مهاجرت و پناهندگی ورزشکاران و در مواقعی خداحافظی آن ها از عرصه بازی های ملی موضوعی است که متاسفانه سال گذشته بیشتر شده و مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ادعاهایی را پیرامون آن مطرح کرده است.
گروه ورزشی جی پلاس؛ مهاجرت و بعضا پناهندگی ورزشکاران ایرانی به خارج از کشور؛ یکی از چالش های به ویژه چند سال اخیر بوده که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ظاهرا به بررسی دلایل این مساله پرداخته و درباره علل آن ادعاهایی را مطرح کرده است.
«براساس آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت IOM ، مهاجران با مهارت بالا و تخصص‌های ویژه بیشترین درصد (35 درصد) مهاجران دنیا را تشکیل می‌دهند. طبق آخرین آماری که ازسوی این سازمان در سال 2015 درباره ایران منتشر شد، ایران دارای رتبه 69 از میان 188 کشور دیگر بود.»
«مهاجرت ورزشکاران مسئله‌ای است که با توجه به اثرگذاری فرهنگی و اجتماعی موضوع و پرداختن جریان‌های رسانه‌ای و افکار عمومی به آن و پذیرش تابعیت غیرایرانی دارای اهمیت بالایی است و نمی‌توان این مقوله را صرفا در حوزه مسائل ورزشی دسته‌بندی کرد. این مهاجرت‌ها و خروج از ایران صرفا مربوط به مسائل ورزشی نیست و مسائل زیرساختی در این موضوع دیده می شود.»
ورزشکارانی که ایران را ترک کردند؟
«طی دو دهه گذشته، حدود 39 نفر که جزء ورزشکاران نامدار و شناخته شده ورزش ایران بودند، از کشور خارج و به تابعیت کشورهای دیگری درآمده‌اند. یعنی تقریباً در هر سال دو نفر مهاجرت کرده‌اند. شاید این تعداد نشانگر وضعیت بحرانی نباشد، اما به علت شرایط ویژه ایران و تحت فشار قرار گرفتن از سوی مخالفان خارجی خود، این موضوع بر افکار عمومی فشار وارد می‌کند.»
جدول ورزشکاران مهاجرت کرده ایرانی در رشته‌های مختلف طی دو دهه گذشته
«مهاجرت ورزشکاران ایرانی در دو دهه اخیر برحسب رشته و جنس متفاوت بوده است؛ همانطور که در جدول بالا مشاهده می شود بیشترین ورزشکاران مهاجرت کرده متعلق به رشته جودو با هفت ورزشکار، تکواندو و قایقرانی هرکدام با پنج ورزشکار، ژیمناستیک و شطرنج هرکدام با چهار ورزشکار است.»
«ازسوی دیگر، طی یکسال اخیر، روند این مهاجرت ها افزایش یافته است به نحوی که حدود پنج نفر از شطرنج بازان ملی پوش مهاجرت و یا از تیم ملی کناره گیری کرده‌اند و آخرین ورزشکار ملی‌پوش مهاجرت کرده نیز مدال آور المپیکی ایران در رشته تکواندو است.»
علت مهاجرت ورزشکاران از نگاه مجلس؟
بنابر این گزارش، مرکز پژوهش های مجلس درباره علت مهاجرت ورزشکاران مدعی شده است: « مهاجرت ورزشکاران را باید در دو دسته عوامل مدیریتی و سیاسی بررسی کرد که در نهایت ورزشکار را مجاب به تغییر تابعیت و یا در مواقعی مجبور به خداحافظی کرده است.
در بررسی‌های انجام شده از سوی کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، علل مهاجرت ها به: عوامل مدیریتی در بخش های مختلف مانند وضعیت اقتصادی کشور، پرداختن افراطی مدیران ورزش به رشته فوتبال و کم اعتنایی به سایر رشته های ورزشی، بی توجهی به مسائل معیشتی و شغلی ورزشکاران، کمبود امکانات، زیرساخت ها و تجهیزات ورزشی، پشت خط ماندن ورزشکاران، فقدان پروتکل های رفتاری مناسب بین ورزشکاران قهرمان و فدراسیون و ... خلاصه می شود.»
«دومین دسته مربوط به عوامل سیاسی است که شامل تلاش دولت های متخاصم برای مهاجرت ورزشکاران ایران و دیگر کشورها است که با وعده شرایط بهتر، از آب گل آلود بهره می‌برند و توانستند برخی از ورزشکاران را از ایران خارج کنند.»
به گزارش جی پلاس؛ مرکز پژوهش های مجلس تمام عوامل مهاجرت ورزشکاران ایرانی را مدیریت ورزش و امور اقتصادی ورزشکاران می داند و ظاهرا هیچ سهمی برای مسائل فرهنگی، امنیت روانی و اجتماعی ورزشکاران و... قائل نیست! از طرفی تغییر تابعیت ورزشکاران در حد متعارفش (نه به طور فزاینده) اتفاق غیرطبیعی نبوده و همیشه تعدادی از ورزشکاران در تمام دنیا هستند که بخاطر کسب وضعیت اقتصادی بهتر و دلایل شخصی دیگر، به کشورهای مختلف، تغییر تابعیت می دهند. لذا نمی توان همواره کشورهای مقصد ورزشکاران ایرانی را به تخاصم علیه کشورمان متهم کرد و تجربه نشان داده گاهی این خود ورزشکاران بودند که مقصدشان را از پیش به طور مشخص تعیین کرده اند.
راهکارهای پیشگیری از مهاجرت ورزشکاران؟
از دیدگاه مرکز پژوهش های مجلس :«آنچه ورزشکاران و استعدادهای برتر ورزشی هر کشوری را به ماندن در وطن ترغیب می کند، ارائه انگیزه های درونی و بیرونی به ورزشکاران است که از آن جمله می توان به تسهیلاتی نظیر اشتغال، قانون سرباز قهرمان برای آقایان، ادامه تحصیل در رشته های مرتبط، تسهیلات مسکن و... اشاره کرد و در سایه آموزش و تربیت صحیح ورزشکاران از شروع فعالیت و همچنین توسعه شاخصه های زندگی فردی و اجتماعی و در اختیار قرار دادن امکانات حرفه ای و آشنا نمودن آن ها با قوانین، مقررات و اصول حقوقی حرفه ای می توان کمک کرد تا با فراغ بال به بارور کردن استعدادهای ورزشی خود بپردازند و برای میهن افتخارآفرینی کنند.»
«از جمله این موارد می توان به سطح بندی ورزشکاران مدال آور المپیکی، قهرمان جهان و قهرمان بازی های آسیایی و ارائه تسهیلات براساس امتیازات کسب شده، ارائه تسهیلات بانکی مصوب در حوزه مسکن، اشتغال و ازدواج برای قهرمانان مشمول قانون سرباز قهرمان به میزان دو برابر افراد غیرورزشکار، ارائه تسهیلات ویژه مسکن به قهرمانان متاهل، ارائه تسهیلات زمین به ارزش معاملاتی و تسهیلات بانکی جهت احداث و تکمیل تأسیسات ورزشی به ورزشکاران المپیکی و قهرمانان جهان در رشته های ورزشی هدف و نیز واگذاری حق بهره برداری و یا مالکیت اماکن و تأسیسات ورزشی تکمیل شده و نیمه تمام به آن ها، عضویت دارندگان مدال المپیک در مجمع عمومی فدراسیون ورزشی رشته مربوطه به مدت چهار سال و عضویت دائمی دارندگان مدال طلای المپیک در مجامع فدراسیون ها و ... از جمله موارد تشویقی است که می توان به این وسیله نرخ مهاجرت ورزشکاران به خارج از کشور را کاهش داد.»
