سرمایه فرهنگی در ایران، تهران: ققنوس.
• فکوهی، ناصر (1381). تاریخ اندیشه و نظریه های انسان شناسی، تهران: نی.